Resume
Historiografie - volledige samenvatting (met examenvragen)
- Cours
- Historiografie
- Établissement
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Volledige samenvatting van alle hoc's van historiografie.
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Sofie Vandermarliere – BA3 Geschiedenis (2024)HISTORIOGRAFIE
Inhoud
Les 1: INLEIDING – vroegste geschiedschrijving..................................................................4
inleiding........................................................................................................................... 4
functies......................................................................................................................... 5
genres.......................................................................................................................... 5
terminologie................................................................................................................. 6
valkuilen....................................................................................................................... 6
aanpak en afspraken.................................................................................................... 6
vroegste vormen van geschiedschrijving.........................................................................6
Oude Nabije Oosten...................................................................................................... 7
Joods historisch denken................................................................................................8
Vroege chinese historiografie.......................................................................................8
griekse vernieuwingen................................................................................................ 10
4e – 2e eeuw vc: retorische geschiedschrijving............................................................12
les 2: romeinse & euraziatische geschiedschrijving tot het jaar 1000...............................12
vroege geschiedschrijving............................................................................................. 12
Romeinse dominantie.................................................................................................... 12
griekse elementen...................................................................................................... 13
doelgericht tijdsverloop.............................................................................................. 13
keizerrijk (vanaf 31 v.C.)............................................................................................. 14
Flavius Josephus als brugfiguur.....................................................................................15
biografisch.................................................................................................................. 15
Flavius’ zienswijze...................................................................................................... 16
brug tussen tradities................................................................................................... 16
Christelijk Europa........................................................................................................... 16
laat-antieke rome....................................................................................................... 16
doorbraak van het christendom..................................................................................16
eusebius van caesarea (ca. 260-339).........................................................................17
Kerkgeschiedenis........................................................................................................ 17
religieuze geschiedenis.............................................................................................. 18
continuïteit in het Byzantijnse rijk..............................................................................18
standaardthema’s in latijns Europa............................................................................18
BEDA ‘venerabilis’...................................................................................................... 19
Kerkelijke geschiedenis van het Engelse volk.............................................................19
annalistische succesformule.......................................................................................20
1
, Sofie Vandermarliere – BA3 Geschiedenis (2024)
Bureaucratisering in Oost-Azië.......................................................................................21
china........................................................................................................................... 21
japan.......................................................................................................................... 22
Islamitische wetenschap van tradities...........................................................................23
vroege islamitische geschiedschrijving.......................................................................23
Les 3: Euraziatische geschiedschrijving tot de vijftiende eeuw & nieuwe positioneringen
(1450-1700)...................................................................................................................... 25
geschiedschrijving in eerste millenium.......................................................................25
1. Ontwikkelingen in oost-Azië.......................................................................................25
Japan.......................................................................................................................... 25
China.......................................................................................................................... 26
2. Klassieke islamitische geschiedschrijving..................................................................27
Humanistische tendens.............................................................................................. 27
Ibn Khaldun................................................................................................................ 27
3. Europese variaties op een gekend genre...................................................................28
vernieuwde communicatie.......................................................................................... 28
Geschiedschrijving van conflicten...............................................................................29
Koninkrijken & vorstendommen..................................................................................30
Steden........................................................................................................................ 31
500-1500: krachtlijnen................................................................................................ 32
4. Humanistische wending in Europa.............................................................................32
Historiografie in de renaissance.................................................................................32
narratieve geschiedschrijving.....................................................................................33
Antiquarianisme......................................................................................................... 34
Enkel navolging?........................................................................................................ 34
5. Elders in Eurazië: evidenties in vraag gesteld............................................................35
Islam: Ottomaanse rijk................................................................................................ 35
China: Ming-dynastie (1368-1644)..............................................................................36
Les 4: “Don’t you forget about me’ – ‘een vergeetachtig gastcollege’..............................36
1. Intro: national(istisch)e historiografie & haar blijvende invloed.................................36
De “verborgen” nationalistische agenda....................................................................36
Combinatie historiografie-natiestaat..........................................................................37
2. “Memory boom” + 2 vormen van “collective memory”.............................................37
‘Memory Studies’ en de reflectie over national(istisch)e historiografie.......................37
‘Memory boom’ Scheiding heden/verleden................................................................38
2 vormen van “collective memory”............................................................................38
3. “Gist in deeg”: dichotomie herinneren-vergeten.......................................................39
Belang moderne natiestaat........................................................................................40
2
, Sofie Vandermarliere – BA3 Geschiedenis (2024)
4. 7 vormen van vergeten............................................................................................. 40
1. Repressive Erasure................................................................................................. 41
2. Prescriptive Forgetting........................................................................................... 41
3. Forgetting that is constitutive in the formation of a new identity...........................41
4. Structural Amnesia................................................................................................. 41
5. Forgetting as annulment........................................................................................42
6. Forgetting as planned obsolescence.......................................................................43
7. Forgetting as Humiliated Silence............................................................................43
5. Casus: Residential Schools........................................................................................43
Nieuwe (canadese) nationale identiteit......................................................................44
Identiteit = ‘two founding peoples’.............................................................................44
Forgetting as annulment............................................................................................ 45
Prescriptive forgetting................................................................................................ 45
Repressive erasure..................................................................................................... 46
Forgetting as humiliating silence................................................................................46
Structural amnesia..................................................................................................... 47
Pogingen tot verzoening............................................................................................. 47
Reflectie: op zoek naar de wonderen in het donker.......................................................47
Les 5: Nieuwe positioneringen, 1450-1700 en verlichte geschiedschrijving......................48
1. Periode 1450-1700: Ontmoetingen met/in de nieuwe wereld....................................48
Ontdekking................................................................................................................. 48
Inheems historisch besef............................................................................................ 48
Assimilaties................................................................................................................ 49
2. Verlichte geschiedschrijving......................................................................................50
Een nieuwe historische cultuur...................................................................................51
‘A historical age’......................................................................................................... 51
Vooruitgangsgeschiedenis.......................................................................................... 52
Tegennarratief: de val van het Romeinse rijk.............................................................55
Les 6: nationalistische en globalisering van het europese model.....................................56
Westerse historiografie in de 19e eeuw..........................................................................56
Genres........................................................................................................................ 56
Profiel......................................................................................................................... 57
Nationalistische geschiedschrijving...............................................................................57
Romantische geschiedschrijving.................................................................................57
Pleitbezorgers van natie en staat...............................................................................58
Historisme.................................................................................................................. 59
Wetenschap................................................................................................................ 61
Globalisering van het Europese model..........................................................................64
3
, Sofie Vandermarliere – BA3 Geschiedenis (2024)
Globalisering?............................................................................................................. 64
Impact op westers historisch denken..........................................................................64
Proces van modernisering.......................................................................................... 64
Midden-oosten: Egypte............................................................................................... 65
Zuid-azië: India........................................................................................................... 66
Les 7: globalisering van het europese model, specialisatie en fragmenten in de 20 ste eeuw
......................................................................................................................................... 68
Globalisering van het europese model...........................................................................68
Oost-Azië: Japanr........................................................................................................ 69
Specialisatie en fragmentatie in de 20ste eeuw............................................................71
Diepe twijfels: moderne onzekerheid..........................................................................72
Sociale wetenschappen: nieuwe zekerheden..............................................................74
Sociale wetenschappen: uitdagingen.........................................................................75
Diepe twijfels: het postmodernisme als verrijking?.....................................................78
Krachtlijnen 20ste eeuw................................................................................................ 80
Les 8: Emancipatorische historiografie, nieuwe uitdagingen en slotbeschouwing............81
1. Emancipatorische historiografie.................................................................................81
Marxistische inspiratie................................................................................................ 81
Edward P. Thompson.................................................................................................. 81
Autoritaire recuperaties.............................................................................................. 82
Vrouwen in/en de discipline........................................................................................83
De westerse hegemonie onder vuur...........................................................................84
2. Uitdagingen............................................................................................................... 86
1. Veelheid................................................................................................................. 86
2. Relevantie.............................................................................................................. 88
3. Wiens geschiedenis?............................................................................................... 89
4. Ruimer blikveld....................................................................................................... 90
3. Slotbeschouwing........................................................................................................ 91
examen.......................................................................................................................... 91
oPZET......................................................................................................................... 91
VOORBEELDVRAGEN.................................................................................................. 91
LES 1: INLEIDING – VROEGSTE GESCHIEDSCHRIJVING
Wat is geschiedschrijving? = Hoe hebben mensen vroeger geschiedenis geschreven?
Historiografie was heel lang eurocentrisch, weinig over globale geschiedschrijving
Dit vak gaat eerder over brede tendensen over heel de wereld
INLEIDING
Clio, muze van de geschiedenis (dochter van Zeus) – afgebeeld met boekenrol: heeft
volgens legendes de grote goden en daden verbeeld en neergeschreven
4
, Sofie Vandermarliere – BA3 Geschiedenis (2024)
= klassieke beeld van de geschiedschrijving
= problematisch: Clio staat voor de westerse, Rom, GR geschiedschrijving: geldt niet voor
de hele wereld!
Symbool van westerse dominantie in de geschiedschrijving
Geschiedschrijving = historisch bepaald: dynamisch, contingent, toevalligheden
(studie onthult eigenheid van onze benadering)
Beter begrip krijgen van wat we nu kennen als de norm van geschiedschrijving
Vanaf 19e eeuw is onze vorm dominanter geworden, nu kijken we ook naar andere
vormen om meer over onze benadering te weten te komen
FUNCTIES
1) Wetenschappelijk: onafhankelijk (bepaalde geschiedenis niet verheerlijken) +
geen plagiaat (og onderzoek en kritisch naar bronnen kijken)
a. Bartholomé de las Casas (1552): Latijns-Amerika : zijn doel was
kerstening van de lokale bevolking
i. Wat is de functie van dit fragment? Kaart aan dat de Spanjaarden
de lokale bevolking uitmoorden
Als hongerige tijgers, wolven en leeuwen stortten de Spanjaarden zich meteen op de
onschuldige schapen, die door de Almachtige begiftigd waren met voornoemde deugden,
en waren vanaf hun eerste ontscheping gedurende veertig jaar alleen maar bezig met het
meedogenloos uitmoorden van deze beklagenswaardige mensen, die zij zo onmenselijk en
barbaars afslachtten en pijnigden met allerlei ongekende en ongehoorde kwellingen, -
waarvan in het volgende verhaal verslag zal worden gedaan - dat er van de drie miljoen
mensen, die voordien Hispaniola bevolkten, tegenwoordig nog nauwelijks driehonderd over
zijn.
= politieke functie van geschiedenis!
2) Politiek
3) Maatschappelijk: maatschappelijk bindmiddel door te kijken naar ‘heel ander
verleden’ -> binding creeëren tussen mensen in het heden (Michel de Certeau:
L’écriture de l’histoire)
4) Didactisch: mensen een spiegel voorhouden, kijken naar daden van vorsten in het
verleden om te tonen hoe vorsten zich op een correcte manier moeten gedragen
5) Esthetisch: White: geschiedenis als een vorm van poëzie, een mysterie dat nooit
helemaal ontrafeld kan worden
Geschiedenis kan veel functies hebben en al die functies kunnen elkaar ook
overlappen!
GENRES
Geschiedschrijving is beperkend: schrijven is maar 1 vorm van feiten over te brengen
Herinneringen of mondelinge overdracht = wat mensen altijd al hebben gedaan
(zoals bv Ilias en Odyssee)
Waarom is dit geen geschiedschrijving?
Geschiedschrijving startte in brede zin in de oudheid (kleitabletten Mesopotamië,
inscripties op tempels in China)
In enge zin gebeurt geschiedenis ook als een vorm van een wetenschap: nog maar
anderhalve eeuw in bestaan (geschiedenis beoefenen als wetenschap)
= historische cultuur: historisch bewust zijn - The past isn’t dead, it isn’t even past
(Faulkner, 1951)
5
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur sofie7. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,56. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
73314 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans