Biologische Psychologie
Inleiding
- H1,2,3 kennen
- boek later nodig 2e bachelor
- examen: meerkeuzevragen met giscorrectie + herkenningstaak
H1
1. Het menselijk bewustzijn: een fysiologische benadering (zie bijlage canvas)
- ons brein bestaat uit neuronen, zij zorgen voor bewustzijn
1.1 bewustzijn
- wat is de kern van bewustzijn?
= verwijst naar een toestand van alert zijn
- andere betekenis: het zelfbewustzijn = zorgt voor reflecteren over ons handelen en
communiceren over de eigen gedachten, waarnemingen, herinneringen en gevoelens
- kinderen hebben dit nog niet: rouge-test: rode stip op gezicht
- rond 18 maanden: zelfbewustzijn
- dieren hebben geen zelfbewustzijn? jawel: inktvissen, sommige vogels, olifanten…
denken over bewustzijn
- animisme: alles heeft een geest, ook objecten (mind, soul, spirit)
- lichaam-geest vraagstuk: controleert de geest het lichaam? waar bevindt zich de geest?
- dualisme: het lichaam is organisch, de geest niet-organisch
- monisme: de wereld bestaat alleen maar uit materie en energie, de geest bestaat niet, het is
het resultaat cab de werking va het zenuwstelsel
- de monistische visie is een reductionistische visie
<—> emergentie: de geest is meer dan de som van de onderdelen
denken over hersenen
- steeds gedreven door technologische ontwikkelingen;
- de hersenen als
- bibliotheek: steeds opvullen met info
- machine: danzkij industriele revolutie
- computer: langetermijngeheugen, kort
- nu: netwerk
1
,1.2: neurologische evidentie
patiënten hersenstelsel
blindsight
- fenomeen: Patienten kunnen grijpen naar voorwerpen die ze niet
bewust waarnemen
- blinde man, moest wandelstok pakken, het lukte, daarna handvat
van de wandelsok pakken
verklaring:
- patienten hebben een letsel in evolutionair recent ontwikkelde delen van het virtuele systeem
- primitieve delen van het visuele systeem werken nog: zorgt voor reflexmatig bewegen
—> hij is niet bewust van deze reflexen
- zoogdieren: ander systeem = mammalian system (was niet meer intact)
—> daardoor geen verbinding met talige hersendelen = geen bewustzijn
- conclusie: - gedrag kan ook onbewust gestuurd worden
- niet alle delen hersenen hebben toegang tot bewustzijn
- het gaat om verbindingen met talige hersendelen die verantwoordelijk zijn voor
verbale communicatie
split brain
anatomie hersenen
- grote hersenen: 2 hemisferen: communiceren via het corpus callosum (hersenbalk)
- soms is het nodig om de hersenbalk door te snijden: vb epilepsie als medicatie niet helpt:
hoge hersenactiviteit —> zo blijft de hersenactiviteit beperkt bij 1 hemisfeer
- motorische banen zijn gekruist: R stuurt linkerledematen aan en omgekeerd
- linker: talige hersendelen
- rechter: creativiteit, visuele perceptie, aandacht
- informatie rechterneusgat: niet gekruist
gedachte-experiment split brain patient neusgaten
L R
- geblinddoekt
- linker neusgat verstopt met watten
- vw op tafel ui, vis bloem (plastic) LH RH
- houd echte bloem onder neus
- opdracht: pakken voorwerp dat je ruikt
- ruiken met rechts neusgat: info naar rechterhemisfeer
- de linkerhemisfeer weet niet wat er is geroken dus weet het niet welk voorwerp
te nemen
- met linkerhand: juiste voorwerp omdat die aangestuurd wordt met
rechterhemisfeer
—> hij kan niet benoemen wat hij heeft geroken, hij is er niet bewust van
—> hemisferen delen geen info met elkaar
- conclusie: als de hersendelen betrokken bij de waarneming geen verbinding
maken met de talige delen = geen bewustzijn
- heeft het vreemde hand syndroom: ze zijn niet bewust wat hun linkerhand aan het doen is
2
,Unilateral neglect = halfzijdig negeren
- geneigd om alles links in hun visuele veld te negeren
- door schade in rechterhemisfeer, parietale kwab (voor
oriëntatie in de ruimte)
negeren
- linkerzijde van objecten
- linkerzijde van visuele veld
- linkerzijde van eigen lichaam
- linkerzijde van ingebeelde objecten
- —> er is niets mis met de waarneming maar met het bewustzijn
- —> waarnemen van een stimulus impliceert niet noodzakelijk bewustzijn van deze
stimulus
- neuropsycholgische tests
- peggy: hersenen vullen het beeld in, in gedachten ziet ze wel de hele afbeelding
rubber hand illusion: experiment
- persoon aan tafel, we zorgen ervoor dat 1 hand bedekt is
- we leggen een rubberen hand op tafel op de plaats waar de hand moet zijn
- 2 penselen: strelen beide handen (verstopte echte hand en valse hand)
- rubberen hand voelt alsof het tot ons lichaam behoord (hamer)
In de MRI scanner, hoe is de activatiepatroon in de hersenen?
Experiment Geactiveerde
hersengebieden
parietale cortex (delen voor gevoel)
Synchroon aanraken beide Parietale cortex +
handen Premotore cortex (planning
bewegingen)
Aanraking tegenovergestelde Parietale cortex
richting
dus de pre-motore cortex heeft ook nog een andere functie ‘body ownership’
dus het is de koppeling van wat je ziet en wat je voelt dat idee geeft van eigen hand
- temperatuur eigen hand dalen: geen gevoel dat het tot je eigen lichaam behoort
Besluit
- de moderne wetenschap hang een monistische visie aan
- bewustzijn vloeit voort uit de werking van de hersenen
- bewijs hiervoor wordt geleverd uit met patiënten met hersenletsel waarbij het bewustzijn is
verstoord
- belangrijk voor zelfbewustzijn is verbinding met talige hersendelen
- Het gevoel van “body ownership” of “embodiment” (de ervaring een belichaamd zelf te zijn)
is een functie van de hersenen.
- wij denken veel bewust te doen, maar is dat wel zo? bestaat de vrije wil (misschien doen we
iets en later bedenken we er een verhaal bij)
( beïnvloeding door reclame en illusionisten)
3
, 2. geschiedenis van de biologische psychologie
2.1 De oudheid
oude beschavingen (Egypte, China, India)
- hart = zetel van de ziel: we kunnen niet leven zonder hart
- veel emotie: hart gaat sneller kloppen
- mummificatie: hart erin laten, nodig voor hiernamaals, hersenen bleven (ze kenden de functie
niet, enkel voor snot te produceren)
hippocrates
- het brein als zetel van gedachten en emoties
2.2: 17e
descartes
- vader moderne filosofie
- mensen zijn uniek, enkele wezens met een geest, dieren niet, zijn enkel
een machine
- organisch lichaam - niet organische geest
- dualisme in lichaam geest: geest werkte in op lichaam via pijnappelklier/
epifyse (zo lichaam bewegen): inspiratie Jardin Royale
- reflex = automatische, stereotiepe beweging, direct resultaat van een
prikkel
Galvani
- kop kikkers eraf snijden: via elektriciteit benen laten bewegen
—> bewijs dat Descartes gelijk had, spieren kunnen los van het brein
bewegen
2.3: 19e
Johannes Müller
- ‘doctrine of specific nerve energies’: een prikkel die wordt overgedragen
in alle sensorische systemen via elektrische prikkels
- de hersenen zijn hierin gespecialiseerd, niet de zenuwbanen
Pierre Flourens
- techniek: experimentele ablatie: delen van hersenen vernietigen, daarna kijken
wat het dier niet meer kan doen —> functies in kaart brengen
- ontdekking vitale functies (ademhaling) & hartslag, visueel en audio
Paul Broca
- concept van ablatie toegepast bij mensen
- na accident konden mensen bepaalde dingen niet meer
- na sterven van deze mensen: hersenen onderzoeken, welke delen beschadigd?
- gebied van Broca: nodig voor spraakproductie
afwijking gebied Borca: afasie
- wel nog taalbegrip (verstaan)
4
