Het Job Demands-Resources model:
overzicht en kritische beschouwing
Het Job Demands-Resources model (JD-R model) is een veelgebruikt model om de relaties tussen
werkkenmerken en werkuitkomsten te bestuderen. Het model ver- onderstelt dat hoge werkeisen (job
demands) leiden tot stressreacties en ongezondheid (het uitputtingsproces), terwijl het beschikken over veel
energiebronnen (job resources) leidt tot hogere motivatie en productiviteit (het motivationele proces). In deze
studie bespreken we eerst de veronderstellingen van het model, alsmede de belangrijkste bevindingen van met
dit model uitgevoerd onderzoek. Alhoewel dit onderzoek het model grotendeels ondersteunt, worden er ook
verschillende kritische kanttekeningen gemaakt. Deze hebben betrekking op de kennistheoretische status van
het model, het onderscheid tussen werkeisen, stressoren en energiebronnen, de rol van persoonlijke
hulpbronnen, de verwevenheid van het uitputtings- en motivationele proces, de richting van de veronderstelde
causale relaties, en de toepasbaarheid van het model op collectief/teamniveau. Op basis van deze kritische
kanttekeningen worden suggesties voor toekomstig onderzoek gedaan.
1. Het Job Demands-Resources model
Het JD-R model
o Populair
o Het bouwt voort op eerdere modellen zoals JD-C (Job Demands-Control model) en ERI Effort-Reward
Imbalance)
o Onderscheidt zich door elk werkkenmerk als potentiële bron van werkstress of energie te beschouwen
o Openheid maakt het model breed toepasbaar, maar kan ook leiden tot losse interpretaties
2. De ontwikkeling van het JD-R model
2.1. Het oorspronkelijke JD-R model
o Voorgesteld door Demerouti en collega’s in 2001
o Concentreerde zich op burn-out en baseerde zich op eerdere studies en modellen.
o Onderscheid tussen werkeisen en energiebronnen
o (Gepercipieerde) werkeisen: fysieke of mentale inspanningen zoals werkdruk en conflicten
enkel stressvol wanneer inspanningen om aan de werkeisen te voldoen te hoog is
o (Gepercipieerde) energiebronnen: aspecten die werkdoelen bevorderen en werkeisen en de
kosten die ermee gepaard gaat verminderen, zoals feedback en sociale steun.
o Twee processen die een rol spelen bij burn-out
1. Energetische component: additionele inspanningen om arbeidsprestatie op peil te
houden als er te hoge werkeisen zijn vraagt extra energie: herstel is noodzakelijk,
wanneer dit niet gebeurt, leidt het tot continue activatie die leidt tot lichamelijke en
geestelijke uitputting
o Vooral wanneer weinig energiebronnen
2. Motivationele component: gebrek aan energiebronnen inspelen op werkeisen lukt niet
werkdoelen worden niet gehaald mentale distantie (cynisme)
o Vooral wanneer hoge werkeisen
o Interactie tussen energiebronnen en werkeisen (uitputting): door energiebronnen dalen werkeisen
o Later in het model ook prestatiematen: gevolgen van burn-out
2.2. Het uitgebreide JD-R model
o Bevlogenheid toegevoegd als een positieve tegenhanger van burn-out: gekenmerkt door vitaliteit,
toewijding en absorptie
o Burn-out: aanwezigheid van werkeisen en afwezigheid van energiebronnen ( = oorspronkelijk model)
o Burn-out enkelvoudig construct ( oorspronkelijk model: tweevoudig construct: uitputting & cynisme)
o Burn-out leidt tot gezondheidsproblemen
1
, o Uitputtingsproces: gezondheidsbedreigende proces
o Motivationeel proces: aanwezigheid van energiebronnen zorgen voor extrinsieke en intrinsieke
motivatie (3 behoeftes vervuld)
o Interactie energiebronnen verminderen stress: stress-buffering,
o Energiebronnen vooral belangrijk wanneer er veel stress is
3. Evidentie voor het model
Veel onderzoek van het JD-R model
o Deels om de veronderstellingen van het model te onderzoeken
o Deels om het model te gebruiken als raamwerk voor het bestuderen van andere concepten en
verschijnselen
Beiden bruikbaar om na te gaan in hoeverre het model empirisch ondersteund wordt
3.1. Cross-sectionele en longitudinale evidentie voor het JD-R model
Cross-sectionele evidentie:
o Verschillende studies, uitgevoerd in diverse beroepsgroepen en landen, ondersteunen het uitgebreide
JD-R model.
o In 16 steekproeven is volledige mediatie van burn-out of bevlogenheid gevonden, met significante
verbanden tussen energiebronnen & burn-out en tussen burn-out & uitkomsten in 13 steekproeven
o Gecombineerde (interactie-)effecten van werkeisen en energiebronnen zijn minder onderzocht
o Effect van hulpbronnen vooral positief effect op bevlogenheid als er stress is
o Aanwezigheid van energiebronnen doet het negatief effect van hoge werkeisen op burn-out
verminderen
o Risico burn-out neemt toe en bevlogenheid neemt af bij weinig energiebronnen en hoge
werkeisen zwak interactie-effect dus gecombineerde effecten van werkeisen en
energiebronnen op burn-out en bevlogenheid voegen weinig toe aan de werkkenmerken
afzonderlijk
Longitudinale evidentie: motivationele en uitputtingsproces bevestigd
o Energiebronnen voorspellen bevlogenheid gerelateerd aan betrokkenheid bij het werk
o Werkeisen voorspellen burn-out gerelateerd aan depressie.
o Toename van werkeisen en een afname van energiebronnen leidden tot meer burn-outklachten,
terwijl een toename van energiebronnen samenhangt met een stijging van bevlogenheid.
o burn-out voorspelt ziekteverzuimduur, terwijl bevlogenheid de frequentie van ziekteverzuim voorspelt.
Samenvatting:
o Werkeisen en energiebronnen hebben invloed op burn-out en bevlogenheid op latere tijdstippen
o Longitudinale studies bieden indicaties voor de mediërende rol van burn-out en bevlogenheid
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur emilievanhecke. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
