Deze samenvatting bevat de info van de slides, de vertelde info in de les en is aangevuld door het bijhorende boek.
Ook staan er vele voorbeelden bij de theorie.
GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE
HOOFDSTUK 1: WAT IS GEZONDHEID?.............................................................2
HOOFDSTUK 2: SOCIALE VERSCHILLEN IN ZIEKTE EN GEZONDHEID...................7
HOOFDSTUK 3: ONGEZOND GEDRAG..............................................................10
HOOFDSTUK 4: GEZOND GEDRAG..................................................................23
HOOFDSTUK 5: MODELLEN VOOR HET VOORSPELLEN VAN
GEZONDHEIDSGEDRAG.................................................................................28
HOOFDSTUK 6: GEDRAGSVERANDERING: MECHANISMEN EN METHODEN.........32
HOOFDSTUK 7: PREVENTIE VAN GEZONDHEIDSPROBLEMEN............................32
HOOFDSTUK 10: STRESS...............................................................................37
HOOFDSTUK 15: PIJN....................................................................................45
HOOFDSTUK : SLAAP....................................................................................54
HOOFDSTUK : CVS: CRONISCH VERMOEIDHEIDSSYSYNDROOM........................62
HOOFDSTUK : E-HEALTH...............................................................................68
1
,HOOFDSTUK 1: WAT IS GEZONDHEID?
1.1 WAT IS GEZONDHEID? VERANDERENDE PERSPECTIEVEN.
Van oudsher hebben mensen een relatie gezien tussen:
Geest
God(en)
Fysieke gesteldheid
1.1.1 RELATIE TUSSEN LICHAAM EN GEEST.
Hippocrates (oudheid: 460-377 v.Chr.):
Ziekte: een verstoord evenwicht tussen 4 circulerende
lichaamsvloeistoffen (humores):
Gele gal te veel: boosaardig temperament
Slijm te veel: kalm
Bloed te veel: optimistische persoonlijkheid
Zwarte gal te veel: droefnis
Genezing: opnieuw balans brengen via aderlaten, vasten,
dieet, geneesmiddelen, …
Lichaam en geest = 1 eenheid
Hoeveelheid sappen persoonlijkheid
Galenus (129-199 n.Chr.):
Gaat verder op Hippocrates
De etiologische basis voor alle ziekten (geestelijk en lichamelijk) is puur lichamelijk.
4 lichamelijke humores 4 temperaturen specifieke ziekten
bv. melancholieke vrouwen hadden grotere kans op borstkanker door een grote hoeveelheid zwarte gal.
De geest speelt dus geen rol in de etiologie1 van ziekten.
Vroege middeleeuwen: geloof en spiritualiteit:
Ziekte is een straf van God of gevolg van kwade geesten die de ziel binnendrongen.
Lichaam en geest werken samen.
Verbod op wetenschappelijk onderzoek beperkte medische vooruitgang.
Religieuze gezichtspunten hielden stand tot de ‘renaissance’ begon.
Het individueel denken werd veel belangrijker.
1600 n.Chr.: wetenschappelijke revolutie.
Descartes (1596-1650):
Lichaam en geest zijn 2 afzonderlijke/onafhankelijke entiteiten = dualisme.
Geest: niet-materieel: niet objectief of zichtbaar.
Lichaam: materieel: opgebouwd uit mechanisch materiaal ‘machine’
mechanisch standpunt
‘Onze ziel verlaat het lichaam als we dood zijn’.
Op een lichaam mag dus wel onderzoek worden gedaan.
1
Oorzaak van een ziekte.
2
, 1.1.2 BIOMEDISCH ZIEKTEMODEL.
= reductionistisch: reduceren, verminderen, verkleinen
reduceert ons gedrag tot de cellen.
Gezondheid = afwezigheid van ziekte.
Ook wel diagnose-receptmodel genoemd: ziekte heeft een oorzaak die via medische interventie kan
worden genezen.
Wegnemen van de oorzaak van de ziekte zal leiden tot het verdwijnen van de symptomen en dus
herstel van de gezondheid.
Ziekte en symptomen hebben een achterliggende fysiologische verklaring genezing werkt
mechanistisch en rechtlijnig.
maar… waarom dan verschillende reacties van mensen?
Iedereen reageert anders op ziekten, virussen, …
bv. Corona
hoe kan dit?
1.1.3 VRAAGTEKENS BIJ DUALISME: PSYCHOSOCIALE MODELLEN VOOR GEZONDHEID EN ZIEKTE.
Veel ziekten hebben een organische oorzaak, maar veroorzaken individuele reacties.
Rol van ‘geest’ of psyche blijkt daarin belangrijk.
bv. fantoompijn, placebo-effect
dus toch (tenminste) een bidirectionele relatie i.t.t. dualistisch denken.
1.1.4 BIOPSYCHOSOCIAAL ZIEKTEMODEL.
Biopsychosociaal model neemt in de beoordeling van gezondheid de beleving/subjectiviteit mee.
Ook sociale en culturele factoren bepalen mee of iemand ziek te noemen is.
Geïntegreerde benadering voor de assessment van:
Biologische/fysiologische
Psychologische/gedragsmatige
Sociale/omgevingsfactoren
die bijdragen aan gezondheid en ziekte
1.1.5 GEDRAG, DOOD EN ZIEKTE.
Stijging levensverwachting.
Mede gevolg van vooruitgang medische technologie en verbeterde behandelingen.
Daling mortaliteit (sterftecijfers)
Meer geneesmiddelen, vaccinatie, betere sanitaire voorzieningen, …
De soms grote verschillen in levensverwachting kunnen verklaard worden door verschillen in manier
van leven, leefomstandigheden en voeding.
Oorzaken overlijden ook drastisch veranderd.
2006: 1: longontsteking
2016: 1: hartziekte
Belangrijke gedragscomponent:
Ons gedrag draagt bij aan onze gezondheid en onze kans op overlijden.
bv. roken, overmatig alcoholgebruik, ongezonde voeding, …
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur emma8tp. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,26. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
