Samenvatting van het vak Staatsrecht - B001495B in het eerste bachelorjaar Rechten aan UGent 2024! Deze samenvatting bouwt verder op de slides met lesnotities, aangevuld met de syllabus. Gedoceerd door prof M. Leloup.
,Inleiding
Staatsrecht = het recht dat betrekking heeft op de rol en structuur van de organen van de
staat, de instelling en functionering ervan, hun bevoegdheden, hun verhouding tot elkaar en
die tot de burgers.
- ~ constitutioneel recht: grondwettelijk recht
- Organen: WG, UM en RM
slagzin: “België is een meergelaagde, democratische rechtsstaat in Europa”
- Meergelaagd: verschillende niveaus: deelstatelijk niveau, federaal niveau en lokaal
niveau
o Staatshervorming
o Gemeenschappen en gewesten
= deelstaten
o Bevoegdheidsverdeling:
We moeten weten welke overheid, welk niveau bevoegd is voor welke
zaak.
o Provincies en gemeenten
Naast de deelstaten heb je ook de provincies en gemeenten
- Democratie:
o Demos = volk
o Cratos = macht
o Parlementaire democratie:
Parlement wordt samengesteld via vrije en geheime verkiezingen die
om de zoveel jaar gehouden worden.
o Legaliteitsbeginsel:
In veel contexten veronderstelt en eist de Gw. Dat iets wordt geregeld
via een formele wet en dat het parlement de bevoegdheid niet of
maar voor een klein stukje mag overspelen aan de UM.
Bv: de beperking van de Gw.
o Parlementaire controle:
De regering (UM) moet het vertrouwen kennen van het Parlement. De
minister moet het vertrouwen winnen van het Parlement
Controle gebeurt via parlementaire onderzoeksmethode op de
UM
- Rechtsstaat:
o Niet enkel de overheid, maar ook de burger is gebonden door het
uitgevaardigd recht.
o Scheiding der machten:
WM, UM, RM
Elk land is opgedeeld in die drie verschillende machten
Absoluut voor de vrijheid en de bescherming van de burger
o Gevolgen hiervan:
België is soeverein
België heeft rechtsverantwoordelijkheid
België kan verdragen sluiten met andere landen
verdragsbevoegdheid
1
, Ook de gemeenschappen en gewesten hebben een
verdragsbevoegdheid. Dus in sommige gevallen moeten
deelstaten ook betrokken worden bij het sluiten van verdragen
o Dit is wanneer het gaat omtrent materies waarvoor de
deelstaten bevoegd zijn.
België heeft buitenlandse betrekkingen
Denk aan ambassades openen in andere landen
België heeft een gewapende macht
Het leger
o De staat is gebonden door het recht waarvan zij de toepassing verzekert
Sterkte van het recht dat geldt
Cruciaal idee van een rechtsstaat
o Hiërarchie van de normen
Je moet weten welke norm belangrijker is ten opzichte van een andere
o Rechtsbescherming
Je moet ergens uw rechten kunnen afdwingen
Tegen de wetgever:
o GwH is bevoegd om te toetsen aan de Gw.
Tegen het bestuur
o RvS is bevoegd om te toetsen aan het bestuur
o Onafhankelijke rechters
= rechtscolleges die niet onder invloed staan van de UM of WM
o Fundamentele rechten en vrijheden
Zowel de negatieve als de positieve rechten
De negatieve: overheid mag zich niet mengen in bepaalde
rechten van een mens
o Vb: vrijheden van meningsuiting: bv: niet zomaar een
boete krijgen omdat iemand iets zegt.
De positieve: bepaalde stappen die de overheid moet zetten
om uw rechten en vrijheden te beschermen.
o Vb: COVID verplichte maatregelen
o Vb: recht op leven door moord strafbaar te stellen.
- Europa:
o België is een lidstaat van Europa.
o In europa:
Europese Unie
= 27 landen
Raad van Europa
= 46 landen
Houdt zich vooral bezig met mensenrechten, democratie
Niet hetzelfde als EU
Multilevel constitutionalism
België is een prima voorbeeld van Multilevel Constitutionalism
o Hebben allemaal een element van constitutionalism in
zich
Verhouding Belgisch (grondwettelijk) recht en
internationaal/Europees recht
2
, Welk recht primeert?
o Tegenwoordig: Grondwet internationaal recht of
Europees recht actuele discussie.
o Meergelaagdheid naar boven toe
= Supranationale rechtsordes die ook een grote invloed hebben op de
EU.
o België is een staat en dat heeft veel regels. Internrechtelijk en externrechtelijk
Hoe treedt België als staat in contact met andere landen?
Met verdragen. België heeft de mogelijkheid om verdragen af
te sluiten met andere landen.
Volgens prof ontbreekt er een woord in de slagzin “België is een meergelaagde,
democratische rechtsstaat in Europa”, namelijk het woord “grondwettelijk”.
- “België is een grondwettelijke meergelaagde democratische rechtsstaat in Europa”
- Is niet vanzelfsprekend, want er zijn landen die geen geschreven Grondwet hebben
o Bv: het Verenigd Koninkrijk
- Materiële vs formele Grondwet
o Materiële Grondwet = zaken die tot de Grondwet behoren zonder dat ze in
de Grondwet staan geschreven.
o Formele Grondwet = tekst van de Grondwet
- Wijziging van de grondwet
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur nivinedeclercq. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €13,56. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
