Europees recht I
Les 1
Inleiding
- Organisatie colleges: Elk college behandelt een bepaald thema
- Leerdoelen
- De student vormt zich een duidelijk beeld van de belangrijkste stappen in het Europese
integratieproces.
- De student weet hoe de EU-instellingen zijn samengesteld, hoe zij intern georganiseerd zijn,
welke hun bevoegdheden/taken zijn (in grote lijnen) en hoe zij rechtshandelingen aannemen
of uitspraak doen in geschillen.
- De student weet wat de verhouding is tussen nationaal en EU-recht.
- De student weet hoe het EU-recht kan worden ingeroepen en afgedwongen.
- Onderwerpen
- Juridisch functioneren EU
- EU-instellingen
- Besluitvormingsprocedures
- Rechtsbescherming
- Belang EU-recht
- EU-recht was aanvankelijk een niche-recht (opzet EGKS was beperkt, EEG-Verdragen traités
cadres)
- Heden beslaat EU-regelgeving nagenoeg alle beleidsdomeinen
- Elke jurist (ongeacht rechtsdomein) komt vandaag in meer of mindere mate in aanraking met
Unierecht > cruciaal als jurist om de basiskenmerken van het Unierecht goed te verstaan
- Agenda van recente plenaire vergadering Europees Parlement:
-
, - Recente belangrijke arresten HvJ
- Zaak C 148/22 OP t. Ans
▪ Gemeentebestuur mag absoluut verbod opleggen aan personeelsleden om zichtbare
levensbeschouwelijke of religieuze tekenen te dragen, ook wanneer ze geen contact
hebben met de burger, teneinde een neutrale overheidsomgeving tot stand te
brengen
- Zaak C-128/22 Nordic Info t. Belgische Staat
▪ Voor zover evenredig, waren de verboden op niet-essentiële inreizen en uitreizen,
opgelegd door de Belgische Staat tijdens de coronapandemie, niet strijdig met het
Unierecht
- Zaak C-807/21 Deutsche Wohnen t. Staatsanwaltschaf Berlin
▪ Gegevensbeschermingsautoriteiten mogen geen administratieve boetes opleggen
aan verwerkers van persoonsgegevens voor inbreuken op de AVG tenzij die
verwerkers een fout begaan hebben (geen stelsel van objectieve aansprakelijkheid)
- Zaak C-700/21 O.G.
▪ Aangezochte LS mag niet uitsluiten dat gronden voor facultatieve weigering van
uitvoeren Europees aanhoudingsbevel, automatisch uitgesloten worden wanneer
aanhoudingsbevel betrekking heeft op derdelander die verblijf heeft op zijn
grondgebied
- Zaak C-689/21 X
▪ Denemarken mag de nationaliteit van Deense burger die nooit in Denemarken heeft
verbleven, niet ontnemen zonder deze burger voorafgaand te informeren en een
redelijke termijn te gunnen om een aanvraag in te dienen tot behoud of herverkrijgen
Deense nationaliteit
Korte geschiedenis EU
- Waar plaatsen we de oprichting en ontwikkeling van de EU binnen het breder plaatje van de Europese
geschiedenis?
- Immers ontwikkeling Europees recht gebeurt in een specifieke historische, politieke en economische
context
,- Geen juridische ontwikkelingen in een vacuüm
- 1648 – Vrede van Westfalen
▪ Begin van de moderne staat als dominante vorm van politieke organisatie (<> imperiums,
feodalisme, stadstaten, stammen, etc.)
- 19e eeuw – nationalisme en industrialisering leiden tot 1ste wereldoorlog
- Na 1ste wereldoorlog verliezen Europese mogendheden dominante positie in de wereld
- Groeiend besef dat Europese landen zullen moeten samenwerken om vrede te garanderen
- Coudenhove Kalergi-plan
- Plan voor Europese federatie van Briand
- Tweede wereldoorlog
- Federale plannen van Coudenhove-Kalergi, Briand te ambitieus
- Mitrany – functionalisme – beperktere samenwerking op technisch vlak is effectievere methode
▪ Samenwerking domeinen Kolen en staal: een EU sector van maken en schaalvoordelen
creeren (economisch nuttig) en staten verhinderen om staal ten dienste van oorlogsstaten te
stellen. Dus onder supranationaleorganisatie (EGKS) verhinder je individuele staten om hun
staal te geven aan oorlogsmechine. Dus veel kleinschalliger en midner ambitieus. Mitrany dan
ook samenwerking op andere gebieden en zo ontstaan samenwerkingsverbanden, een
mozaiek ervan. Einddoel het zelfde geen oorlog voeren met elkaar: dus voor stabiliteit en
vrede.
- 9 mei 1950 – Schumanverklaring – Jean Monnet – plaatsen van kolen en staalindustrie in DE & FR
onder supranationale autoriteit
- Geeft aanleiding tot EGKS – 1952 (DE,FR,BE,NL,IT,LU)
▪ Dit in praktijk door 6 lidstaten: west-duitsland, Fr, It, Lux, Nl, BE.
▪ Schuman verklaring uitnodiging van FR naar duitsland, na WOII voor de verzoening, maar
stond nog steeds open voor andere EU staten. Toch deden er maar zes mee. Die 6 hadden
(economische logica, 2e kolom), verklaring ervoor voor die samenwerking en deel controle
opgeven, bv. kolen en staal supranationaal gezag dus lidstaat deel controle opgeeft over die
controle. Dus soevereinitei vrijwillig inperken. Wie mee aan EGKS: staten die zeer zwaar
geleden hebben door WOII. De staten die een economische groei hadden deden niet mee. De
verliezers voelden de grootste nood voor de samenwerking. En om dan deels soevereiniteit af
te geven. Voor
▪ EGKS is een puur economische samenwerking.
▪ Oostenrijk zwaartst economische verloren, maar deed niet mee, geldt deze redenering niet,
want moest neutraal blijven en dus niet meedoen met een een kapitalistisch project. Pas lid
EU na sovjet unie uit elkaar valt in 1995 3 lidstaten die toetreden: oostenrijk, …
▪ => Economische redenering achter de 6 toetredende lidstaten!
, - Doel: vrede en is nog steeds van toepassing.
▪ Oekraine en Rusland.
▪ Idee vrede: nu nog meer actueel dan 5 jaar geleden.
▪ Grijze vakjes: periode van oorlog
▪ Blauw: periode van vrede.
▪ Oprichting EU: na WOII: heeft toch voor vrede gezorgd tussen EU lidstaten.
▪ Oorlog tussen FR en DS is nu ondenkbaar.
▪ Vrede Eu continent, welvaart en economische stabiliteit.
- Hoe doen? Verschillende projecten opgezet
- Twee type vormen van samenwerking
▪ Intergouvernementeel
▪ Supranationaal