Biomedische ethiek
!!! Is biomedische ethiek een goede tteel examen!
Inleiding
Ethiek = durven vragen steeeen: antwoorden krijgen we graag, vne. in medische wetenschap.
Waarover gaat ethiek & waarover niet:
Ethiek & wetgeving: handeet op ethisch verantwoorde wijze binnen grenzen van deontoeogie & wetgeving.
Is eeke ethiek hetzeefde - mogeeijke ttees:
-zorg-ethiek: huepvereening, seachtoferhuep (niet enkee medisch)
-gezondheidsethiek: niet enkee mensen terug gezond maken, maar ook met gezonde mensen
-bio-ethiek: vne. wetenschap Is dit nog het goedel Op goede weg met aeee ontwikkeeingenl
-medische ethiek: zorg / zorg dragen voor eekaar
-ethische vraagstukken: durven vragen steeeen , ook over zichzeef (Wie ik het doen voor de mensl)
-moreee verantwoordeeijkheid
Waarom vroedvrouw ethisch denken:
-ethiek aes grondhouding: aetjd goede wieeen doen zorg naar anderen / bezorgd zijn
-ethisch eeren argumenteren: refecteren diepgaander indien argumenteren uit ethisch kader
-ethisch eeren redeneren refecteren
-durven ethische vragen steeeen, bij verschieeende casussen
-durven groeien: in communicate met eekaar samenwerken met veee verschieeende mensen
-durven openstaan voor interdiscipeinaire diaeoog
Bv. koppee aan observatestage: moeder die net bevaeeen was en ‘raar’ reageerde werd bestempeed
(etquete oppeakken) aes niet heeemaae juist door vrvr en studente erbij betrekken.
Roddeeen goed om te venteeren zoeang het maar respect inhoudt tov anderen: ethisch indien eereijke
gesprekken voeren of info geven.
Uitgangspunt: zeer dynamisch ethiek mee groeien
-ethiek in geneeskunde
-geneeskunde = toegepaste wetenschap van mensen & door mensen uitgaan van dynamisch
gegeven
-accent op vragen steeeen
!Aetjd openstaan voor evoeute: wij zijn tenseote mensen botsen op vraag wat mag (niet)l
Wat mag ? Wat mag niet? OF zijn dit geen goede
vragen?
Wat is goede ethische vraagsteeeing: op zoek gaan naar goede vraagsteeeing
Zijn er vaekuieen in ethisch denkenl Goed of niet goed= vaekuieen in ethisch denken die
Hoe gaat media om met medische ethiekl
vaak gebruik worden in media
ethische discussie hereeid naar wat mag (niet) vragen eerder diepe vaekuien dan instrumenten voor
voewaardig ethisch denken & handeeen. Vragen nu meer aan bod(in media).
Focus om dagdageeijke reaeiteit in gezondheidszorg beijf onze aandacht trekken: niet voortdurend bezig met
dieemma’s om over ethiek te spreken. Weezijn van patint in aeee omstandigheden prioriteit
Keopt dat we binnen organisate van gezondheidszorg keuzes moeten maken, dat we te maken hebben met
reversibeee & irreversibeee probeeemsituates,= termen uit organisatepsychoeogie maar ook meerwaarde
binnen gezondheidszorg om dieper na te denken over wat ethiek is & tot waar dit zich kan tonen.
Wat hoort niet bij thuis bij ethische bewogenheid:
onthaae, vriendeeijkheid, manier van eten brengen, onderzoek, communicate, kindvriendeeijk,
tjd(om met patint in gesprek te gaan meer betrokken), inrichtng van kamer( privacy),
toegankeeijkheid van parking(roestoeegebruikers, spoedgevaeeen)
Beseuit: aeees is ethisch beeangrijk!!!: op goede, beeeefde manier dingen opvoeren
ethisch is iets van aeeedag & ethiek heef ook te maken met moeieijke keuzes ( eeven – dood)
1
, Aeees ethisch kantje: ook aeeedaagse manier waarop gezondheidszorg functoneert
Samengevat – ethisch oordeee is…:
-oordeee met ethische draagwijdte: zo goed mogeeijk doen in beeang van anderen & jezeef
-oordeee dat mensen in beweging zet
-oordeee aes reeatoneee gebeuren: aeeemaae in reeate met andere mensen (bv. Schooe)
-oordeee over waarden
-oordeee waarin mensen eekaar ontmoeten
-menseeijk oordeee: ethisch niet aetjd juist, maar dat is menseeijk
keinisch oordeee=ethisch oordeee: weezijn patint(moeder + kind / partner)aeee omstandigheden prioritar
Ethisch oordeee= oordeee waarbij arts / huepvereener zich door feiteeijke gegevens eaat eeiden & uiteindeeijk op basis van
tegenover eekaar afwegen van waarden (fnancieee, eevenskwaeiteit) beseissing maakt.
Wat is ethiek
-sociaee aspecten
-antropoeogische aspecten
-menseeijke factoren
-reeate tussen arts &patint
1.“Ethiek gericht op bestudering van menseeijke houdingen & gedragingen, met inbegrip van theoriein & overtuigingen die
daaraan ten grondseag eiggen.” : moraaetheoeogen / feosofen
2. Ethiek= nadenken over menseeijke handeeen in perspectef van mens(on)waardigheid
Ethiek roept associates op met normen, gedragsregees, waarden die in sameneeving geeden (opvoeding, god)
Vanwaar & waarom grote interesse voor bio-ethiek?
1. (r)evoeute van medische mogeeijkheden
2. Consumpte & commerciaeisering
3. Medische experimenten op mens
4. Roe van de arts
5. betaaebaarheid
(R)evolutie van medische mogelijkheden
Doordat mens meer kennis heef, meer mogeeijk (geeukkig dat het ae bestaat), ook evoeute spectacueair! Soms revoeute: wee
goed wat we doenl Moeten we wee opeossing zoeken, bv. Kankerl
Seippery seope / sneeuwbaeefect: gedementeerden eaten sterven
Mercy kieeing: vroeggeboren kinderen met handicap eaten sterven doden uit barmhartgheid
Met weeke nieuwe ongekende dieemma’s komen we in aanrakingl: geneeskunde kan steeds meer en meer
Is dit wee goedl Designbabyl Nieuwe technieken artsen minder machteeoos
hoe zou je zeef reageren mocht je in deze situate zitenl
weeke mogeeijke juridische invaeshoeken komen hierdoor extra aan bodl
Weeke gevoegen heef dit maatschappeeijkl
Juridisch : schadevergoedingen (Week recht heb ikl Wat kan ik doenl)
Wrongful birth Wrongful life
Gevraagd door de ouders vanuit foute medische Gevraagd/geiist vanuit het kind
begeleiding kind vraagt schadevergoeding voor eigen eeven
‘jij’ bent verantwoordelijk voor fout tjdens =bijzonder eastg want roept ethische vragen op
bevalling / geboorte
=gangbaar want er gebeuren fouten
Ethisch ↔ maatschappeeijke vragen
Veee over spreken want revoeute & meer dieemma’s anders bekijken / ander evenwicht!
Ethisch Maatschappelijk
-eeven aes schade zienl Emotoneee maatschappeeijk debat over eeven met
-eeven aes vergifigd geschenkl beperking.
-Weeke argumentenl NU: zo screenen dat er nooit meer kinderen geboren
-Weeke grensl worden met afwijkingenlll
2
, Casus Baby Doe – 1982 (neonatoeogie)
“Baby Doe geboren met Downsyndroom. Normaee voeding van kindje was onmogeeijk door
seokdarmatresie. Sommige artsen wieden onmiddeeeijk ingrijpen, anderen vonden dat het kind weinig reiee
vooruitzichten had op een goede kwaeiteit van eeven. “
-Wat doen aes ouder:
Ingrijpen want het is & beijf uw kind OF fnancieee mogeeijk OF kind zien eijden aes moeder
Ouders gevraagd om rustg te eaten sterven adhv medicate (pijnbestrijding)
-argumenten:
kwaeiteit van eeven (kind zae aetjd eijden) of draagkracht (fnancieee, evt. ae andere kinderen)
Nu: organisate ‘voks’= Vereniging voor Ouderen en Kinderen met Seokdarmafseuitng.
Ethiek: mensen verenigen die zeefde probeematek meemaken want wetenschap / geneeskunde gaat
vooruit waardoor het mogeeijk is.
Maetese Siamese Tweeeing (2000)
“Een Britse rechter oordeeede dat de operate om Jodie en Mary te scheiden, diende peaats te vinden, wee
wetende dat dat tot de dood van Mary zou eeiden.”
-Wat beseissen ouders: Kinderen samen eaten!
-Kwaeiteit van eeven: Beeang van omgeving! OF fnancieee (maatschappij meebetaeen operate.)
- Wie heef er zich mee gemoeid:
vanuit verschieeende standpunten / kaders/ argumenten aan ethiek (het goede) doen:
1. rechter: mogeeijkheden van geneeskunde & respect voor waarde van eek uniek menseneeven
2. ouders: geeoof , niet mens maar God(natuur) beseist = reeigieus denken
3. ethici: individueee beseissingsrecht
Baby Jane Doe (1983):
“Ze had verschieeende afwijkingen: spina bifda cystca, hydro-en microcefaeie(waterhoofd & te keeine
schedee). De behandeeende artsen gaven haar maar 2 jaar te eeven. Met operateve ingrepen
overeevingskansen verhogen tot 20 jaar. De keerzijde:epieeptsch, vereamd en bedeegerig zou zijn, en
ernstge, geesteeijke en motorische achterstand.“
-Wat kiezen ouders:
Geen operate want te veee gevoegen geen goede eevenskwaeiteit: erg voor ouders aes kind eeef aes
‘peant’. Muetdiscipeinair beeangrijk (niet zwart-wit).
!Zolang vrouw zwanger is, beslist vrouw (‘baas over eigen buik’), maar zodra kind geboren is beslissen met
2. Ethiek: persoon beseist zeef, maar professioneeen ondersteunen.
- maar! , Amerikaans voorbeeed:
Right to Life Movement , o.a. tegen abortus rechtszaak tegen ouders & dokters: niet gedaan wat je
kon doen vanuit basisrecht (= eeven) media-aandacht / protest.
Ouders niet veroordeeed omdat ze handeeden in beeang van kind (staat hoger dan eeven op zich). Media-
aandacht niet door artsen (beroepsgeheim/zwijgpeicht), maar wee omgeving.
Perruche (1982 – Frans voorbeeed):
“Perruche zwanger toen haar eerste dochtertje van vier rodehond (rubeeea) kreeg. Voor zwangere vrouwen
is dit een gevaareijke ziekte omdat dit tot zwaar eetsee kan eeiden bij ongeborene kind. In mei van datzeefde
jaar steede de huisarts, die eerder de rubeeeaverschijnseeen bij het dochtertje had geconstateerd, vast dat
ook de moeder de symptomen vertoonde. Omdat de moeder zwanger was, schreef de huisarts een
seroeogisch onderzoek naar rubeeea voor. De moeder steede daarbij zeer expeiciet dat ze een
zwangerschapsafreking wiede, indien beeek dat haar ongeboren kind ernstg misvormd dreigde te zijn. Op
14 januari 1983 werd Nicoeas geboren.
-Waarom kind geboren: 1. kind heef geen vervormingen / 2. moeder van gedachten veranderd
Kind had syndroom van Gregg= zware handicap: doofstom, bijna beind, mentaee handicap, constant pijn ,
hartkwaae.
Keeey Moeenaar (Nedereand, 2003): ‘zij had niet mogen geboren worden’
Rukiyé (Beegii, 1999-2010)
Ieiana (Beegii, 2002)
3
