Resume
Samenvatting Jeugdbeschermingsrecht ( C01A7B)
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting slides, notities les en informatie uit cursus
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
JeugdbeschermingsrechtDEEL 1 – BEGRIPSOMSCHRIJVING EN
SITUERING
1. HOOFDSTUK I – Begripsomschrijving en situering
1.1. Inleiding
Jeugdbeschermingsrecht
= “strafrecht voor minderjarigen” +
= specifiek systeem voor bescherming van kinderen en jongeren, inclusief mogelijkheid om dwangmatig op te treden
9% van de 18- tot 21-jarigen is helemaal niet tevreden met hun toekomstmogelijkheden
In 20% van de gevallen waarin seksueel getinte foto’s of filmpjes werden gestuurd naar iemand zonder diens
toestemming, werden die zonder toestemming verder verspreid
14% van de Vlaamse schoolgaande jeugd heeft al eens feiten van vandalisme gepleegd
18 632 jongeren kregen in 2021 een gerechtelijke maatregel
o 12% daarvan omdat ze feiten gepleegd hebben
o 88% daarvan omdat ze zich in een probleemsituatie bevinden
1.2. Jeugdbeschermingsrecht in de ruime zin
Jeugdbeschermingsrecht sensu lato
= geheel van juridische regels die het welzijn en de ontplooiing van jongeren beogen te bevorderen en
te waarborgen
burgerrechtelijk statuut
welzijnsrecht
sociaal recht
onderwijs
strafrechtelijke bescherming
1.3. Jeugdbeschermingsrecht in de eigenlijke zin
Jeugdbeschermingsrecht sensu stricto
« Het geheel van juridische regels betreffende de overheidsinterventie, d.m.v. specifieke instellingen of
voorzieningen, met het oog op bijstand aan jongeren wier welzijn of ontplooiing onvoldoende wordt
gewaarborgd door het gezinsmilieu en de algemeen-maatschappelijke voorzieningen. »
o Pedagogisch aspect komt in de eerste plaats niet zozeer aan bod, dat ligt voornamelijk bij de ouders
o Het jeugdbeschermingsrecht komt in beeld wanneer de ontwikkelings- of welzijnsnoden van de
minderjarigen gebaat zijn met bijkomende of specifieke (overheids)interventies
Er moet belet worden dat het welzijn van de jongere niet ernstig bedreigd wordt
Als dit wel het geval is = nood aan overheidsinterventie
o Als er zaken gebeuren in de pedagogische context die niet door de beugel
kunnen
o Als de ouders zelf ondersteuning vragen
1
, Voorgaande definitie van het jeugdbeschermingsrecht
o Jeugddelinquentie werd aanzien als een symptoom van een onderliggende problematiek, de
overheidsinterventie focuste zich voornamelijk op het verhelpen van die problematiek
Binnen huidige organisatie van het jeugdbeschermingsrecht – 2 soorten interventies
o Buitengerechtelijke/sociale/vrijwillige
Enkel betrekking op VOS
Ook toegankelijk voor jongeren die MOF gepleegd hebben, OP VOORWAARDE dat de
onderliggende problematiek als aanknopingspunt voor de interventie wordt gehanteerd
o Gerechtelijke/gedwongen
Enkel gericht op delinquente jongeren
Ook mogelijk dat de jeugdrechtbank op dwingende wijze maatregelen oplegt wegens VOS
Twee (drie) doelgroepen
o VOS
VOS = een verontrustende situatie
Vroeger POS = problematische opvoedingssituaties
o MOF / jeugddelinquenten
MOF = een als misdrijf omschreven feit
o (Geesteszieken)
o ! Kwalificatieswitch !
VOS, maar er wordt toch een MOF-vordering opgestart want MOF-kwalificatie geeft toegang
tot een gemeenschapsinstelling (GI)
Twee bevoegdheidsniveaus
o Federaal
o Gemeenschappen
Legende
o GEEL = gemeenschappen
o ROOD = federaal
o WIT = bevoegdheid is afhankelijk van wie er bevoegd is voor de materie
Gemandateerde jeugdhulpverlening = jeugdhulpverlening afkomstig vanuit een organisatie die over een
specifiek mandaat beschikt, organisatie kan maatregelen niet opleggen zoals de jeugdrechter, maar wel
aanmoedigen
2
,2. HOOFDSTUK II – Algemene beginselen
Geen vaststaande consensus over basisbeginselen van de hulpverlening voor jongeren in probleemsituaties of
over antwoorden op jeugddelinquent gedrag is er niet
Toch een aantal kernelementen
o Vaak moeten er over dezelfde basisbeginselen fundamentele keuzes gemaakt worden
2.1. Recht sui generis
Geen aparte rechtstak
o Er is een dubbele benadering nodig voor het jeugdrecht
Sprake van eigen procedures MAAR ook onlosmakelijk verbonden aan andere rechtstakken
Jeugdbeschermingsrecht = onderdeel van publiekrecht
Onvermijdelijke band met andere rechtstakken
o Strafrecht
ARTIKEL 62 JBW
Typische strafrechtelijke rechtsfiguren zijn niet van toepassing binnen het
jeugdbeschermingsrecht
Strafprocesrecht is van toepassing op het jeugdrecht, MITS uitzonderingen
o Verschil in procedureregeling voor de uitzonderingen kan verantwoord
worden
Materiële en procedurele link tussen jeugdbeschermingsrecht en strafrecht
o Sociaal recht / welzijnsrecht
o Verder = burgerlijk recht, procesrecht, mensenrechten …
ARTIKEL 6 EVRM
Omschrijft algemene voorwaarden voor alle vormen van strafvervolging, dus ook van
toepassing op het jeugdrecht
Functioneel rechtsgebied
Gevolgen en beperkingen ‘sui generis’-karakter
o Zie ook GwH 11 februari 2021, nr. 22/2021
« Wegens de specifieke aard van de kwesties die in het kader van de rechtsbedeling ten aanzien van
minderjarigen moeten worden behandeld, moet die rechtsbedeling zich noodzakelijkerwijs
onderscheiden van het systeem van strafrechtspleging dat van toepassing is op volwassenen. [Dat]
mag evenwel niet ertoe leiden dat aan (minderjarigen), enkel op grond van het leeftijdscriterium,
fundamentele waarborgen worden ontnomen die door de Grondwet en door de internationale
verdragen die België binden worden toegekend bij een aantasting van de individuele vrijheid. »
Welke rechtswaarborgen zijn er geldig?
Bepaalde rechtswaarborgen uit het strafrecht zouden ook in het
jeugddelinquentierecht moeten worden nageleefd, INDIEN het geen belemmering
uitmaakt voor minderjarigen
2.2. Respect voor de rechten van het kind
Van rechtsobject naar rechtssubject
o Opkomst van het kind als rechtssubject
Vroeger = rechtsobject
Minderjarige als rechtsobject waarop ouders absolute rechten hadden
Absolute vaderlijke macht
Later = rechtssubject
Absolute rechten van de ouders werden ingeperkt en er wordt een bepaalde vorm van
bescherming voorzien
Doelgebonden ouderlijk gezag
3
, Recht op optreden van de overheid als de ontplooiingskansen van de minderjarige niet kunnen gewaarborgd
Evolutie van het kindbeeld = oprichting van het VN-Kinderrechtenverdrag in 1989
o ARTIKEL 22bis GW
Dominerend criterium = belang van de minderjarige (ARTIKEL 3 KRV)
o Belang van het kind is de eerste overweging bij elke beslissing die het kind aangaat
o Betrokken jongeren participeer tin de besluitvorming betreffende zijn situatie
Paternalisme blijft achterwege
o Behoud van band met ouders én gezonde ontwikkeling in een veilige omgeving (EHRM, 6 juli 2010)
o Vaag, evolutief en waardegebonden
Kritiek?
Risico op een subjectieve invullen van ‘het belang van het kind’
Belangrijk dat er duidelijke consequenties verbonden zijn aan het begrip ‘het belang
van het kind’
o Zorgvuldige besluitvorming
o Kind mag de eigen mening zeggen
o …
Aandacht voor wie het begrip hanteert
o Spreken de ouders over ‘het belang van het kind’?
o Spreekt de advocaat over ‘het belang van het kind’?
Ondanks de bezwaren kan men geen ander criterium vooropstellen
Aandacht moet geschonken worden aan voldoende zeker invulling van het begrip =
rechtszekerheid en rechtsgelijkheid
o ‘Machtsgevoelig’ – wie beslist?
o Concrete gegevens
2.3. Gezinsgerichtheid
Gezin
= natuurlijke en fundamentele kern van de maatschappij en heeft recht op bescherming door de maatschappij
en de Staat
o Ouders dragen de eerste verantwoordelijkheid voor de opvoeding en ontwikkeling van het kind –
ARTIKEL 18 KRV
o Het gezin moet in de opvoedingstaak ondersteunt worden door de overheid
Hulpverlening = gericht op gezinsmilieu
o Voorkeur voor minst ingrijpende maatregelen
o Gericht op behoud in / terugkeer naar het gezin
Ook indien de probleemsituatie betrekking heeft op het gezinsmilieu, is de hulpverlening erop
gericht een oplossing te vinden in samenwerking met het gezinsmilieu van de jongere en met
de focus op het behoud van het gezinsmilieu van de jongere
o Niet te allen prijzen
INDIEN buitenhuisplaatsing toch nodig blijkt, moet die zo georganiseerd worden dat het de
terugkeer naar het gezin bevorderd
Men probeert dit natuurlijk zoveel mogelijk te vermijden, maar in bepaalde specifieke
situaties moet er absoluut ingegrepen worden
Betrekken ouders bij reactie op jeugddelinquentie en de hulpverlening
o In welke mate kan je ouders betrekken bij de reactie op jeugddelinquentie?
o Moeten ouders gestraft worden voor de feiten gepleegd door hun kinderen?
2.4. Subsidiariteit
Opvoedingsverantwoordelijkheid
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur nettebruyndonckx. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,66. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80467 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans