, INHOUDSOPGAVE CRIMINOLOGISCHE PSYCHOLOGIE (C03C6a/C9XA9A)
AJ 2023-2024
Prof. dr. Lore Mergaerts
DEEL I. EEN INLEIDING IN DE CRIMINOLOGISCHE PSYCHOLOGIE
1. Een schets van de criminologische psychologie
1.1. De ontwikkeling van de criminologische psychologie
Stern
- Duitser – jood
- Naar VS door jodenvervolging -> daar oz verder gezet
- Oz naar geheugen
o Belangrijk voor getuigenissen
- Misdrijf in scene zetten => vb. gevecht tijdens les en erna kijken wie wat onthouden
heeft
o Uiteenlopende verklaringen (aantal personen, hoelang het geduurd heeft…)
- Geheugen is niet foutloos
- Ook oz van getuigen in de rechtbank (stroomt het met de realiteit?)
Munsterberg
- Claimde dat hij grondlegger was in VS
- Duitser
- Enorm kritisch nr politie, advocaten, justitie…
- Bouwde verder op inzichten van Stern = negatieve invloed in de praktijk, omdat hij zo
negatief en kritisch was, werd het psychologie tegen justitie in die tijd = ze wilden zijn
inzichten daarom niet gebruiken
- Weakness stand – geheugen, verklaringen…
,Von lizst
- Geïntegreerde strafrechtswetenschap
- 1 invalshoek is niet goed om fenomeen te bestuderen
Gross
- Criminoloog
- Psychologische inzichten op strafrechtsbedeling
- Focus op hoe rechters tot beslissingen komen
- Waarnemingen oz’n
Aschaffenburg
- Duitse psychiater
- Grondlegger criminologie, psychologie en psychiatrische
- Kijken in hoofden van daders, de psychologie van de daders
Kaufmann en Wuffer
- Oz naar oorzaken van crimineel gedrag
- Gaan verder op gross
Leuvense tradities
Braffort
- Oprichter school criminologie
- Zorgde ervoor dat we deze vakken in de opleiding hebben
- Jurist
- Geweigerd om te vluchten tijdens duitse bezetting
Degreef
- 2e voorzitter school
- Werkervaring om oz te doen naar vb. wrm passionele moorden plegen,
criminogenese (misdrijf ontleden om te kijken naar de oorzaken)
Dellaert
- Psycholoog ook zoals 1 en 2
- Psych afdeling in oz en arts in gevangenis
, - Toepassing op daders
- Moet kijken naar globaal mensbeeld, alle factoren
- Interdisciplinaire kijk
- Wel voorstander van klinische behandeling (psych) / benadering
De batselier
- Wou afstand van klinische benadering
- Kijken naar impact v/d mpij
- Crimi = product van de mpij
- Psychopathologie van de normale mens
- Als mpij kijken hoe we de mens gaan aanpakken
- Niet van: het is uw schuld, maar kijken naar gekregen kansen
Goethals
- Pleitte voor geïntegreerde benadering
- Oz naar wrm mensen al dan niet stoppen met crimineel gedrag
- Onveiligheidsgevoelens onderzoeken
1.2. Verschillende vormen van binnen de criminologie toegepaste psychologie
Rechtspsychologie
- Gedrag onder invloed v.d. wet
- Focus op daders, so, getuigen
- Autoriteiten -> hoe ze zich gedragen, welke beslissingen ze nemen, hoe advocaten
zich gedragen tijden verhoor…
- Ook andere disciplines: asielprocedures, echtscheidingen bv. verklaringen v kinderen
- Rechtspsycholoog – kijken naar politie hoe ze verhoor afnemen
- Focus op advocatuur en getuigen
,Forensische psychologie
- Psychologie inzetten op individuele casussen
- Vb. iemand is veroordeeld -> risicotaxatie doen
- STM en strafuitvoeringsfase
o Welke straf? Toerekeningvatbaar?
- Behandelingscontext (<-> rechtspsychologie: experimentele en neuro)
- Ook so
- Vaak geval, uitsluitend SR
A.
- Alle disciplines overlappen hier
- Focus op daders en verdachten
- Strafrechtelijke zaken
D.
- Psychische inzichten om juiste mensen aan te nemen (HR)
- Juiste mindset nodig
Correctional psychology
- Gevangenis, forensisch psychische instellingen
- Inzichten inzetten voor behandeling, rehabilitatie
Investigative psychology
- Opsporing en vervolging van daders en misdrijven
- Dadersprofilering
o Inspelen op verhoren vb.
o Focus op optreden van politie, psychologische inzichten
o Criminologische psychologie: om zo’n profiel op te kunnen stellen, weten wie
er voor u zit
Criminologische psychologie
- Daders en verdachten (niet so, getuigen, hoe ze verhoren)
B.
- So
- Ook buiten strafrechtelijke context
C.
- Groepsniveau (individueel <-> algemeenheid in kaart willen brengen?)
D. politionele autoriteiten
- Gedragen en beslissingen nemen
Pleger (zeker gedaan, dader) ≠ verdachte (vermoeden, indien fout = vrij)
, 1.3. Wat is criminologische psychologie?
- Geen haarscherp afgelijnde discipline
- Raakvlakken en overlap met aanverwante disciplines
- Geen eenduidigheid, maar wel enkele gemene delers
o Focus op plegers en verdachten van crimineel gedrag
o Verklaringen voor het plegen van crimineel gedrag
o Hoe met plegers en verdachten moet worden omgegaan in strafrechtspleging
1.4. Criminaliteit, afwijkend gedrag en de strafbaarstelling ervan als referentiekader voor
de criminologische psychologie
- Geen eenduidigheid
- Dynamisch en evolutief
- Mala in se vs. mala prohibita
- Niet statisch, maar een sociaal construct afhankelijk van plaats en tijd
- Deviant gedrag
- Antisociaal gedrag
- Crimineel gedrag = “Intentionele handelingen die schade berokkenen en veroordeeld
worden door de omgeving en/of gestraft worden door de staat.”
1.5. Verklaringsmodellen voor criminaliteit
- Van eenzijdige verklaringsmodellen…
- … naar geïntegreerde verklaringsmodellen voor crimineel gedrag
o Complex samenspel van factoren
o Biopsychosociaal verklaringsmodel voor criminaliteit (basismodel)
o Bv. Blackburn, Andrews & Bonta, Durrant, Hollin, Hewitt, (Eysenck)
o Je kan de factoren niet los zien van de omgeving, er is altijd interactie tss
omgeving, psycho en bio (nature and nurture)
Modellen:
