MAATSCHAPPELIJK PROJECT: ARMOEDEBESTRIJDING EN SOCIALE ONGELIJKHEID
LES 1: INTRODUCTIE
1. Stellingen en vragen
Vraag a: wie is er groter dan 1m70?
Wie kent mensen die in (kans)armoede/ sociale uitsluiting leven?
Wie is er arm?
Verschil
- algemene “aanvaardbare vraag” onschuldige beleving schatting naar je lengte
- je leeft in een bepaalde situatie/ het heeft je aan kansen ontbroken in het leven
- gaat over belevingswereld: wanneer voelt iemand zich “(kans)arm”
Statistisch leven ongeveer 1 op 6 Belgen in (kans)armoede
2. Armoede onder studenten
In Vlaanderen kregen 8.691 mensen een leefloon van het OCMW om te kunnen studeren in
2021. Het aantal lag nog nooit zo hoog. 5 Jaar eerder waren het er nog 5.624. In Brugge en
Hasselt is het aantal in dezelfde periode verdubbeld.
Gent telt intussen het hoogste aantal leefloonstudenten van Vlaanderen, ruim 1.100 mensen.
De tendens laat zich ook in alle andere steden en gemeenten voelen.
Leefloonstudent?
- Leefloonstudenten zijn mensen (+18) die van thuis uit geen steun meer krijgen om te
studeren - vaak na een relatiebreuk - of die opgroeien in een gezin dat er niet
voldoende middelen voor heeft.
- Over het algemeen gaat het over tieners of twintigers uit kwetsbare milieus.
- Het gros van de leefloonstudenten heeft de Belgische nationaliteit.
- Een alleenstaande student kan ongeveer 1.238,41euro leefloon per maand (2023)
krijgen, dat bedrag loopt op als er ook een gezin ten laste is.
- Voorwaarden: de resultaten moeten goed zijn én er moet bijgeklust worden als het kan
in combinatie met de studies. Als dat niet gebeurt, kan het OCMW het leefloon
weigeren of intrekken. Een maatschappelijk werker volgt de afspraken op.
3. Kansarmoede/ armoede = wat?
Armoede: te weinig financiële mogelijkheden hebben om de minimaal noodzakelijke goederen
en voorzieningen te bekostigen.
Kansarmoede: is een aanhoudende situatie waarin mensen beperkt worden in hun
mogelijkheden om volwaardig deel te nemen aan de samenleving. Dit gaat verder dan
financiële beperkingen en raakt aan diverse aspecten zoals onderwijs, arbeid, en huisvesting.
Iemand is arm wanneer hij onvoldoende inkomen heeft voor bijvoorbeeld voeding of een
goede woning. Hij is niet arm als hij wel voldoende inkomen heeft, maar dat aan iets anders
uitgeeft
4. Kansarm in België – cijfers
,Statistisch spreken we over ongeveer 1 op 6 Belgen in kansarmoede
- Covid & energieprijzen & consumptieprijzen – stijgende armoede … ?
- Verkeerde keuzes maken… - stijgende armoede…?
- Falend beleid …. – stijgende armoede …?
Te verdelen levensmiddelen groeit niet in dezelfde mate mee !!!
In 2022 had men 23.036 ton te verdelen levensmiddelen beschikbaar, vergelijkbaar met het
volume van 2021.
Resultaat: te verdelen voedsel van 125,4 kg per hoofd in 2021 tot 109,9 kg in 2022
5. Wie doet beroep op de voedselbank? – cijfers
Opvallend is de vaststelling dat de jongeren in 2022 sterk vertegenwoordigd zijn in de
populatie die aangewezen is op voedselhulp. Ongeveer 4 op 10 van de begunstigden zijn
jonger dan 24 jaar en iets meer dan 1 op 4 zelfs jonger dan 18 jaar. 2 op 10 zijn kinderen
jonger dan 14 jaar. Het valt ook op dat ruim 1 op 4 alleenstaande ouders zijn, waarvan
ongeveer 75% vrouwen.
,6. Kansarmoede/ armoede
6.1. meer dan financiële problemen?
Armoedeweb: “je tuimelt van het ene probleem in het andere”
In de Belgische grondwet worden er een reeks levensdomeinen opgelijst waarbij elke Belg
recht heeft op een bloeiend leven: qua gezin, huisvesting, inkomen, arbeid,… Wanneer er op
één van deze domeinen iets misloopt in de biografie riskeren mensen in armoede terecht te
komen, doordat het ene na het andere levensdomein kwetsbaar wordt… mensen geraken
steeds dieper verzeilt in het armoedeweb.
Vast zitten in armoede wekt allerlei gevoelens bij mensen: woede, schaamte, isolement, het
niet kennen, het niet kunnen,… waardoor ze zich op manieren gaan gedragen die voor
mensen die hun situatie niet kennen, vaak onbegrijpelijk is.
6.2.Kijk op armoede
, 6.3.Denkbeelden over armoede: ongeval of persoonlijke verantwoordelijkheid
= 4 armoedemodellen
7. Waarom inzetten op ervaringskennis/ ervaringsdeskundigheid?
- Schetsen van complexe armoedeproblematiek
- Voeling met reële noden van de doelgroep/HV
- Scheppen van vertrouwen (cliënt – organisatie)
- Hulp bij definiëring van sociale problemen
- Brugfunctie – tolkfunctie
- ….
• Besluit van de Vlaamse Regering 30/06/23(wijziging van Besluit 15/05/2009) :
https://codex.vlaanderen.be/PrintDocument.ashx?
id=1038656&datum=&geannoteerd=false&print=false
• Het Besluit: duidelijke definitie i.v.m. ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid:
o Ervaringskennis: “de kennis van mensen op het vlak van armoede en sociale
uitsluiting die, gebaseerd op ervaring, op een procesmatige manier ondersteund,
verruimd en gekaderd is”
vb Verenigingen waar armen het woord nemen, De Druglijn, CGG Vagga vzw, Oojeh,
o Ervaringsdeskundigheid: “de deskundigheid die iemand heeft, als hij de
vaardigheden heeft verworven om ervaringskennis professioneel in te zetten”
Vb. Pleegzorg, Hoger Onderwijs, VDAB, Beleid (Welzijn), Onderzoekcentra, FOD justitie,
PODMI, GGZ,…