M1 Gezondheid & gezondheidszorg
1VRK2 Psychologie
Oriëntatie op psychologie
Inleiding
Waarom psychosociale context:
-vroedvrouw: in contact met terrein van psychologie
-vroedvrouw: medische én psychologische taak
-samenwerking & doorverwijzing naar psychologen, psychiaters
Antwoorden op vragen:
-wat voor wetenschap is psychologie?
-wat kan men van psycholoog verwachten?
-wat mag psycholoog wel / niet doen?
-wat is onderscheid tussen psycholoog, psychotherapeut, psychoanalytcus & psychiater?
-welke soorten therapieën
-(hoeveel kost psychotherapie): lezen
Wetenschap
Dagelijkse kennis Vergelijking Wetenschappelijke kennis
Verworven door ordening (bv. = Verworven door ordening & selecte
dossier) & selecte (welke info
belangrijk)
Toevallige gebeurtenis ≠ Strikte regels
Subjectee: mening ≠ Objectee: eeiten streven naar eeiten , gebaseerd op
wetenschappelijk onderzoek
‘persoonlijke theorie’: ≠ Wetenschappelijke theorie:
veralgemening, niet experiment opstellen : hypothese (veronderstelling) toetsen,
wetenschappelijk aantoonbaar bv. vragenlijst voor experimentele & controlegroep met elkaar
vooroordelen , fouten vergelijken om te zien oe theorie klopt.
(voorzichtg!) Doelstelling: theorie eormuleren waarbij men op zoek gaat
naar oorzaak van gebeurtenis (hypothese= verwachtng
bevestgd / ontkend)
Binnenkant Buitenkant
Cognites (H3) Gedrag: leren (H2)
(persoons)waarneming (H4 + H5)
Emote (H6)
Motvate (H))
Persoonlijkheid (H8)
1
,M1 Gezondheid & gezondheidszorg
1VRK2 Psychologie
Psychologie = Driedeling wetenschap:
Ervaringswetenschap psychologie: natuur én cultuur
-natuurwetenschappen: biologie , chemie
-geestes- / cultuurwetenschappen: geschiedenis
normateve wetenschap: pedagogiek, ethiek= juiste manier van handelen (opvoedkunde)
eormele wetenschappen: wiskunde, logica = wijsbegeerte (flosofe)
Object van psychologie
Wat doet psycholoog ?, Wat is het object (studieonderwerp) van psychologie?
-bij meeste wetenschappen gekend, bv. geologie : aardbodem / bv. pedagogie: opvoeding
-Bij psychologie
o niet makkelijk omschrijven (wel bij meeste wetenschappen gekend)
o veel meningsverschillen & onduidelijkheden: ‘hoe zit mens in elkaar?’, ‘Hoe werkt mens?’
betrouwbaarheid?: hoe verwerf psycholoog betrouwbare ineo
-subjectee: ervaring van persoon / vragenlijst
-wetenschappelijke vragenlijst, analyses: wetenschappelijke experimenten met speciale
technieken bv. bepaalde vragen laten terugkomen
wat doet psycholoog niet:
Pseudo-psychologie= niet-onderbouwde psychologische aannamen die zich als
wetenschappelijke waarheid voordien, bv. horoscoop
Parapsychologie, tovenarij/ heksen, astro (waarzeggerij, spiritueel)
Geschiedenis van psychologie
- Eind 19e Eeuw: eocus op bewustzijnsverschijnselen, bv. ziel / geest
(nu niet meer in wetenschappelijke literatuur, binnen psychologie)
-begin 20e Eeuw: eocus op uiterlijk gedrag ipv ziel (innerlijk gedrag) > studies uiterlijk gedrag
-rond 1960: eocus terug op bewustzijnsverschijnselen, nu: ‘cognite’(= innerlijk) én uiterlijk
Geschiedenis in Europa & Amerika
-Europa
o Structuralisme (= stroming :methode op introspecte gericht kijken naar bewustzijn van
binnenuit) & gestaltpsychologie
o Wundt & eerste labo voor psychologie in Duitsland!
o Uitgangspunt fundamentele psychologie: begrijpen van werking van eenomeen &
wetenschappelijke theorie erover ontwerpen
o -Binet: bekend door ontwikkeling van intelligentetest
- geboorte van toegepaste psychologie – uitgangspunt: praktsch problemen proberen oplossen
door toepassen van principes, theorieën & technieken van psychologie
o Freud & onbewuste
-Amerika
o Functonalisme
-centraal: toepassing van psychologie
-Darwin: evoluteleer – uitgangspunt= ‘menselijke overtuiging evolueerden op zelede manier als
diersoorten: sommigen beter aangepast aan omstandigheden betere overlevingskans.
o Behaviorisme: Hoe kunnen we mens wetenschappelijk bestuderen ? (uiterlijk gedrag)
o Cogniteve psychologie: mens als computer- uitgangspunt= menselijk gedrag begrijpen
&voorspellen door ineormate-verwerkende (cogniteve processen) die aespelen in hersenen +
analyseren (hooedstuk 3)
studieobject psychologie:
Psychologie = wetenschap waarbij gedrag van mensen , gevoelens & gedachten die mensen hebben bij
ervaren van hun gedrag wordt bestudeerd en omstandigheden waarin dat plaatsvindt
3 G’s= gedrag – gevoelens – gedachten
2
,M1 Gezondheid & gezondheidszorg
1VRK2 Psychologie
Object & theorie
Omschrijving wetenschap, bepaald door: object én gebruikte theorie andere benadering
Bv. thema seksualiteit: seksuele problemen
-medicus: voortplantng (bv. ineecte)
-psycholoog: partnerkeuze &- relate, identteit
-socioloog: maatschappelijke normen rond seksualiteit
Bv. thema anorexia nervosa : eetstoornis
-medicus / arts: neurologisch onderzoek (aewijking in hersenen / geheugen door te weinig eten),
oorzaak: verteringsstelsel (lichaamseunctes)
-psycholoog: zelfbeeld, traumatsche ervaringen, evt. identteitsontwikkeling, verleden,
thuissituate / omgeving / context (= omstandigheden), persoonlijkheid (soms gelinkt bij bepaalde
eetstoornissen: pereectonisme, angstg. iet lineair redeneren: niet omdat je pereectonistsch /
angstg bent, dat je anorexia hebt)
-socioloog: druk vanuit omgeving / maatschappij= maatschappelijke slankheidsnormen
(eetgewoontes, gewicht, uiterlijk) : MEDIA!
Relatie tussen psychologie & andere sociale wetenschappen
Hoe verhouden wetenschappen zich tot elkaar:
- moeder= flosooe
-vader= eysiologie
- broertjes + zusjes = sociale wetenschappen
Bv. sociologie (vnl. wetenschappelijk onderzoek op maatschappij), pedagogiek (opvoedkunde: hoe
kind goed opvoeden), politcologie & culturele antropologie
Psychologie vnl. gericht op individuele (tov sociologie vnl. maatschapij) verschillende eocus
- vele nichten , neven , ooms & tantes
Bv. psychoearmacologie (antdepressiva effect op psyche)
Indeling in psychologie
Wisselende indelingen – 3 soorten indelingen:
1. interne systematek
2. werkvelden: specialisates
3. theorie: scholen
Interne systematiek in psychologie
3 eundamentele benaderingen, die ‘mens’ vanuit aspecifeke invalshoek benaderen:
Differentële benadering: verschil tussen 2personen (persoonlijkheden,
persoonlijkheidsverschillen)
-centraal: onderscheid tussen mensen
-vraag: ‘verschillen tussen mensen?’ + oorzaken, Bv. persoonlijkheidstrekken
Ontwikkelingsbenadering( ontwikkelingspsychologie)
3
, M1 Gezondheid & gezondheidszorg
1VRK2 Psychologie
Experimentele benadering
-centraal: huidig gedrag
-bv. ‘effect van X op Y?’
-experiment: 2 groepen (controlegroep + experimentele groep) met elkaar vergelijken door
omstandigheden te veranderen
-hypothese = verwachtng (‘wat verwacht men?’)
-theorie: verklaring gebaseerd op bepaalde theorie / kader
Bv. experimentele groep = moeder , controlegroep= verpleegsters, hypothese= stem van mama
actveert hersenen, theoretsch kader= neurobiologisch
3 verschillende banderingen:
-niet tot elkaar herleiden, allen belangrijk
-blijven bestaan: blijven onderzoeken & werken rond deze experimenten, binnen geschiedenis
van geschiedenis , andere benaderingen veranderen soms
Indeling in specialisatie
Specialisates = praktjkgerichte deelgebieden in psychologie, met betrekking tot werkvelden &
maatschappelijke probleemgebieden:
-sommige zijn er al vrij lang
-afankelijk van ‘mode ‘ & vraagstukken van tjd (recenter)
Voorbeelden:
arbeids-& organisatepsychologie (praktjkgericht)
-maatschappelijke probleemgebied= ‘arbeid’
-verloop van arbeidsprocessen
-werknemers motveren
-juiste persoon op juiste plaats (juiste werknemer selecteren)
klinische psychologie
-relates met maatschappelijk probleemgebied (geestelijke) volksgezondheid
Bv. studie van ‘aewijkend’ gedrag / gedachten / gevoelens
-onderscheid klinisch psycholoog – psychotherapeut
In welke sectoren werken psychologen:
-klinische sector: ambulante (bv. CGGZ) en residentële instellingen
-arbeid & organisate: bedrijven, selectebureaus, interim kantoren
-onderwijs: CLB, scholen
-onderzoek: universiteiten , ziekenhuizen
4
