Communicatie
H1. RELATIEGERICHT WERKEN IN DE BEGELEIDING
1.1 kwaliteiten van de begeleider
Natuurlijke neiging om te willen helpen dient bijgeschaafd te worden
Ontwikkelijken van begeleidersaspecten en houdingsaspecten
" Internaliseren van aangeleerde vaardigheden
Belangrijke algemene kenmerken van beginnende begeleiders
" Betrokkenheid
" Kennis en inzichten
" Leergierigheid
" Warmte en vriendelijkheid
" Zorgzaamheid
Vaardigheden en houdingsaspecten effectieve begeleiders (Wampold)
" Goede verbale kwaliteiten
" Juiste afstemming
" Gedachten en gevoelens kunnen benoemen en verhelderen
" Persoonlijk inzicht
" Affectie aan de cliënt kunnen laten zien
" Warmte en acceptatie
" Empathie
" Gerichtheid op de ander
1.2 contact maken
Hoe gaat de cliënt om met problemen of vraagstukken?
Verhouding mogelijkheden en onmogelijkheden cliënt
" Weegschaalmodel
Contact maken met cliënt = uitnodiging om samen
begeleidersproces aan te gaan
Cliënten hebben het recht te begrijpen wat
intenties/strategieën zijn in helpende en
ondersteunende relatie
" Ethische verantwoordelijkheid cliënten volledig
te informeren over begeleidingsproces
GEEN VERBORGEN AGENDA
Formeel contact
" Monoloog, eenzijdig, hulpverlener
Informeel contact
" Openheid, basis van vertrouwen, gezamenlijk
Nood aan creativiteit met weinig middelen (tijdsgebrek)
" Contact – afspraken - acties
, Communicatie
1.3 eigen inbreng bij het begeleiden
Persoonlijke bijdrage
" Eigenheid/subjectiviteit die je begeleiding meegeeft
Inhoudelijke bijdrage
" Inhoudelijk voldoen aan vraag/behoefte cliënt, hoe samenwerken aan gesteld doel
Afspraken van organisatie en methodiek beïnvloedt jouw visie als begeleider in het uitvoeren
van de begeleiding
Discretionaire ruimte
" Ruimte waarin je zelfstandig kunt beoordelen en handelen, eigen beslissingen
Inzicht in eigen motivatie en achtergronden is onontbeerlijk in relatiegerichte begeleiding
Diagnose-receptmodel
Circulaire verbinding
" Wederzijdse beïnvloeding, fijngevoeligheid (non)verbaal, durven vertragen
1.4 waarom zoeken mensen ondersteuning
Vrijwillig
" Mensen zoeken zelf begeleiding omdat er probleem voordoet, waar zij niet
zelfstandig mee om kunnen
" Intense levensgebeurtenissen, ziekte, persoonlijke vraagstukken, relationele
problemen, opvoedingsvragen…
Voorwaardelijk
" Mensen die financiële begeleiding nodig hebben, mensen die adhv
overheidsmaatregelen begeleiding krijgen, mits zij voldoen aan gestelde
voorwaarden
Onvrijwillig
" Diegenen waarbij een maatregel of straf is opgelegd, waarin begeleiding op
hulpverlening is opgenomen
1.5 Voorwaarden voor effectieve begeleiding
Begeleidingsproces valt of staat met prettige en verbindende relatie
Focus op opbouwen van goede relatie: wie kan ik voor jou zijn? (Baart)
Symptoombestrijding – verandering naar stabiliteit
" Eerst symptomen aanpakken, daarna oorzaken bekijken
" Begeleiding is effectief wanneer het op langere termijn verandering geeft in
cliëntsituatie
" ‘zich goed voelen’ een gevoel van welbevinden waarbij zorgen niet de overhand
hebben
" Op andere manier kijken en omgaan met probleemsituatie
Behoefte cliënt helden en concreet formuleren – afstemmen op cliënt
Verandering door motivatie, nieuwe ervaring, anders kijken, persoonlijke groei…
, Communicatie
1.6 effectieve methoden van begeleiding
Evidence based practice
" Problemen worden opgelost en cliëntsituatie wordt verbeterd, waardoor bewezen is
dat methode aanslaat bij cliënt
Presentietheorie (Baart)
" Basisbeweging is naar de ander toe, in plaats van omgekeerd
" Langdurige, onvoorwaardelijke contacten
" Aansluiten bij leefwereld en behoeften cliënt
" Kenmerken presentie (aanwezig zijn)
Betrokken aandachtigheid
trouwe en emotionele nabijheid
wederkerigheid
verbondenheid
vriendschapsachtige relaties
een waarderende en respectvolle houding
menselijke waardigheid
openstaan voor de ander
vermogen om van perspectief te wisselen
" Als we niets meer kunnen doen voor de ander, kunnen we nog altijd bij hem of haar
blijven
1.7 moeilijkheden in het begeleiden en ondersteunen
Weinig motivatie om aan onderliggende, grotere probleem te werken
Veranderingsproblemen
" men volhardt in problematische situatie
Gevaar van afhankelijkheid
" Geen eigen beslissingen meer nemen, ontstaan van nieuwe problemen
Eigen waarden en normen laten mee gelden