Resume
Samenvatting Aardrijskunde Aarde en Leefomgeving vwo 5
- Cours
- Type
- Book
In dit document staat alles over het onderdeel Aarde en Leefomgeving, wat je in 5 vwo moet kennen. Succes met leren!
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Plus de résumés pour
-
Samenvatting aardrijkskunde hoofdstuk 1 wereld stedelijke gebieden - BuitenNLand vwo 5
-
Opbouw van Rivieren en het waterbeheer
-
De economsiche en geologische opbouw van Zuid-Amerika
Vendeur
S'abonner
lauratol
Avis reçus
Aperçu du contenu
H2 Aarde endogene en exogene processenDe opbouw van de aarde 2.1
Aardkorst → Continentale bodem bestaat uit graniet (lichter, dikker), door intrusies
→ Oceaanbodem bestaat uit basalt (zwaarder, dunner), door divergentie*
Aardmantel → Bestaat uit zwaarder vast gesteente dan de korst → convectiestromen
→ Lithosfeer het vaste deel boven de mantel (aardkorst + oceaanbodem)
→ Asthenosfeer het gesmolten deel van de aardmantel
Aardkern → Bestaat grotendeels uit ijzer, temperatuur rond 5000 °C
door radioactieve elementen (uranium) die voor warmte zorgen →
binnenkern vast en buitenkern vloeibaar
Platentektoniek 2.2
Oorzaken platentektoniek
- Trekkracht slab pull (het naar beneden worden getrokken van een aardplaat)
➔ Gebeurt bij diepzeetroggen als gevolg van subductie: de onderste plaat wordt steeds
verder naar beneden getrokken (zwaartekracht) → beweging plaat
- Duwkracht ridge push (het uit elkaar worden geduwd van aardplaten)
➔ Gebeurt bij de midoceanische rug (divergentie): lava duwt de platen uit elkaar
- Convectiestromen
Actualiteitsprincipe platen bewegen en hebben altijd met 1 tot 20 cm per jaar bewogen
Vulkanisme 2.3
Stratovulkaan (door smeltende plaat) Caldera
- Steil, hoog en kegelvormig Gevolg van het in elkaar zakken van een lege
- Gelaagd (basalt – as / …) magmakamer na een hele heftige eruptie
Uitstoot
Boven subductiezones (Ring van Vuur)
- Explosieve eruptie
Intrusies zijn achtergebleven delen magma in de
- As, sediment, zeewater,
mantel die onderlinge verbindingen vormen wat
oceaanbodem, magma
graniet creëert (continentale bodem)
- Pyroclastica
Schildvulkaan Uitstoot: effusieve eruptie
- Brede, ondiepe vulkaankegel Spleetvulkaan
- Grote omvang
- Extreem lang, lintvormig
- Dunne vloeibare lava
- Dun vloeibaar basalt
Hotspotvulkaan - Bij midoceanische rug
- Hete plek op de aardkorst → aardplaten schuiven eroverheen → verschillende vulkanen
op een rij (Hawaii en Canarische Eilanden)
Aardbevingen 2.4
Zwaarste aardbevingen bij convergente en transforme plaatbewegingen
Epicentrum boven hypocentrum: hoe groter de afstand, hoe kleiner het effect
1. Schaal van Richter (6 10x sterker dan 5) meet magnitude (hoeveelheid vrijgekomen
energie) op een seismograaf
, 2. Schaal van Mercalli meet intensiteit (hoeveelheid aangerichte schade)
Direct gevolg is de trillingen zelf. Indirect: aardverschuivingen en tsunami’s
Gesteentelagen worden samengeperst onder hoge druk → plooien
Aardkorst rekt → breuken → breukgebergten
- Horsten zijn omhooggeduwde delen
- Slenken zijn weggezakte delen
Gesloopt gesteente 2.5
Verwering
Mechanische/fysische verwering heeft een verband met neerslag en temperatuur – bij warme
temperaturen en veel neerslag wordt chemische verwering versnelt
Tropische zone Aride gebieden Gematigde zone Hoge breedte
Temperatuurverschillen X
Vorstwerking (X) X
Biologisch-fysische werking X X
Chemische verwering X X
Chemische verwering
- H20: gesteentedeeltjes kunnen oplossen in water
- C02: kan oplossen in water → water wordt zuur
- 02: elementen kunnen roesten (oxideren)
Kalksteen
Lost op in zuur water met C02 → gebeurd bij contact
met planten, dus ondergronds. Kalksteen kan ook weer
worden gecreëerd → druipsteengrotten.
Zuur water komt in spleten kalksteen → steen lost op →
grondwaterniveau in grotten daalt → grotten komen boven waterniveau
en vullen zich met lucht → water wordt kalkrijker → onderaards landschap van zuilen → kalk
wordt voortdurend afgezet, want
1. Een deel van de waterdruppels verdampt waardoor het kalk neerslaat
2. Grotlucht bevat weinig C02, het wordt uit het water gehaald – kalk slaat neer
Na een tijd kan het dak inzakken en ontstaan dolines → karstverschijnselen
Verweringsmateriaal in beweging 2.6
Erosie/transport verweringsmateriaal
1. Rivieren - bovenloop grof en fijn, benedenloop slechts fijne deeltjes
Hoge stroomsnelheid in bovenloop → grind en zand schuurt bodem weg (verticale erosie) → V-
vormig dal → stroomafwaarts: buitenbocht wijder, binnenbocht grindafzetting (horizontale erosie)
2. Gletsjers - fijne en grove delen
Schuift naar beneden dmv gewicht ijs → U-vormig dal → als de gletsjer smelt, blijft het
geërodeerde materiaal als morene achter
3. Zee – grove, maar voornamelijk fijne deeltjes → dmv zeestromingen en golven
4. Wind – fijne deeltjes
5. Massabewegingen – grove deeltjes
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lauratol. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,56. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
77988 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans