Notes de cours
Werkgroepen Capita Selecta Crimininologie
- Cours
- Établissement
Uitwerking van de werkgroepen van het vak Capita Selecta Criminologie aan de UM.
[Montrer plus]
2 revues
Par: tigomaas • 1 mois de cela
Par: iriss_hamers • 2 mois de cela
Vendeur
S'abonner
mirtehaanappel
Avis reçus
Aperçu du contenu
Werkgroep Capita Selecta CriminologieUniversiteit Maastricht
2022/2023
Week 1 – dinsdag 6 september 2022
Literatuur week 1:
Lanier, S. Henry & D.M. Anastasia (2015), Essential Criminology, Chapter 2, What is crime?,
p.13-38.
Snelders, S. (2020). Drugsgebruik, exces en criminaliteit. Tijdschrift over Cultuur en
Criminaliteit (10), 1, 65-70.
Trautmann, F. (2016). Veranderingen in visie op drugsgebruik. Tijdschrift over Cultuur en
Criminaliteit (6), 2, 79-90.
Akerboom, E. (2018). Korpschef Akerboom wil af van het idee dat drugs erbij horen.
Zie: https://nos.nl/artikel/2226658-korpschef-akerboom-wil-af-van-idee-dat-drugs-erbij-
horen (Links to an external site.)
van Swaaningen (2001). Sociale Reactiebenaderingen. In E. Lissenberg e.a. (red.). Tegen de
regels. Nijmegen: Ars Aequi Libri. P. 229-236.
Introductie week 1
In deze sessie staan we kort stil bij de definiëring van het concept criminaliteit en de gevolgen van
het etiketteren van een persoon als ‘crimineel’. De jurist is geneigd om criminaliteit te beschouwen
als gedrag dat volgens de strafwet verboden is. “Nee”, zegt de criminoloog, “dat is te beperkt”. Wat
strafbaar is, verandert sterk in de tijd en is afhankelijk van de culturele context. Wat in Nederland
strafbaar is, hoeft dat in een ander land niet te zijn en andersom. De criminoloog moet zich dus niet
achter wettelijke definities van criminaliteit verschuilen. Criminologen moeten ook aandacht geven
aan gedrag dat niet strafbaar is gesteld maar wel als ongewenst, immoreel of antisociaal wordt
aangemerkt. Tegenwoordig worden de woorden ‘criminaliteit’, ‘overlast’ en ‘onveiligheid’ ook vaak
door elkaar gebruikt. In die zin is het verdedigbaar om pesten, dat niet als zodanig strafbaar is
gesteld, wel als een vorm van criminaliteit te zien. Ook kan seksueel grensoverschrijdend gedrag, dat
vandaag veel aandacht krijgt mede als gevolg van de #metoo-beweging, als een belangrijk
aandachtsveld voor criminologen worden gezien, zelfs als dat gedrag in strafrechtelijke zin niet in een
specifieke delictsomschrijving kan worden gegoten. En, last but not least, is het centrale thema van
dit vak, drugsgerelateerde problematiek, een thema dat connotaties oproept met allerhande vormen
van onveiligheid en overlast maar gaat het daarbij lang niet altijd om strafwaardig gedrag. Hoe moet
bijvoorbeeld het gebruik van paddo’s en designer drugs, die niet in de bij de Opiumwet behorende
lijsten worden vermeld, worden geclassificeerd?
Thuisopdracht week 1
De criminologen Lanier en Henry hebben de discussie over “what is crime?” van een nieuwe dimensie
voorzien door de introductie van hun zogeheten “crime prism”. Bestudeer de tekst van de hand van
deze auteurs in de E-reader. In een kennisclip op Canvas wordt kort toelichting gegeven over de
belangrijkste dimensies van dit prisma.
Probeer thuis het crime prism in te vullen met concrete voorbeelden, zodat u de essentie van
het prisma beter begrijpt.
Eerst was er ‘Hagan’s Pyramid of Crime’. Om ‘crime’ te kunnen definiëren gebruikt hij drie
maatstaven van serieusheid, variërend van laag en zwak tot hoog en sterk.
1
, De analyse van Hagan kan
worden verbeterd door
drie nieuwe dimensies toe
te voegen en de piramide
te veranderen in een
‘crime prism’.
- De piramide is
incompleet want
het vergeet de
publieke
bewustwording
van een misdrijf:
de realisatie dat
men een
slachtoffer is geweest. Misdrijven nemen namelijk allerlei soorten vormen aan en niet
iedereen die geschaad wordt door zo’n misdrijf, realiseert zich dat hij het slachtoffer is
geworden van een misdrijf. Daarom stellen we dat misdaad kan variëren van 'duidelijk' of
'duidelijk duidelijk' tot 'relatief verborgen' en ten slotte 'obscuur': dat het door velen als
normaal wordt geaccepteerd, ook al schaadt het mensen. Denk bijvoorbeeld aan milieu-
misdaden, racisme en patriarchaat. Hagan erkent dit wel, maar neemt de mate van
obscuriteit niet op als een van zijn dimensies.
- Een tweede ontbrekend, hoewel impliciet, onderdeel van de misdaadpiramide is het aantal
slachtoffers. Als slechts één persoon wordt getroffen door een misdrijf, is dit zeker tragisch
en ernstig. Maar deze misdaad is kwalitatief anders dan bijvoorbeeld de opzettelijke
terroristische daad van islamitische fundamentalisten op 9/11. Deze twee extra dimensies:
zichtbaarheid en aantallen mensen geschaad, worden geïmpliceerd in enquêtes die de
waargenomen ernst van verschillende handelingen weergeven. Absolute aantallen
slachtoffers beïnvloeden de perceptie van een samenleving over de ernst van criminaliteit.
- Een derde beperking van de piramide van Hagan heeft betrekking op zijn dimensie van ernst
van de reactie. Deze dimensie houdt geen rekening met de waarschijnlijkheid of
waarschijnlijkheid dat een veroordeelde delinquent een serieuze reactie krijgt, zelfs als de
wet een dergelijke straf oplegt. Misdaden van de machtelozen hebben veel meer kans om
het volle gewicht van de wet te krijgen dan misdaden van de machtigen.
- Een andere beperking van Hagans analyse is de visuele structuur.
Om de problemen met de piramide van Hagan op te lossen, hebben we de visuele structuur van deze
afbeelding van misdaad opnieuw ontworpen door er een dubbele piramide van te maken (‘Crime
Prism’). Ze plaatsen een omgekeerde piramide onder de eerste piramide.
De bovenste piramide vertegenwoordigt de zeer zichtbare misdaden die typisch misdaden
zijn van de machtelozen die in het openbaar worden begaan. Deze omvatten misdaden zoals
diefstal, diefstal, autodiefstal, inbraak, mishandeling, moord, verkrachting door vreemden en
brandstichting.
De onderste, omgekeerde piramide vertegenwoordigt relatief onzichtbare misdaden. Deze
omvatten een verscheidenheid aan misdaden van de machtigen, zoals misdrijven door
overheidsfunctionarissen, bedrijven en organisaties, evenals misdaden door mensen begaan
door hun beroep, zoals fraude en verduistering, en zelfs sommige misdaden zoals
verkrachting, seksuele intimidatie, huiselijk geweld, seksisme, racisme, leeftijdsdiscriminatie
en haatmisdrijven. Dit zijn misdrijven die doorgaans worden gepleegd in privécontexten,
zoals organisaties en werkplekken, waarbij de vertrouwensrelaties worden geschonden.
2
,De misdaden van de machtelozen én de misdaden van de machtigen vormen samen de zichtbare en
onzichtbare helften van ons misdaadprisma. Het kan voor een bepaalde tijd en plaats verschillen of
iets strafbaar is. In een ander land kan het ‘prism’ helemaal anders zijn. Denk bijvoorbeeld aan het
feit dat veel drugs gedoogd zijn in Nederland, maar in andere landen kun je daar de doodstraf of
levenslang voor krijgen. Maar ook op kleinere schaal: openbaar drinken is verboden op een groot
plein in het centrum van een stad, maar toegestaan of gedoogd op een plek buiten het centrum.
Sommige gedragingen zijn overduidelijk altijd fout, over andere gedragingen is meer discussie over
mogelijk. Ook voor gedragingen die overduidelijk fout zijn, zijn rechtvaardigingsgronden, denk aan:
noodweer.
The Crime Prism kan worden gebruikt om de belangrijke dimensies waaruit criminaliteit bestaat te
analyseren. We bieden nieuwe variabelen: sociale overeenstemming, waarschijnlijke sociale respons,
individuele en sociale schade en mate van slachtofferschap. Elk van deze varieert in gradaties,
afhankelijk van de specifieke misdaad in kwestie. Het prisma betekent, net als een lens, ook dat twee
mensen dezelfde handeling heel anders kunnen bekijken. Iemands levenservaringen kunnen er
bijvoorbeeld voor zorgen dat hij of zij een ander wereldbeeld heeft. Een slachtoffer van een misdrijf
kan een handeling ernstiger beschouwen dan een niet-slachtoffer, en het is gebleken dat leeftijd en
opleiding de perceptie van ernst beïnvloeden. Onze eerdere blootstelling aan gebeurtenissen stelt
ons in staat om ze op verschillende manieren te filteren en te bekijken.
Wat vertelt het ons? Wat is de toegevoegde waarde?
De dimensies:
De top terrorisme: heel zichtbaar en niet controversieel, extreem schadelijk.
Bovenkant gewelddadige misdaden van individuele misdrijven, universeel en erkende
misdrijven.
Midden sociale afwijkingen of sociale omleidingen, relatief onschadelijke misdaden, heeft
te maken met verwarring of een gebrek aan toestemming (denk aan: publieke
dronkenschap).
3
, Onderkant de onduidelijkheid van de misdrijven wordt groter, het is een onopvallend
misdrijf, de schadelijkheid is minder direct, speelt vaak in een sociale, ecologische of tijdelijke
context.
Onderste top er bestaat een kans dat het bestaan van het misdrijf wordt ontkend. Denk
aan: seksisme. Dit is zo geïntegreerd in onze samenleving dat het vaak onopgemerkt blijft.
Toch kan de impact substantieel zijn.
Verdiepende leerdoelen week 1
a) Onze percepties van drugsgebruik en –handel
Tijdens de onderwijsbijeenkomst staat onze kijk op de drugsproblematiek centraal. Allereerst
plaatsen we deze kijk kort in historisch perspectief. Vervolgens staan we even stil bij de implicaties
van de scheiding die is aangebracht in de Opiumwet voor onze kijk op het fenomeen. In de derde
plaats zoomen we in op de discussie die is aangejaagd door de voormalige korpschef van de
Nationale Politie, Erik Akerboom, en de voormalige minister van Justitie en Veiligheid, Ferd
Grapperhaus, over de verantwoordelijkheid die zogenaamde “Yogasnuivers” zouden hebben voor
het instandhouden van de drugsindustrie.
1. Bespreek aan de hand van het stuk van Snelders hoe we door de eeuwen heen zijn
omgegaan met het excessief gebruik van genotsmiddelen en welke factoren op onze
perceptie en de sociale reactie van invloed waren.
In de 17e eeuw kwam het op door de scheepvaart. Voor de armeren was exces juist een droom, geen
mogelijkheid.
De problematisering van excessief drugsgebruik is geen recent fenomeen. Wel kan beargumenteerd
worden dat de opkomst van de consumptiemaatschappij er een nieuwe ambivalentie aan heeft
verleend. Aan de ene kant is excessief gebruik verleidelijk en een schoolvoorbeeld van de consumptie
waarop onze maatschappij is gericht. Aan de andere kant heeft excessief drugsgebruik al eeuwenlang
overhoop gelegen met onze religieuze, burgerlijke en medische idealen van een gematigd leven. Die
idealen zouden door de lagere klassen en door andere ‘rassen’ bedreigd worden. De
strafbaarstellingen culmineerden onbedoeld in de groei van een ondergrondse schaduweconomie
die voorziet in middelengebruik, een economie overigens gekenmerkt door structurele verbindingen
tussen boven- en onderwereld. Excessief drugsgebruik legt hiermee de ambivalentie en spanning
tussen vrije consumptie en streven naar een geordende samenleving bloot. Zoals betoogd heeft die
ambivalentie zich reeds in de vroegmoderne tijd gemanifesteerd.
Hoe zijn wij omgegaan met de criminalisering van drugs? Het excessief gebruik wordt gedoogd zolang
het, het functioneren niet aantast. De basis, waarom iets mag of niet, verandert door de jaren heen.
Voorheen religieuze normen, toen geneeskundig, toen criminalisering etc. Je ziet een duidelijke
tendens. Het mag wel, maar exces is een maatschappelijk probleem. In het omgaan met de sociale
problemen die de mensen hebben zit de oplossing.
Waarom bestaat dit gezondheidsparadigma niet meer? Bepaalde verslavingen worden tegenwoordig
bestempeld als een ziekte. Maar veel gebruik is recreatief, is dit wel echt een verslaving? Ook kan
(minimaal) drugsgebruik positieve effecten hebben bij bepaalde mentale problemen, denk aan
behandeling van PTSS met MDMA. Of het gebruik van drugs door chirurgen in ziekenhuizen en
advocaten aan de Zuidas.
Dit drugsgebruik heeft ook heel veel negatieve effecten. Die problematiek valt erbuiten als je alleen
maar kijkt naar het gezondheidsparadigma. We moeten ook kijken naar het welzijnsparadigma.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur mirtehaanappel. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,06. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
77988 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans