2
Titel 2. Marktpraktijken en
Consumentenbescherming
LISA VAN CAENEGEM
, P a g i n a | 51
INHOUD
§1 Inleiding.................................................................................................................................. 53
Europese richtlijnen................................................................................................................. 53
Samenhang van de boeken .................................................................................................... 53
§2 Algemene definities ............................................................................................................... 54
A Producten............................................................................................................................. 54
B Homologe en niet-homologe diensten................................................................................. 54
C Onderneming ....................................................................................................................... 54
D Consument .......................................................................................................................... 54
§1 Informatie van de markt ......................................................................................................... 55
A Prijsaanduiding .................................................................................................................... 55
B reclame ................................................................................................................................ 55
Vergelijkende reclame............................................................................................................. 55
§4 Promoties inzake prijzen ....................................................................................................... 56
A vooraf ................................................................................................................................... 56
B Uitverkopen .......................................................................................................................... 57
C Opruimingen of solden ........................................................................................................ 57
D Titels die recht geven op terugbetaling of prijsvermindering .............................................. 57
§1 Oneerlijke handelspraktijken jegens consumenten ............................................................... 59
A Oneerlijke handelspraktijken ............................................................................................... 59
B Misleidende handelspraktijken ............................................................................................ 59
C Agressieve handelspraktijen ............................................................................................... 60
D Algemeen verbod op praktijken die strijdig zijn met de vereisten van professionele
toewijding ................................................................................................................................ 61
E Sanctie ................................................................................................................................. 61
§2 Oneerlijke handelspraktijken jegens andere personen dan cons. ........................................ 61
A Algemeen ............................................................................................................................. 61
B Toepassing .......................................................................................................................... 61
§3 Verkoop met verlies ............................................................................................................... 62
De promotiepraktijk van de lokprijzen ..................................................................................... 62
De verkoop beneden kostprijs ................................................................................................ 62
§1 Overeenkomsten op afstand ................................................................................................. 63
Dubbele informatieplicht.......................................................................................................... 63
Herroepingsrecht ..................................................................................................................... 63
§3 Buiten verkoopruimten gesloten overeenkomsten ................................................................ 64
De verkoopruimte .................................................................................................................... 64
Binnen de verkoopruimte ........................................................................................................ 64
, P a g i n a | 52
Informatieplicht ........................................................................................................................ 65
§4 Openbare verkoop ................................................................................................................. 65
§5 Gezamenlijk aanbod .............................................................................................................. 65
§6 Onrechtmatige bedingen ....................................................................................................... 65
Zwarte lijst ............................................................................................................................... 65
Catch all bepaling.................................................................................................................... 66
Algemene voorwaarden .......................................................................................................... 66
, P a g i n a | 53
§1 INLEIDING
- Hoofdzakelijk in Boek VI
- Eerlijkheid van handelstransacties verzekeren in het belang van de concurrent en de
consument
EUROPESE RICHTLIJNEN
- Europese oorsprong, nationaalrechtelijke omzetting van Europese regels
- Richtlijn consumentenrechten en oneerlijke handelspraktijken zijn gebaseerd op
maximale harmonisatie
o Lidstaten kunnen over de materie in de richtlijn geen additionele bescherming
voorzien.
o De onderwerpen die niet in de richtlijn staan, kunnen wel zelf invullen
o Leidt tot een bijna identieke regeling in alle lidstaten
- Richtlijn oneerlijke bedingen is gebaseerd op minimale harmonisatie
o Lidstaten kunnen nog een verdere bescherming bieden dan oorspronkelijk werd
aangeboden
SAMENHANG VAN DE BOEKEN
- Regels opgenomen in het burgerlijk wetboek
o Art. 1649bis BW
- Boek I
o Definities
▪ Art. I.1 en I.8 WER
- Boek XV
o Lijst van administratieve en strafrechtelijke sancties
o Boek VI bevat civielrechtelijke sancties
- Boek XVI
o Buitengerechtelijke regeling van consumentengeschillen
o Voorziet de instelling van de consumentenombudsdienst
- Boek XVII
o Vordering tot staken en de collectieve vordering (class action)
o Ondernemingsrechtbank geeft stakingsbevel
▪ Een beval dat de staking beveelt van de vastgestelde oneerlijke
handelspraktijk
o Class action
▪ Vordering tot collectief herstel.
Class action
- Groepsvertegenwoordiger start een procedure op namens de getroffen consumenten met
het oog op de vergoeding van de collectieve schade die door een onderneming aan een
groep mensen is toegebracht.
- Onderworpen aan Europese harmonisatie
, P a g i n a | 54
§2 ALGEMENE DEFINITIES
A PRODUCTEN
- Art. I.1, 4° WER
o Goederen en diensten, onroerende goederen, rechten en verplichtingen – alles
dus
GOEDEREN
- Art. I.1, 6° WER
o Alle lichamelijke roerende zaken.
o Water, gas en elektriciteit worden in principe als lichamelijke roerende goederen
gezien
DIENSTEN
- Art. I.1, 5° WER
o Elke prestatie die verricht is door een onderneming in het kader van haar
professionele activiteit of in uitvoering van haar statutair doel
o Wie de dienst verricht maakt dus niet uit om te weten of er sprake is van een
dienst of niet
B HOMOLOGE EN NIET-HOMOLOGE DIENSTEN
- Homologe diensten zijn diensten waarvan de kenmerken niet afhangen van de plaats het
ogenblik of de persoon voor wie de dienst verstrekt wordt.
o Dienst is altijd identiek
o Bv. Pakketreizen
- Niet-homologe diensten zijn diensten waarvan de kenmerken wel afhangen van de plaats
het ogenblik of de persoon voor wie de dienst verstrekt wordt.
o Bv. autoverzekering
Onderscheid is van belang inzake prijsaanduiding; homologe diensten moeten hun prijs
schriftelijk, duidelijk, zichtbaar en ondubbelzinnig aanduiden (art. VI.3 §2 WER). Niet-homologe
diensten maken gebruik van een bestek
C ONDERNEMING
- Art. I.8, 39° WER
o Een onderneming is elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die op een
duurzame wijze een economisch doel nastreeft, alsmede zijn verenigingen.
D CONSUMENT
- Art. I.2,2° WER
o Consument is iedere natuurlijke persoon die handelt voor doeleinden die buiten
de beroepsactiviteit vallen
, P a g i n a | 55
§1 INFORMATIE VAN DE M ARKT
A PRIJSAANDUIDING
- Zo duidelijk mogelijke prijsvoorlichting (Art. VI.5 WER)
- Ondubbelzinnige aanduiding (Art. VI.3 WER)
- Moet de totaal te betalen prijs (Art. VI.4 WER)
- Regels kunnen door de koning aangevuld worden (Art. VI.7 WER)
- Geldt niet voor juwelen of benzine
ONDUBBELZINNIG
- Voor goederen en homogene diensten
o Schriftelijk
o Leesbaar
o Goed zichtbaar
- Voor niet-homogene diensten
o Bestek opstellen indien de klant ernaar vraagt
o Bestek is bindend voor de onderneming die ze opstelt
Reclame
- Art. VI.6 WER
- Misleidingsverbod (Art. VI.97 e.v. WER)
- Bv. Reclame die ‘vanaf’ gebruikt
o Moeten ook zorgen dat het goed of dienst aan die prijs aanschafbaar is
- Het is niet verplicht om de prijs te vermelden in de reclame
TOTALE PRIJS
- Alle verplicht te betalen bijkomende kosten moeten in de prijs zijn inbegrepen
o Zoals btw of andere taxen en kosten
o Art. VI.4 WER
- De kosten voor facultatieve supplementen moeten niet worden opgenomen
o Vervoer, verpakking etc.
B RECLAME
- Reclame is iedere mededeling die rechtstreeks of onrechtstreeks ten doel heeft de
verkoop van producten te bevorderen, ongeacht de plaats of de aangewende
communicatiemiddelen (Art. I.8, 13°)
- Elke mededeling met verkoop bevorderend oogmerk, ongeacht het doelpubliek of de
hoedanigheid
- Kwalificatie tot reclame is noodzakelijk om onderhevig te zijn aan de regels inzake
oneerlijke handelspraktijken (Art. VI.92 e.v. WER)
VERGELIJKENDE RECLAME
- Art. I.8, 14° WER
- Geen vergelijking verreist
o Velostaat om de artikelnummers van een concurrent te vermelden
- Reclame die andermans producten uitdrukkelijk noemt, stelt geen probleem
, P a g i n a | 56
o Expliciete vermelding
- Indien de concurrent niet uitdrukkelijk werd vermeld, maar de consument wel tussen de
lijnen door kan lezen over wie het gaat, spreekt men over impliciete vermelding
- De goederen van de reclamemaker en de concurrent moeten substitueerbaar zijn
o Art. VI.105, 3°
o Reclame die verwijst naar een niet-concurrent is niet geoorloofd.
o Bv. “Gilet, de Rolls Royce onder de scheermesjes”
Art. VI.17, §1, 1°-8° WER
Art. VI.17. [1 § 1. Vergelijkende reclame is, wat de vergelijking betreft, geoorloofd op voorwaarde dat
ze:
1° niet misleidend is in de zin van de artikelen VI.97 tot VI.100 en het artikel VI.105, 1° ;
2° goederen of diensten vergelijkt die in dezelfde behoeften voorzien of voor hetzelfde doel zijn
bestemd;
3° op objectieve wijze een of meer wezenlijke, relevante, controleerbare en representatieve
kenmerken van deze goederen en diensten, waartoe ook de prijs kan behoren, met elkaar vergelijkt;
4° er niet toe leidt dat onder ondernemingen de adverteerder met een concurrent, of de merken,
handelsnamen, andere onderscheidende kenmerken, goederen of diensten van de adverteerder met
die van een concurrent worden verward;
5° niet de goede naam schaadt van en zich niet kleinerend uitlaat over de merken, handelsnamen,
andere onderscheidende kenmerken, goederen, diensten, activiteiten of omstandigheden van een
concurrent;
6° voor goederen met een benaming van oorsprong in elk geval betrekking heeft op goederen met
dezelfde benaming;
7° geen oneerlijk voordeel oplevert ten gevolge van de bekendheid van een merk, handelsnaam of
andere onderscheidende kenmerken van een concurrent dan wel van de oorsprongsbenamingen van
concurrerende goederen;
8° goederen of diensten niet voorstelt als een imitatie of namaak van goederen of diensten met een
beschermd handelsmerk of beschermde handelsnaam.
- Voorwaarden moeten cumulatief worden vervult
§4 PROMOTIES INZAKE PRIJZEN
- Maximale harmonisatie, geen extra bescherming kan geboden worden
- Art. VI.18 e.v. WER
o Uitverkopen, solden, kortingstitels
A VOORAF
- Wet spreekt over de ‘aankondiging van een prijsvermindering’
o Dient publiek te zijn
- Louter toepassen van een prijsvermindering valt niet onder het toepassingsgebied
- Moet gaan over prijsverminderingen met een algemeen karakter
o Iedereen moet de mogelijkheid hebben om te kunnen genieten van de
prijsvermindering
- Lanceerprijzen vallen ook niet in het toepassingsgebied
o Lage prijs bij de introductie, prijs stijgt na verloop van tijd