Samenvatting van powerpoints + wat in de les werd verteld in het vak Chronische Ziekten; Endocrinologie.
Bevat alle te kennen informatie maar zo beknopt en gestructureerd mogelijk om optimaal te kunnen blokken op korte tijd.
In tussentittels: merg, cortex, bijnierincidentaloma
Ik heb eigenlij...
Bijnierziekten
Massa: elk ±5 g
Bouw: 2 delen
- binnenste = merg (bruin): chromaffiene cellen die catecholamines (adrenaline, noradrenaline)
produceren, behoort tot paraganglia (associatie met ANS)
- buitenste = cortex/schors (wit)
o zona glomerulosa aldosteron = mineralocorticoïd: water en elektrolyt huishouding
o zona fasciculata cortisol = glucocorticoïd: energiehuishouding (omzet eiwitten
en reticularis naar glucose), effect op immuunsysteem
o zona reticularis dehydroepiandrosteendione (DHEA) = androgeen:
masculinisatie en anabolisme
↓
oorsprong: allemaal < cholesterol
Fysiologische regulatie van
- cortisol
o geregeld door ACTH geregeld door CRH, en oefent op zijn
beurt een negatieve feedback op deze 2
o ACTH en cortisol hebben dag-nacht ritme (overdag hoog, ’s
avonds laag) → meten in de ochtend
- aldosteron: geregeld door RAAS en bloeddruk
1 Merg
1.1 Feochromocytoom (pheo)
Kenmerken: regel van 10
- 10% extra-adrenaal (eerder 15%): kan zich ook buiten bijniermerg ontwikkelen
- 10% komen voor bij kinderen
- 10% familiaal (eerder 20%): MEN..
- 10% bilateraal or multiple (meer als familiaal)
- 10% recurrent (meer als extra-adrenaal)
- 10% maligne
- 10% toevallig ontdekt
Symtomen: diverse effecten van plotse vrijgave catecholamine: 6 P’s
• Pressure: hypertensie maar ook hypotensie
• Pain: hoofdpijn (occipitaal)
• Palpitaties (hartkloppingen)
• Perspiration (zweten) - angst
• Palor (bleekheid) - nadien flush
• Paroxysmaal: spontaan of uitgelokt (contrast, druk, fysische inspanning)
Diagnose:
1. Dosage cathecolamines of metabolieten in 24 uur urine:
1
, o adrenaline, noradrenaline: liever niet want vaak vals positieven bijv. door interferentie
door farmaca (→ min > 2 bovengrens)
o metanefrines: voorkeur want sensitiever
2. Beeldvorming
o CT abdomen
o MRI
o MIBG scan
Behandeling: heelkunde (meestal laparascopie)
• cave: goede preoperatieve voorbereiding essentieel: eerst a-blocker enkele weken op voorhand,
nadien zo nodig ß-blockers - CCA
2 Cortex
2.1 Hypofunctie = bijnierschorsinsufficiëntie
Oorzaken:
• Primair: destructie bijnierschors = ziekte van Addison
o auto-immuuun (al dan niet geassocieerd)
o tumoren
o infectie
o vasculair
o iatrogeen
o congenital (enzyme stoornissen)
• Secundair: door uitval hypothalamus, hypofyse as
• Tertiair: iatrogeen, na plotse stop na langdurig GCC MEEST FREQUENT
Symptomen:
• Doodmoe - spierzwakte - acute bijniercrisis
• GI: misselijk (cave: medicatie niet meer innemen)
• Hypotensie vooral orthostatisch
• Zouthonger, hypoglycemie
• Seksueel: impotentie, amenorhee, verminderde beharing
• Hyperpigmentatie (bruin) enkel bij primaire vorm (verhoogd ACTH stimuleert melatonine) -
vitiligo
Diagnose:
• Cortisol deficiëntie
o Cortisol gedaald
§ hetzij basaal ‘s morgens
§ hetzij na stimulatie ACTH (primaire vorm) of na insulinetolerantietest (ITT)
(secundaire vorm)
o ACTH gestegen als primaire vorm
• Aldosteron deficientie
o hyponatremie, hyperkaliemie (hypercalcemie)
o aldosterone gedaald
o plasma renine activitait gestegen
o verder: glycemie, HCO3 laag, calcium, TSH hoog (want meer kans op Hashimoto, DM1)
Behandeling:
• cortisol deficiëntie: hydrocortison PO (IV)
• aldosteron deficientie: 9α-fludrocortison PO
• identificatiekaart en educatie (stress rules)
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur mdmd12. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
