Vennootschapsboekhouden
HOOFDSTUK 1
Wat is een vennootschap?
Definitie:
Een vennootschap wordt opgericht bij een rechtshandeling door éen of meer personen, vennoten genaamd
die een inbreng doen. Een van haar doelen is aan haar vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks
vermogensdeel uit te keren of te bezorgen.
Bepaalde vennootschappen kunnen opgericht worden bij onderhandse overeenkomst. Voor andere
vennootschapsvormen is een authentieke akte (voor een notaris) vereist. Het is een essentiële vereiste dat
iedere vennoot een inbreng doet.
Een inbreng kan zijn:
Inbreng in geld (speciën)
Inbreng in natura
In bepaalde vennootschapsvormen is het mogelijk om een inbreng in nijverheid te doen. Dit is de
verbintenis om arbeid of diensten te presteren.
De overeenkomst die aan éen van de vennoten de gehele winst toekent, of aan éen of meer vennoten
enige deelname in de winst ontzegt is nietig. Het kan wel zijn dat je aan de hand van je aandelen meer of
minder krijgt dan andere vennoten.
Soorten vennootschappen
De verschillende vennootschapsvormen
de maatschap
de vennootschap onder firma (VOF)
de commanditaire vennootschap (CommV)
de coöperatieve vennootschap (CV)
de besloten vennootschap (BV)
de naamloze vennootschap (NV)
De maatschap
De maatschap is een overeenkomst waarbij twee of meer personen zich verbinden om hun inbrengen in
gemeenschap te brengen, met het oogmerk het rechtstreekse of onrechtstreekse vermogensvoordeel dat
daaruit kan ontstaan, met elkaar te delen.
De maatschap is een vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid.
De schuldeisers wier schuldvordering voortvloeit uit de activiteit van de vennootschap kunnen verhaal
uitoefenen op het volledige vennootschapsvermogen. De vennoten zijn ten aanzien van deze schuldeisers
persoonlijk en hoofdelijk gehouden met hun eigen vermogen.
De vennootschap onder firma
De maatschap met rechtspersoonlijkheid waarvan alle vennoten onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk zijn
voor de verbintenissen van de vennootschap is een vennootschap onder firma.
De maatschap met rechtspersoonlijkheid is een vennootschap onder firma ‘wanneer alle vennoten
onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de verbintenissen van de vennootschap’.
De commanditaire vennootschap
De maatschap met rechtspersoonlijkheid is een commanditaire vennootschap wanneer zij wordt
aangegaan door één of meer vennoten die onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de
verbintenissen van de vennootschap, de gecommanditeerde vennoten genoemd, en nog één of meer
vennoten die zich beperken tot inbreng in geld of in natura en die niet deelnemen aan de beheer, de
commanditaire vennoten genoemd.
1
,De commanditaire vennoten zijn slechts persoonlijk aansprakelijk voor de geldsommen en goederen die zij
beloofd hebben te zullen inbrengen. Een commanditaire vennoot mag geen enkele daad van bestuur
verrichten, zelfs niet krachtens een volmacht. Hij is ten aanzien van derden hoofdelijk aansprakelijk voor
alle verbintenissen van de vennootschap waaraan hij heeft meegewerkt met overtreding van voormelde
verbodsbepaling.
De maatschap met rechtspersoonlijkheid is een commanditaire vennootschap ‘wanneer zij wordt
aangegaan door één of meer vennoten die onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de
verbintenissen van de vennootschap, de gecommanditeerde vennoten genoemd, en nog één of meer
vennoten die zich beperkten tot inbreng in geld of in natura en die niet deelnemen aan het beheer, de
commanditaire vennoten genoemd.
De coöperatieve vennootschap
De coöperatieve vennootschap heeft tot voornaamste doel aan de behoeften van haar aandeelhouders te
voldoen en/of hun economische en sociale activiteiten te ontwikkelen, onder meer door met haar
aandeelhouders overeenkomsten te sluiten over de levering van goederen, de verrichting van diensten of
de uitvoering van werken in het kader van de activiteit die de coöperatieve vennootschap uitoefent of laat
uitoefenen.
De coöperatieve vennootschap kan tevens tot doel hebben aan de behoeften van haar aandeelhouders te
voldoen en/of hun economische en/of sociale activiteiten te bevorderen middels een deelneming in één of
meer andere vennootschappen.
De coöperatieve vennootschap moet, op straffe van nietigheid, door minstens drie personen worden
opgericht.
De aandeelhouders van een coöperatieve vennootschap verbinden slechts hun inbreng.
De besloten vennootschap
De besloten vennootschap is een vennootschap zonder kapitaal waarin de aandeelhouders slechts hun
inbreng verbinden.
De naamloze vennootschap
De naamloze vennootschap is een vennootschap met een kapitaal en waarin de aandeelhouders slechts
hun inbreng verbinden.
Keuze ondernemingsvorm (zie voor meer uitleg: bijlage keuze ondernemingsvorm)
De bijlage is aangevuld met notities uit het boek
Bij een eenmanszaak wordt er meestal getrouwd met scheiding van goederen, dit om het vermogen van de
partner te beschermen.
Je gaat bij de personenbelasting per schijf van je inkomen een berekening moeten maken.
Ook de beloftes die worden gemaakt bij het oprichten van een vennootschap heeft een betekenis. In de
plaats van je inbreng krijg je een aandeel. Vroeger was het zo dat hoe meer je inbracht hoe meer je te
zeggen had, dit is nu niet meer zo veel.
In de statuten mag niks staan dat tegen de wetgeving is, bv. je mag niet de volledige winst aan 1 persoon
uitkeren. Je kan later de statuten wijzigen met een vergadering waarin je gaat stemmen.
Welke vennootschap je ook gaat oprichtingen, je hebt statuten nodig.
Soorten resultaten:
Je hebt 2 soorten resultaten:
een boekhoudresultaat: alle 7-rekeningen min alle 6-rekeningen
een fiscaal resultaat: dit is de aangepaste versie, bepaalde kosten worden gecorrigeerd. Op dit
resultaat ga je de belastingen moeten betalen.
Rechtspersoonlijkheid: je gaat een nieuwe (fictieve) persoon maken. Deze persoon wordt opgesteld op
papier, ze heeft rechten en plichten.
2
,Vanaf dat je onder beperkte aansprakelijkheid valt moet je:
- Financieel plan opstellen
- Langs de notaris gaan
- Zware boekhouding voeren
- …
Besloten: je werkt met een besloten groepje, mensen die je vertrouwt
Het gaat moeilijker om uit een besloten vennootschap uit te treden. Tenzij je dit anders regelt in de
statuten.
Zie handboek pagina 22: overzichtstabel vennootschappen met rechtspersoonlijkheid
Keuze tussen eenmanszaak en vennootschap
Zie informatie in bijlage: keuze ondernemingsvorm
Waarom kiezen voor een eenmanszaak of voor een vennootschap
De eenmanszaak is ongetwijfeld de meest natuurlijke en de meest eenvoudige ondernemingsvorm. Eén
persoon is eigenaar en draagt persoonlijk alle verantwoordelijkheid.
Voordeel eenmanszaak:
De juridische verplichtingen die een eenmanszaak heeft en de te vervullen formaliteiten zijn minimaal. De
oprichtingskosten van een eenmanszaak lopen nooit hoog op.
Nadelen eenmanszaak:
- Ook de erfopvolging kan problemen stellen: dikwijls ontstaan moeilijkheden omdat twee doelstellingen
van de eigenaar-ondernemer moeilijk of niet verzoenbaar zijn in de eenmanszaak, met name de
continuïteit van de zaak verzekeren en toch de kinderen laten erven in een niet-opgedeelde zaak.
- Ook de fiscaliteit is niet altijd even voordelig voor de eigenaar-ondernemer: vanaf de hogere
belastingschalen blijkt de aanslag in de personenbelasting nadeliger dan die in de
vennootschapsbelasting.
Samengevat mogen we stellen dat de eenmanszaak de meest geschikte ondernemingsvorm is voor een
bedrijf:
- met een matige behoefte aan kapitaal
- zonder al te grote risico’s
- dat nooit, of slechts uitzonderlijk, een beroep moet doen op financiering door derden
- dat door een enkele persoon kan worden geleid
In veel gevallen is de keuze voor een eenmanszaak dus terecht. Maar het feit dat een vennootschap kan
worden opgericht zonder een verplichte minimuminbreng en door één enkele vennoot, die toch kan
genieten van beperkte aansprakelijkheid, lijkt een aantrekkelijk alternatief.
De fiscale wetgeving kort toegelicht
Niet alleen liggen de belastingvoeten in de vennootschapsbelasting een stuk lager dan in de
personenbelasting, bovendien biedt het samenspel tussen de vennootschap en haar
aandeelhouders/bedrijfsleiders de mogelijkheid om inkomsten te spreiden en zo ook de progressiviteit van
de belastingen te milderen.
Wanneer men een vennootschap opricht, kan men inkomsten spreiden. Een gedeelte van het resultaat zal,
via de toekenning van een bezoldiging of van een tantième in het kader van de winstverdeling, toegekend
worden aan de bedrijfsleider(s) voor hun gepresteerde arbeid.
Voor de bestuurders van een BV die ook aandeelhouder zijn van de vennootschap, geldt dat bij gebrek aan
statutaire bepalingen of overeenkomsten die volledige som die aan hun wordt toegekend, zal worden
beschouwd als een bezoldiging als bedrijfsleider (en dus niet als een dividendvergoeding).
Deze bezoldiging (en ook de tantième) wordt bij die bedrijfsleider belast in de personenbelasting, maar is
voor de vennootschap een fiscaal aftrekbare kost. Op de bezoldiging van bedrijfsleiders dient
bedrijfsvoorheffing ingehouden te worden.
3
, Een deel van de winst kan ook nog worden uitgekeerd als dividend (vergoeding van de inbreng).
De vennootschap is dus verplicht op de door haar toegekende inkomsten uit belegde kapitalen of
dividenden (en overdreven intresten) 30% roerende voorheffing af te houden.
Tantièmes: winstuitkering aan bestuurders. Deze tantièmes gaan naar de privé van de bestuurders. Deze
is belast in de personenbelasting, het kan met de tantièmes zijn dat er in een hogere schijf van de
inkomsten terecht komt. In onze statuten gaat er staan hoeveel zij krijgen als verloning.
Deze verloning is niet erg hoog en als je vennootschap goed draait ga je winst maken en als extra beloning
ga je een stukje van de winst krijgen.
Voor de bestuurders van een BV die ook aandeelhouder zijn geldt dat bij gebrek aan statutaire bepalingen
de volledige som aan hen wordt toegekend zal worden beschouwd als een bezoldiging als bedrijfsleider
(dus niet als een dividend vergoeding).
Deze bezoldiging (ook tantième) wordt bij die bedrijfsleider belast in de personenbelasting maar is voor de
vennootschap fiscale aftrekbare kost. Bij uitbetaling wordt het pas belast in de personenbelasting. In de
vennootschapsbelasting is dit direct.
Een deel van de winst kan worden uitgekeerd als dividend. De vennootschap moet dit zelf afhouden.
Je betaalt 30% belastingen op dividenden.
Bv. je hebt recht op 100 euro, dan ga je nog 70 euro krijgen.
Je gaat dit niet zelf moeten betalen, de firma gaat dit betalen aan de overheid.
Beschikbare winst 100
Vennootschapsbelasting - 25
Bruto dividend 75
Roerende voorheffing 30% - 22,50
Netto dividend 52,50
Grondslag van de vennootschapsbelasting
1. uitgekeerde winst:
o Aandeelhouders dividend
o Personeel toekenning
2. niet - uitgekeerde winst: toename:
o wettelijke reserve
o beschikbare reserve
o onbeschikbare reserve
o overgedragen winst reserve
3. niet - aanvaarde uitgaven:
o niet - aftrekbare belastingen / voorafbetalingen van belastingen
o geldboetes
o niet - aftrekbare autokosten
o niet - aftrekbare restaurantkosten
o overdreven intresten
o abnormale of goedgunstige voordelen
o liberaliteiten verworpen uitgaven
o …
Het totaal van de uitgekeerde dividenden, de toename van de reserves en de verworpen uitgaven bepalen
het fiscaal resultaat of de fiscale winst.
Tarief van de vennootschapsbelasting
Je hebt 2 soorten tarieven in de vennootschapsbelasting:
25%: algemeen tarief
20%: verlaagd tarief voor kmo – vennootschappen.
o Schijf onder € 100 000: 20%
o Schijf boven € 100 000: 25%
4