Omgaan met netwerken
Inleiding
In de module systemisch denken en handelen, word systemisch
denken toegepast in het dagelijkse leven
De vervolgmodule ‘werken met netwerken’ gaat dieper in op de
impact en betekenis van menselijke relaties op elkaar
Er wordt gewerkt op een manier die de individuele grenzen overstijgt
en problemen overstijgt
De context van cliënten word opgemerkt en waar mogelijke
betrokkene in het hulpverleningsproces
Diverse werkvormen zijn ontwikkeld om gezinsleden, familie,
vrienden en buurtbewoners te betrekken bij hulpverlening
Het concept van invloed vanuit het systeemdenken benadrukt dat er
altijd sprake is van invloed, waardoor dit continu in overweging
wordt genomen
Actuele context
Vroeger werden probleemsituaties en mensen met beperkingen
binnen de samenleving en familie opgevangen, maar in de 20ste
eeuw vond er een institutionalisering en professionalisering van de
zorg plaats, voornamelijk volgens het medisch model
Dit leidde tot isolatie, eenzaamheid en een negatieve kijk op familie
en vrienden
Recentelijk heeft er een paradigmaverschuiving plaatsgevonden
naar een ontwikkelingsmodel, waarbij de nadruk ligt op
mogelijkheden en maximale ontwikkelingskansen bieden
Er is nu een beweging naar kleinere woonentiteiten, en meer
ambulante begeleiding, met een centrale rol voor het netwerk
cliënten
Beleidmakers spelen hierop in met economische besparingen en een
beroep op de verantwoordelijkheid van hun families, vrienden, buren
als toekomstige hulpverleners
Dit vereist een veranderde rol voor hulpverleners, van experts die
zorgen voor naar betrokkenen die ondersteunen en faciliteiten bij de
keuzes en zorgplannen van de cliënt
,Het begrip netwerk
In systeemtheorie wordt de context van een cliënt gezien als de
omgeving die invloed heeft op het systeem, inclusief mensen,
situaties en gebeurtenissen
Van gezinsgericht werken naar contextbegeleiding en nu naar
werken met netwerken, waarbij men breder kijkt dan het kerngezin
naar alle mensen die een rol kunnen spelen in het leven van de
cliënt
Een sociaal netwerk is een groep mensen met wie een persoon
duurzame banden heeft voor het vervullen van levensbehoeften,
zoals praktische hulp, emotionele steun en ontspanning
Het versterken van het netwerk omvat activiteiten zoals:
♥ Reanimeren van het netwerk: verlaagd contact, nieuw leven
inblazen
♥ Activeren van het netwerk: kwaliteiten inzetten van netwerk
Radio lid en cliënt – betrokkenheid vergroten
♥ Deblokkeren van het netwerk: verstoringen in het netwerk
bespreken en bemiddel – praktische blokkades opheffen
♥ Intensiveren van het netwerk: contacten verdiepen
♥ Onderhouden van het netwerk: energie besteden aan de
relatie tussen netwerk lid en cliënt
♥ Uitbreiden van het netwerk: vaak een noodzakelijke stop
, Omgaan met netwerken
Basishouding bij het werken met netwerken
Empoweremt
Empoweremt wordt gedefinieerd als een proces waarin individuen en
groepen meer invloed krijgen over gebeurtenissen en situaties die
voor hen belangrijk zijn.
In een empweremt – gericht hulpverlening ligt de nadruk op de
kracht van mensen in plaats van hun tekortkomingen
Het vergroot het gevoel van invloed en controle over het leven,
terwijl de waardigheid van persoon behouden blijft.
De cliënt en cliëntensysteem worden gezien als
ervaringsdeskundigen en volwaardige partners in de hulpverlening.
Het is belangrijk voor hulpverleners om rekening te houden met wat
de cliënt vraagt en zich te beperken tot wat hij vraagt, omdat
vooropgezette ideeën vaak hypothesen zijn en geen waarheden.
Het gevaar voor betutteling ontstaat wanneer hulpverleners denken
te weten wat het beste is voor de cliënt, wat kan leiden tot
bemoeizuchtig en uiteindelijk tot teleurstelling
Het negeren van de wensen en capaciteiten van de cliënt kan het
zelfwaarde gevoel van de cliënt verder ondermijnen en hun geloof in
hun eigen hulpbronnen en krachten verminderen
Milton Erikson gelooft dat elke cliënt de middelen heeft om hun
eigen problemen op te lossen. Hij ziet het als de taak van de
hulpverlener om cliënten te helpen hun eigen mogelijkheden te
ontdekken en te gebruiken, zodat ze zelfstandig kunnen omgaan
met verschillende situaties
Klant is koning
Het is belangrijk om rekening te houden met wat de cliënt vraagt,
maar dit betekent niet dat alles klakkeloos moet worden nagestreefd
Het is essentieel om ‘onduidelijke’ of ‘onrealistische’ doelstellingen
binnen de hulpverleningsrelatie te bespreken en te onderhandelen
met respect voor de cliënt
Door tijd te nemen en de ‘vraag achter de vraag’ te begrijpen,
kunnen cliënt en begeleider samen tot duidelijk omschreven en
haalbare doelen komen, waardoor de begeleider meer mandaat
krijgt
Het vergroten en versterken van de cliënt en hun netwerk is een
essentieel uitgangspunt in de basishouding van de begeleider, om
aanwezige maar vaak niet geziene hulpbronnen aan te horen
, Omgaan met netwerken
De sociaal netwerkmethodiek van Maria Sheffers
Inleiding
= stelt begeleiders in staat om op doelgerichte, planmatige, procesmatig
en systematische wijze samen met de cliënt zijn netwerk zichtbaar, in
kaart te brengen en te analyseren, om daar vervolgens, wederom met de
cliënt, een traject op uit te zetten.
= vorm van sociaal – agogisch handelen begeleider, samen met de cliënt
aanpak:
♥ Doelgericht: in kaart brengen versterken van het net werk regie over
zijn eigen leven (terug) te krijgen
♥ Planmatig
♥ Procesmatig
A) Mensvisie
De sociaal netwerkmethodiek vertrekt van een mensvisie: ‘elk mens
heeft de behoefte om zich te ontwikkelen, de behoeften aan
erkenning en bevestiging en de behoeften om gelukkig te worden.’
Elk mens beschikt over een reeks van krachten, kwaliteiten en
mogelijkheden. Daar waar de mens zich gesteund voelt om deze in
te zetten en zo de kwaliteit van zijn leven te vergroten en te
verbeteren, is de kans groot.
B) Doelgroepen
♥ Personen met beperking
♥ Ouderen
♥ Sociaal kwetsbare en daklozen
♥ Personen met participatie behoeften
♥ Jeugd met psychosociale problemen en stoornissen
♥ Kwetsbare buren
C) Houdingsaspecten van de begeleider
♥ De betekenisgeving van de cliënt is leidend
♥ Gelijkwaardigheid
♥ Niet wetende houding
♥ Van probleemgericht toekomstgericht werken
♥ Focus op de kracht van de cliënt
♥ Motiveren
