• Bio-antropologie
== de (natuurwetenschappelijke) studie van de mens
Mensen zijn primaten en delen een recente afkomst met de levende mensapen. Net als de
apen zijn wij het product van miljoenen jaren evolutie door natuurlijke selectie.
--> multidisciplinaire wetenschap
Er wordt gebruik gemaakt van heel veel verschillende wetenschappen.
2. Antropologie en diens subvelden
• Antropologie in de ‘4-field approach’
== de studie van de mensheid in al diens
vormen
o Cross-cultureel en holistische aard
--> We proberen de innerlijke
werking van een groep mensen te
begrijpen die andere wereldbeelden,
waarden en tradities hebben dan wij.
▪ Cultuur
== de som van de aangeleerde tradities van een groep mensen
o Vier deelgebieden
(1) Cultuur
(2) Linguïstisch / taalantropologie
(3) Archeologie
(4) Biologische antropologie
• Cultuur differentieert mensen van andere dieren
• Biologie produceert cultuur, maar cultuur kan biologie beïnvloeden
--> deze patronen worden bestudeerd onder de bioculturele antropologie
Culturele antropologie
• Culturele antropologie
== De studie van menselijke samenlevingen, vooral in cross-culturele context
--> Etnologie
--> Etnografie == studie van verschillende culturen
Linguïstische antropologie
• Linguïstische antropologie
== De studie van taal, diens geschiedenis en gebruik in diverse samenlevingen, culturen
--> Linguïstische vorm : grammaticale regels
--> Linguïstische functie : waarom spreken wij?
o GOSSIP & Grooming (Hypothese van Robin Dunbar cf. vlooien bij mensenapen)
--> Sociale context waarin taal ontwikkelde ?
,2 : Biologische antropologie
Archeologie
• Archeologie
== De studie van de materiële cultuur van vroegere volkeren/beschavingen
--> Artefacten (van stenen vuistbijlen tot zwaarden)
--> Materiële cultuur (van grotschilderingen tot SMAK)
--> Prehistorische archeologen : focus op prehistorie
--> Historische archeologen : focus op de geschiedenis
--> Nieuw en razendsnel ontwikkelend gebied : archeogenetica
o DNA van menselijke voorouders
Biologische antropologie
• Een biologische antropoloog
== elke wetenschapper die de menselijke soort vanuit evolutionair perspectief bestudeert.
• Reikwijdte van de bio-antropologie :
o Paleoantropologie
== de studie van de fossiele records van ancestrale mensen en hun naaste verwanten
(primaten)
--> onderzoek begint met veldwerk (zoeken naar nieuwe ontdekkingen)
--> studie gebeurt in musea en universitaire labo’s
o Skeletale biologie
== de studie van het menselijke skelet en de patronen en processen van menselijke groei,
fysiologie en ontwikkeling
--> menselijke osteologie == studie van het skelet
--> antropometrici
▪ Eerste generatie van biologische antropologen
▪ Metingen van het menselijk lichaam (gemiddelden, variaties, …)
o Paleopathologie (paleo + pathos + logos) en bioarcheologie
== de studie van ziekten in oude menselijke populaties en de studie van menselijke resten in
archeologische context
--> nut ?
Ziektes veroorzaakt door bacteriën en virussen zijn ook oud. Op oude skeletten
kunnen we dus tekenen vinden van oude virussen. Door welke virussen werden
mensen getroffen?
--> voorbeeld : sporen van infecties op botten en schedels
o Forensische antropologie
== de studie van de identificatie van menselijke overblijfselen in legale (forensische) context
--> onderzoek naar oorlogsmisdrijven (genocide)
--> moord : doodsoorzaak en sporenonderzoek (DNA-revolutie in forensische context)
--> verkrachting (‘rape kit’)
,3 : Biologische antropologie
o Primatologie
== de studie van niet-menselijke primaten en hun anatomie, genetica, gedrag en ecologie
--> pioniers : Jane Goodall (chimpansees) and Diane Fossey (Gorillas)
▪ Jane Goodall --> gedragsstudies van niet-menselijke primaten in hun natuurlijke
omgeving
--> toonde (coalitionele) agressie onder chimpansees aan (groepsgeweld,
verzoening)
▪ Diane Fossey : gedrag van gorilla’s bestuderen (sociale structuren?)
--> niet-menselijke primaten worden bestudeerd omdat ze inzicht geven in hoe de evolutie
de menselijke soort gekneed heft
▪ Niet-menselijke primaten zijn evolutionair aangepast aan sociaal leven
(‘groepsleven’)
▪ Grote sekseverschillen (sekse == biologisch geslacht)
--> nu : Richard Wrangham (chimpansee) en Frans De Waal (Bonobo)
▪ Richard Wrangham
--> impact ontdekking van vuur
▪ Frans De Waal
--> verzoening
o Menselijke biologie
== studie van de menselijke groei en ontwikkeling, adaptatie aan extreme
omgevingsomstandigheden en menselijke genetica
--> voedingsantropologie
== studie van de samenhang tussen dieet, cultuur en evolutie
--> variaties tussen individuen en groepen
o Biomedische antropologie
--> effecten van vervuiling, giftige stoffen op de menselijke groei
o Moleculaire antropologie
--> genetische benadering van evolutionaire wetenschap
--> verschillen tussen (en binnen) mensen en niet-menselijke primaten
3. De oorsprong van de moderne bio-antropologie
• Ontdekkingen van fossiele homininen
• Darwin’s ‘On the Origin of Species’
• Oude benaming : ‘physical anthropology’
o In de eerste helft van de 20ste eeuw vooral bezig met antropometrie (lichaam, constitutie en
cranium)
o Monogenisme-polygenisme debat
--> of mensen voortkwamen uit één enkele schepping of dat de verschillende rassen
afzonderlijk werden geschapen
• ‘Nieuwe’ fysische antropologie
--> soms ‘Neo-Darwinistische synthesis’ genoemd van genetica, anatomie, ecologie, en gedrag met
evolutietheorie van Darwin
Synthese --> voorlopige stand van zaken, work in progress
• Paleoantropologie
--> introductie van nieuwe dateertechnieken (archeogenetica)
--> vandaag zeer multidisciplinair
, 4 : Biologische antropologie
Hoofdstuk 1 : De oorsprong van het evolutionaire denken
1. Inleiding
• Jaren 1920 (‘roaring twenties’)
--> Hevige strijd tussen wetenschap en creationisme
o Verbod op het lesgeven over evolutietheorie in V.S.
--> in strijd met letterlijke interpretatie van de Bijbel
▪ ‘The Scopes Monkey Trial’ : overtreding van de Tennessee ‘Butler Act’ (1925)
--> Advocaat Clarence Darrow vertegenwoordigde de leerkracht John Scopes, die de
evolutietheorie onderrichtte.
▪ Advocaat William Jennings Bryan vertegenwoordigde de Zuidelijke staat Tennessee
(VS).
--> Betoogde dat Scopes ontslagen moest worden vanwege het omhelzen van opvattingen in strijd met
de letterlijke acceptatie van de leeftijd van de aarde en van de mensheid zoals beschreven in het Oude
Testament.
▪ Scopes werd veroordeeld en kreeg een boete van 100 US $ (waarde in 2020 : 1500
US $)!
o Anti-evolutiewetten werden pas tientallen jaren later (1967) opgeheven in verschillende
staten.
2. Wat is wetenschap ?
• Wetenschap
== empirisch proces, geen resultaat, dat steunt op
bewijzen en experimenten
--> omvat observaties van een natuurlijk fenomeen met
enkele afleidingen (deducties) over de oorzaken
--> Wetenschap is proces van trial and error en is constant in ontwikkeling.
o Zelfcorrigerend (idealiter)
--> Ontkrachte hypothesen kunnen genegeerd worden en andere kunnen ondersteund
worden.
Zodra een algemeen ondersteunde theorie aanvaard is, is veel tegenstrijdig bewijs en
debat nodig om de theorie te ontkrachten.
▪ Falsifieerbaar
--> wetenschap is weerlegbaar
• Hypothese
== veronderstelling == voorlopige verklaring
• Wetenschappelijke methode
== de wetenschapper test een veronderstelling (experimentatie) door bewijsmateriaal (gegevens) te
verzamelen die de hypothese ondersteunt of weerlegt
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur criminologiestudent06. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €14,76. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.