ONTWERPMETHODIEK 2
LES 1: INTRO + DOEL
Wat is ontwerpmethodiek?
ont· ́werp (het ~): omschreven plan, schets → iets in schets tekenen → schets, concept.
+
me·tho·do·lo· ́gie (de ~ (v.)): leer van de methoden, te volgen bij het beoefenen van een
wetenschap.
→ we·ten·schap (de ~ (v.)): het geheel van kennis en de manieren om die te verwerven.
Ontwerpmethodiek is de methode(s) achter het ontwerpen herkennen, begrijpen, toepassen en internaliseren: hoe
omgaan met wat.
De methodiek is het radarwerk achter de schermen van een ontwerp, de manier (hoe) waarop je een aantal aspecten
(wat) die je in een al dan niet welbepaalde volgorde probeert te onderzoeken en aanpakt (concept, context, etc. maar
ook de bouwblokjes van architectuur, de fundamentals ‘deur’, ‘dak’, etc.).
De methodiek helpt om het ontwerpproces te doorlopen.
Het ontwerpproces is dan weer het denkproces en het handelingsproces van de ontwerper, wat ook gekleurd is door
zijn/haar talent/persoonlijke stijl en passies.
→ Is ook reflectie over het proces: het ontwerpen wordt voorwerp van onderzoek, precies definiëren van de
ontwerpstappen, en dus denken over de aard van architectuur.
Culturele relevantie = architecturale kwaliteiten.
→ huidige stijl = supermodernisme:
- generieke gebouwen
- gebouwen met betekenis
Vb: Serpentine Pavillion, Francis Kéré - London
- boomstructuur → samenkomstplek
- gebruik kleur
- regen in trechter verzamelen → water centraal
zetten om mensen duidelijk te maken met het
verschil van Afrika
- staalstructuur (dak raakt wanden niet)
- ventilatie door open structuur
Andere vb:
- Gando Primary School, Francis Kéré - Burkina Faso
- Dano Secondary School, Francis Kéré - Burkina Faso
1
,Hoe is ontwerpmethodiek ontstaan?
Franse revolutie:
Ecole des Beaux-Arts (1795): overheersende traditie → kunstonderwijs voor
de meest getalenteerde.
- set van regels voor elementen en hun relatie →
neo-classicistisch idee
- educatie: schetsen + aandacht voor programma en
details (ornament)
Ecole Polytechnique (1794):
:
- Jean Nicolas Durand → classificatiesysteem voor productie van
architectuur: kant en klare systemen (bibliotheek) → Précis des lecons
d'Architecture données a L'école Polytechnique
- gerationaliseerd classicisme
- gefocust op engineering
- meer democratisch
- onder militair toezicht
- progressieve ideeën
→ verschil in mentaliteit en aanpak van programma en context rond ontwerpen
Ecole spéciale d’Architecture (1865):
- downsized
- social sciences
- public health
- wederom reactie tegen Beaux-Arts → nu ook
vanuit gebruik en behoefte
LES 2: DOEL
Modern discours:
Verschillende generaties → hangen samen met:
- verschil in mentaliteit
- verschil in aanpak van programma en context
2
,1960’s: rational → problem solving
- maatschappij rationeel opgebouwd
- oogkleppen mentaliteit
- herstelbeweging in westen-europa (vrij. snel)
- van overheid gestimuleerd naar eigen woningen → jonge gezinnen streven naar
eigenaarschap
Dymaxion House, Buckminster Fuller:
- een problem solving mind → wouden alles oplossen in een ontwerp
- niet gerealiseerd
- probleem: te weinig materiaal (staal, beton,..) om te bouwen →
prefab bouwsystemen.
- ontwikkelende badkamer waarbij er zo weinig mogelijk water nodig
was, bv. wc zonder water, douche met nevelgordijn, gebruik van
afvalwater,….
→ woonmachine voor de toekomst, door tekort aan water → futuristisch
huis (hield zichzelf in leven)
Kritiek:
- niet flexibel
- problemen waar hij niet op voorzien was (bv. wat als productiekost van prefab stijgt,
grondstoffen opraken,..)
Kenmerken:
- oplossen van problemen
- analytisch en rationaal → enkel denken aan de technische oplossing
- stap voor stap
- herleidbare architectuur tot gekend probleem
- start met “tame problems” → heel eenvoudig en basic afgeleid probleem → 1
simpele actie om het op te lossen, vaak algoritme
- ontwerp staat los van de mens
- best practices → zou DE oplossing zijn
3
, 1970’s: pragmatic → wicked problems
- pragmatisch: enkel als iets een voordeel oplevert, beseffen dat er andere elementen zijn die
meespelen
- weten dat er andere dingen spelen (tegenstelling tot ‘tame problem’) → iets efficiënt
aanpakken
- heeft niet 1 oplossing, meerdere stappen nodig om op te lossen → de beste oplossing
bestaat niet
- 1 aspect aanpakken, de andere oorzaken van het probleem zijn te veel, worden later
opgelost → altijd via omweg het probleem oplossen
→ Wicked problems are complex. Far from agreement what should happen and/or far from
certain how it should happen.
Vb: Thumb House / Earthship, Taos/New Mexico - Michael Reynolds
- volledig voorzien op eventuele problemen
- gebruikt geen fossiele brandstoffen
Kenmerken:
- systeemdenken
- contextspecifiek
- start met “wicked problem”
- om wicked problems op te lossen, geen vaste methode, alles tegelijk, niet stap
voor stap (meerdere mensen helpen aan oplossing)
- ontwerp gebaseerd evolutie → bijsturen in het proces → nieuwe inzichten
- gelaagde architectuur die tijd kan weerstaan
- niet “best practice”, maar “good practices”: best mogelijke uitkomst gezien
omstandigheden
4