1 EXTRA PAPERS MEDIA-ECONOMIE & MEDIASTRUCTUREN 2024 | Camille V.
1. From Nordic Noir to Belgian bright? (Raats & Iodarche – H8)
1.1. Introductie
Niet-lineair kijken, cut-backs op de hoogte van de publieke omroep, een shift in advertentie-uitgaven
van klassieke media naar online spelers en de introductie van OTT (over-the-top) spelers zoals Netflix
en Amazon hebben een significante druk gezet op de bestaande financiering van TV-drama en op
omroepen, de grootste financiers van binnenlandse content in Europa.
Dit is vooral het geval in kleinere televisiemarkten;
- Traditioneel meer afhankelijk van publieke steun
- Gelimiteerde lokale markt
- Minder potentieel voor export
TOCH: nieuwe platformen kunnen ook de mogelijkheden voor export en teruggave van TV-drama
investeringen doen stijgen: de populariteit van Europese series op Netflix of aanbieders zoals Walter
Presents (VK) toont het cross-border potentieel van kleine markten duidelijk aan
Denemarken Maakte de weg vrij voor andere kleine markten;
Forbrydelsen (The Killing) : grote succes toonde het belang van duidelijke
strategieën aan, die screenwriting vanbinnen het productieproces prioriteit geven
+ coproductie- en cofinanciering-partnerschappen met Europese distributeurs en
andere omroepen
Vlaanderen Deense strategie opgepakt:
Programmering van misdaaddrama Salamander op de BBC’s Four’s Saturday
night slot dat de internationale aandacht voor Belgische drama heeft geïnitieerd
° Vlaanderen : groot succes in de export van televisiedrama
Hotel Beau Séjour, Tabula Rasa, Professor T
= > Dit artikel gebruikt een politiek-economische aanpak, die een holistische, macro- en mesoniveau
aanpak mogelijk maakt, om de shift in de Vlaamse TV-drama strategie van enkel lokaal naar een
internationale focus te contextualiseren
1.2. Televisiecontent exporteren in kleine mediamarkten
1.2.1. Hoe ‘kleinheid’ exportmogelijkheden beïnvloedt
Kenmerken van kleine markten, met de nadruk op die kenmerken die de export van inhoud
beïnvloeden:
- Geen consensus over welke indicatoren een televisiemarkt precies als ‘klein’ definiëren
o Meestal wordt bevolking gebruikt om kleine en grote markten te onderscheiden
- Puppis: markten met minder dan 14 miljoen inwoners = klein (Vl 2019: 6,5 miljoen)
o = meeste Europese markten
o Uitzonderingen: VK, Polen, Frankrijk, Spanje, Duitsland
,2 EXTRA PAPERS MEDIA-ECONOMIE & MEDIASTRUCTUREN 2024 | Camille V.
BELANGRIJKE FACTOREN:
Budget Kleine markten :
- Beperkt aantal spelers, waarbij PO vaak een sleutelrol speelt als motor van
het televisie-ecosysteem
- Kleiner aantal onafhankelijke commissarissen die vaak klem tussen de
uitdaging van beperkte afzetmarkten om inhoud voor te leveren
- Beperkte capaciteit om winstmarges te vergroten door geld terug te
verdienen (door omvang van de markt)
= > Negatieve invloed op:
- Inkomsten van particuliere omroepen (beperkte reclame-inkomsten)
- Middelen die worden toegewezen aan PO-financiering & audiovisuele
fondsen
- Belang van binnenlandse betaaltelevisiediensten om aanzienlijk te
investeren in binnenlandse productie
= > Export van inhoud wordt onderdeel van het vergroten van de duurzaamheid
van kleine markten
Kost van Origineel tv-drama is enorm duur ivm aankopen van buitenlandse rechten van
investeren content.
Kleinere markten produceren over het algemeen kleinere volumes tv-fictie:
- Belemmert potentieel van export als een constante stroom van tv-drama
van hoge kwaliteit op de internationale markt (vaak cruciaal voor kopers!)
Vlaanderen: aankoop van buitenlandse rechten = 11x goedkoper dan investeren in
binnenlandse tv-drama + productiebudgetten van buitenlandse series = tot 9x
groter
= > Afhankelijk van OH-financiering (subsidies/investeringen door PO)
Onzekerheid ° Niet-lineair televisiekijken; kijkcijfers en reclame-inkomsten van omroepen komen
meer en meer onderdruk staan
Mediagebruik verschoven naar SVOD; kwaliteitsaanbod voor een
maandabonnement concurreert rechtstreeks met het aanbod van traditionele
omroepen
= > Schaalvoordelen: relatief goedkopen abonnementen, maar aanzienlijk groter
aanbod (voornamelijk buitenlands), maken het die nieuwe spelers mogelijk te
concurreren
Nieuwe Platformen zoals Google en Facebook worden ook concurrenten van binnenlandse
spelers spelers om advertentie-inkomsten;
- Meer dan ½ van alle online advertenties in Europa gaan naar Amerikaanse
bedrijven (Google, Facebook, …)
- Inkomsten worden niet opnieuw geïnvesteerd in de productie/distributie
van originele Europese content
TOCH produceren Europese spelers een toenemend aantal Europese tv-fictiereeksen en films, die de
Amerikaanse productie voor film in de schaduw stellen.
= > Catch-22: strategieën om deze concurrentienadelen tegen te gaan:
, 3 EXTRA PAPERS MEDIA-ECONOMIE & MEDIASTRUCTUREN 2024 | Camille V.
Coproductie / Mogelijkheden zoeken om de schaal van een productie te vergroten door te
cofinanciering coproduceren met andere omroepen/gebruik te maken van cofinanciering,
waarbij een derde distributeur een ‘minimumgarantie’ biedt op de
distributie-inkomsten
- Werken als hefboom bij het genereren van rendement
- Kleine markten: vaak cofinancieringssamenwerkingen,
belastingheffing en investeringen in de PO
Scenarioschrijven Doel: kenmerkende, en dus aantrekkelijkere, originele content genereren die
en TV-fictie opgepakt zou kunnen worden voor internationale remakes.
prioriteit geven !! Kleine budgetten betekenen niet perse minder potentieel voor export
Culturele Gevoel van vertrouwdheid creëren
specificatie en taal !! Een ‘gelijkaardige taal’ gebruiken betekent niet noodzakelijk dat je
succesvol zal zijn (Vlaanderen-Nederland; weinig uitwisseling: vaak remakes)
1.2.2. Vlaanderen – Een atypische, typische, kleine markt
Waalse en Vlaamse markt totaal afgescheiden van elkaar: ‘Belgische audiovisuele sector’ = 2 aparte
markten; vertonen karakteristieken van kleine televisiemarkten
- Beperkt publiek = beperkt potentieel voor rendement op investeringen
- Beperkingen op export
o Taal + gebrek aan schaalgrootte
- Beperkt aantal spelers
Ondanks de beperkte schaal is de televisie markt in Vlaanderen een levendige markt, die wordt
gekenmerkt door een aanzienlijk aandeel van in eigen lang geproduceerde televisie-inhoud, dankzij
de enorme populariteit ervan.
- VRT: 2019 alleen: 16 fictiereeksen in totaal op tv uitgezonden
o Waaronder hoogwaardige drama’s, kinderfictie en sitcoms
- Legt aanzienlijk druk op particuliere omroepen om het genre in stand te houden
!! Publieksonderzoek toonde aan dat 21% van de Vlaamse bevolking Netflix heeft, en binnen de
leeftijdsgroepen van 16-24 en 25-34 jaar had respectievelijk 55% en 59% toegang tot Netflix in 2018.
1.3. Export van Vlaamse drama: een onnodig kwaad? (1990s-2010s)
Vlaamse TV-fictie volgt de trends van de meeste kleine mediamarkten.
BRTN ontwikkelde een langdurige coproductie traditie met Nederland voor TV-
drama.
Tot 1989
(°private Samenwerking werd gezien als een financiële noodzaak in de eerste plaats, maar
omroepen) producties werden toch vaak bekritiseerd voor hun willekeurige productiekeuzes
gevolgd door een complex financieel model
Verkoop van ingeblikt fictieprogramma’s waren gelimiteerd
