Oftalmologie
De fundus is het binnenste van het oog. De limbus is de overgang van de sclera en de cornea.
Het corpus ciliare, het corpus vitrium, de iris en de cornea zijn andere onderdelen van het oog.
Oftalmologie wordt veel gedaan bij hond, kat, konijn, paard en pet-dieren.
In het oog zit water. Dit oog is van een kat, onderscheid tussen verschillende
diersoorten kan gemaakt worden a.d.h.v. de pupil.
Het netvlies zit vol met neuronen.
1
,Algemeen
Onderzoek oog
Zichtvermogen
Er zijn veel erfelijke afwijkingen , sommige rassen worden gescreend op oogafwijkingen.
Zien of een dier blind is is niet moeilijk, maar wanneer een dier een verminderd zicht heeft kun je niet
inschatten hoeveel minder.
Als een dier blind is maar in een bekende situatie woont zal hij nergens tegenaan botsen, tot er iets
wordt veranderd in de omgeving.
Het zichtvermogen objectief onderzoeken is moeilijk.
Er kan wel gebruik worden gemaakt van:
Onschadelijke hindernissen
Verschillende lichtsterkte (nachtblindheid)
Afdekken 1 oog
Meeste huisdieren = gewenning aan omgeving
Neurologische reflexen
Grote huisdieren hebben de ogen aan de zijkant waardoor ze een groter beeldveld
hebben. De blinde hoek is veel kleiner en de dieren kunnen bijna naar achter
kijken.
Paarden kunnen je zien wanneer je ze van achter benadert.
Dit is het zicht bij kleine huisdieren en de mens. De ogen staan aan de voorkant
waardoor er een grote blinde hoek is en een stuk overlap.
Neurologische reflexen
Corneareflex oogleden sluiten als je eraan komt, wordt o.a. gebruikt bij anesthesie om te kijken
hoe diep de dieren in anesthesie zitten
Pupilreflex: direct en indirect de pupil van het oog waarin geschenen wordt zal toegaan, in het
andere oog zal de indirecte pupilreflex plaatsvinden. Bij veulens vindt de pupilreflex pas plaats na
2-3 weken
Dreigreflex snel met een vinger het oog naderen waarbij het dier moet knipperen
o Best van caudaal
o Geen windverplaatsing of aanraken wimpers
o Opletten bij jonge dieren (negatief tot 2 weken)
Duidelijke verschillen t.o.v. de mens
Beter nachtzicht hebben een andere structuur in het oog waardoor er een soort weerkaatsing is
Andere kleuren (andere kegeltjes) huisdieren hebben maar een 2 kleuren spectrum
o Eq: dichromatisch (blauw, groen-rood)
o Fe: groen, blauw
o Ca: blauw, geel
o Vogels: UV zien dus in 4 spectra
Andere adaptatie
o Eq: licht myoop, eerder onscherp hebben geen scherp zicht nodig
omdat het prooidieren zijn. Bij de hindernis voor een paard maakt de
kleur niet uit, zolang er maar voldoende contrast is
o Ca, Fe: beter bewegende objecten
2
,Onderzoek structuren
Goede anamnese mensen goed uithoren over wat er is gebeurt
Details zijn belangrijk
Wat is normaal, vooraleer wat is abnormaal
Halfduistere ruimte geen oogonderzoek doen in de volle zon, dan
gaat de pupil dicht en is de fundus niet meer te zien
Eventueel sedatie + lokale anesthesie hond en kat het beste niet
sederen, een paard wel onder anesthesie
o Tetracaïne, oxybuprocaïne
o N. auriculopalpebralis (m. orbicularis oculi)
Paarden knijpen het oog dicht wanneer het pijn doen. Als je het dan
probeert open te trekken doen het nog meer pijn, daarom lokale
anesthesie en oogdruppels gebruiken. De anesthesie wordt gebruikt zodat
het dier niets meer voelt en de oogdruppels zetten de cornea open.
Focale lichtbron (pupilreflex): best regelbaar + egaal licht
Vergroting: loupe, loupebril (2-8x)
o Otoscoop
o OP bril
Een goede lamp is noodzakelijk. Links is een vergrootglaasje met een lampje te zien.
Rechts is een vergrotingsbril te zien. Deze brillen hebben een vast focuspunt, daarvoor of achter is het
beeld niet scherp.
Het is belangrijk altijd contact te houden met het dier, als het dier dan ineens beweegt kun je het aan
voelen komen.
Tegenwoordig zijn er ook speciale lampen met glasvezel.
Oftalmoscoop
Direct
o 8-15x vergroot
o Beperkt overzicht retina
o Verschillende filters (groen, cobalt (blauw))
o Verschillende kleuren, groen is positief en rood
negatief
o Afstand te regelen m.b.v. een wieltje, oftalmoscoop wel
tegen de wenkbrauw houden, vervolgens kan vanop
afstand of dichtbij worden gekeken
o Bevat een lampje en batterij
o Komt uit de humane geneeskunde, bevat verschillende
lichtbronnen, in de DGK wordt vnl. de ronde gebruikt
3
, Indirect
o 5x vergroot
o Mono- of bi-oculair
(2 gaten voor de ogen en aan de andere
kant 1 voor het te onderzoeken oog)
o Voorzet lens vereist (20D (bioptrie))
o Omgekeerde doch volledige retina (pupil
dilatatie)
o Afstand vast
o Ervaring gewenst
o Wordt gebruikt voor routine onderzoek
o Zeer duur
o Is een hele installatie, moeilijk te vervoeren, dieren moeten dus naar de praktijk komen
o Beperkt in beweging omdat je vasthangt aan de computer
o Aan de bovenzijde zit nog een camera welke kan verbinden met de computer
Met onderzoeken kijk je in de lens.
Kleurstoffen
Fluoresceïne
o Defect epitheel (fluoresceïne positieve vlek), traankanaal permeabiliteit
o Beste strips (Pseudomonas)
o Membraan Descement kleurt niet
o Grondig spoelen nadien
o Altijd gebruiken bij oogonderzoek, wel van tevoren de cornea verdoven
De hond heeft een soort ulceratie in de cornea. Het is niet enkel een vlek maar daarnaast is er nog
een lijntje te zien. Dit duidt aan dat de randen van de cornea los zitten.
Daarom wordt het cobalt filter gebruikt zodat het nog beter zichtbaar wordt.
Via het traankanaal gaat de kleurstof naar de neus. Hiermee is ook te testen of het traankanaal niet
verstopt zit.
Bengaals roze
o Intacte niet vitale epitheelcellen, o.a. Herpesinfectie en een
beschadiging die niet goed genezen is
o Moeilijk verkrijgbaar in de EU
Schirmer-tear test
o Aantonen gestoorde traanproductie
o ‘keratitis sicca’
o Na 60 sec: Ca 13-23 mm, Fe 10-20 mm,
Eq 20-30 mm
o Indien < 10 mm verdacht van te weinig traanproductie kans op cornea uitdroging
Een strookje papier moet 1 minuut in het oog worden gehouden en gaat
de tranen absorberen.
Deze methode wordt nog maar weinig gebruikt.
4
, Specialist
Drukmeten intra-oculair (IOD): normaal 15 à 20 mm Hg
o Palpatie (vergelijken links en rechts) subjectief
o Schiötz (direct contact) ervaring vereist
o Applanatie tonometrie (Tonopen XL) duur
o O.a. glaucoma diagnose + opvolgen therapie
Bij GHD wordt dit niet gebruikt, bij KHD weinig maar bij mensen wel.
Een verhoogde oogdruk leidt tot een vergroting van het oog waardoor er druk ontstaat op de retina. In
de retina zitten allemaal neuronen, door de druk gaan deze kapot en wordt het dier blind.
Dit komt wel eens voor bij KHD.
De Schiotz tonometer is een humaan apparaat. De meeste honden en katten
laten het niet toe om zo de oogdruk te meten. Ook bij paarden is dit onmogelijk.
Daarom zijn tonopen ontworpen (applanatie tonometrie). Deze
moeten een paar keer op het oog worden gezet waarna er een cijfer
verschijnt op het schermpje.
Het is niet de bedoeling met het apparaat van het ene naar het
andere oog te gaan i.v.m. de kans op overdracht van besmettelijke
ziektes. Het apparaat kost ongeveer 3000 euro.
Spleetlamp biomicroscoop
o Focaal, difuus licht, retrolicht
o Voornamelijk voor de oppervlakkige structuren cornea, o.a. diepe
letsels corea, VOK, iris, voorste lens
Voor dieren is een handmodel ontworpen.
Daarmee kun je schuin licht produceren
zodat je er als het ware mee om een
hoekje kunt kijken. Het nadeel is dat je wel heel dicht bij het dier
moet zitten.
Funduscamera
o Wordt niet veel gebruikt
o Kan gebruikt worden om op te nemen en dingen te documenteren
Echografie 7,5 of 10 MHz aangepaste kop
o Best na sedatie + lokale anesthesie
o Oke voor troebele cornea, lens en retrobulbaire
aandoeningen
o De echografie probe met stent (tussenstuk van
siliconen) wordt op het bovenste ooglid gezet
o Er moet een zwart gat – streepje – zwart gat – streepje
– zwart gat worden gezien. Wanneer je meer ziet is het
afwijkend.
o Links is normaal, rechts is afwijkend, er is een ronde bol met
opklaringen te zien. Er is cataract aanwezig en het netvlies is
losgekomen. Het paard was ergens tegenaan gelopen.
5