• Deel 1: Psychologie als wetenschap
• Deel 2: Sensatie en perceptie
• Deel 3: Leren en omgeving
• Deel 4: Cognitie
o Geheugen
o Denken
o Creativiteit
o Intelligentie
• Deel 5: Affect
o Emotie
o Motivatie
o Persoonlijkheid
• Deel 6: Sociale psychologie
H1: Geest, gedrag en de psychologische wetenschap
1. Wat is psychologie?
• Psychologie is meer dan geestelijke aandoeningen en psycho-analyse
• Psychologie is geen psychiatrie
-> Medische specialisme in de behandeling van geestelijke en gedragsmatige problemen, meestal
met behulp van geneesmiddelen
• Letterlijk: de studie van de geest
• Brede definitie: de wetenschap van gedrag en geestelijke processen
o Gedrag: externe waarneembare processen (lopen, praten)
o Ook: kopen, pesten, ontslag nemen
o Geestelijke processen: interne geestelijke processen (denken, voelen)
o Ook: onthouden, afkeer voelen, motivatie
Kennis omtrent psychologie wordt gebruik in:
• Onderwijs, vb.: CLB
• Bedrijfsleven, vb.: advies over aanwerving van personeel
• Sport, vb.: mental coach
• Gevangenissen, vb.: advies over vrijlating van gedetineerden
• Politiek, vb.: voorspellen van stemgedrag
• Reclame: vb.: voorspellen hoe een campagne een bepaalde doelgroep maximaal bereikt
• Marketing: vb.: voorspellen van koopgedrag
• Gezondheidszorg: diagnose en behandeling van geestesziekten, maar ook vb.: patiënten
begeleiding bij palliatieve zorg
(onderlijnd komt het vaakst voor)
,Psychologie vs psychologisch gebabbel
• Pseudopsychologie = niet-onderbouwde psychologische aannamen die als
wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd.
• Vb.: astrologie, grafologie, waarzeggerij
-> Psychologie vereist stevig wetenschappelijk bewijs als onderbouwing van beweringen.
• Kritisch denken!
o Wat is de bron van informatie?
o Hoe extreem is de bewering?
o Wat is het bewijsmateriaal?
➢ Empirie= we hebben iets gezien, gehoord, we hebben data verzameld en op
basis van die data doen we een uitspraak
o Kan de bewering beïnvloed zijn door vooroordelen of denkfouten?
➢ Vooroordelen: niet rechtmatig optimistisch zijn
o Kan de bewering vanuit alternatieve invalshoeken beschouwd worden?
o Deze vragen helpen om onderscheid te maken tussen wetenschap en
pseudowetenschap
• Falsificeerbaarheid: alle honden hebben een staart is falsificeerbaar -> kan ontkend worden
wanneer we een hond zien zonder staart
2. Belangrijke perspectieven over geest en gedrag
-> 6 perspectieven om te kijken hoe gedrag tot stand komt
• Gedrag wordt bepaald door:
o Hersenen
o Zenuwstelsel
o Hormoonstelsel
o Genen
• Onderzoeksdomeinen:
o Neurowetenschap
o Evolutionaire psychologie
• Gebasseerd op:
o Rene descartes
• Oudste perspectief
• Eerste vorm van nadenken over menselijk gedrag en dat proberen te verklaren
• Bv. Italië – maart 2019 -> applaus voor zorg tijdens corona
• Bv. Bij slaaptekort blijkt het brein sterker te reageren op mogelijke winst en zwakker te
reageren op mogelijk verlies. Mensen met slaaptekort nemen andere beslissingen
• Vb. evolutionaire psychologie: altruïsme, iemand helpen zonder dat het je iets oplevert, is
een typisch menselijke eigenschap
,2 -> Cognitief perspectief
• Gedrag wordt bepaald door:
o Iemands uniek patroon van percepties, interpretaties, verwachtingen, overtuigingen
en herinneringen.
• Basisidee:
o We zijn informatie-verwerkingssystemen
o Geïnteresseerd in hersenprocessen, welke ervaringen er worden doorgemaakt
• Fundamentele psychologie
o Wilhelm Wundt (structuralisme): Eerste die de geest is gaan opsplitsen in
verschillende delen: wat is geheugen, wat is aandacht…
o 1879 : eerste psychologische labo ontstaan van de psychologie
• Toegepaste psychologie
o William James (functionalisme): waar dienen die processen voor, hoe gaan we
dingen onthouden, waarom onthouden we dingen die pijn doen langer dan andere
dingen
• Eerste labo in Duitsland
• Bedoeling: inzicht krijgen in innerlijke geestelijke
processen
• Verschillende zintuigelijke ervaringen geven aan
mensen bv gewicht aanbrengen op de huid zodat iemand
iets voelt en kijken wat er dan innerlijk gebeurd
• Vb: Mensen vertonen belangrijke gelijkenissen in hun breinactiviteit wanneer ze eenzelfde
emotie ervaren. Op basis van een hersenscan kan je bepalen hoe iemand zich voelt.
• Vb. Introspectie: Mensen beschrijven hun directe zintuiglijke en emotionele reacties op
verschillende prikkels. Mensen gingen hardop vertellen wat dat met hen deed en op basis
daarvan kunnen ze dingen verklaren over zintuigelijke prikkels
3 -> Behavioristisch perspectief
• Gedrag wordt bepaald door:
o De prikkels in de omgeving en eerdere gevolgen van gedrag.
• Basisidee:
o We reageren op onze omgeving op basis van leerprincipes
• Gebaseerd op:
o John B. Watson
o B.F. Skinner: “De eeuwige cruciale vergissing is het geloof dat (…) wat we voelen als
we handelen de oorzaak van ons handelen is.”
• Tegenbewering van cognitief perspectief
• Belangrijke stroming geweest
• Niet geïnteresseerd in wat er in mensen afspelen, “kunnen het eigl toch nooit weten, heeft
geen zin”. Enkel focussen op wat we zien, het gedrag dat we uiterlijk kunnen waarnemen.
Alles wordt opgebouwd op basis van interacties met de omgeving.
, • Tabula rasa
• Vb: Een werknemer gaat beter presteren wanneer hij beloond wordt met een
salarisverhoging voor goede prestaties op het werk. Heeft gedrag gesteld en krijgt daar iets
voor terug dus je gaat er voor zorgen dat je terug dat gedrag stelt omdat je ervoor beloond
werd
• Vb: Tijdens een kijkstage leert een student bij door te kijken hoe iemand iets doet en wat
het resultaat hiervan is. Je ziet iemand iets doen en je leert door de gevolgen daarvan
4 -> Gehele persoon perspectief
• Gedrag wordt bepaald door:
o Processen in het onbewuste (psychodynamische psychologie)
o Aangeboren behoefte om te groeien (humanistische psychologie)
o Unieke persoonlijkheidskenmerken
• Basisidee:
o Proberen de gehele persoon te verklaren en niet slechts bepaalde onderdelen (zoals
aandacht of emotie)
• Gebaseerd op:
o Sigmund Freud (psycho-analyse)
o Carl Rodgers & Abraham Maslow (humanistische)
o Oude grieken (karaktertrekken & temperament)
• Kijkt naar de mens als totaalbeeld, mens als individu begrijpen
• 4 ‘humeuren’ – hippocrates, 460-370 v.Chr.
Slijm Bloed
Zwarte gal Gele gal
• Legde een link tussen kenmerken van gedrag
• Balans tussen 4 lichaamssappen anders problemen (ziekte en
mentale problemen)
• Voorbeeld:
o Onderzoeksvraag: Kan gedrag verklaard/voorspeld worden door iemands
persoonlijkheid?
o Veronderstelling: Agressie bij basketbal spelers kan best voorspeld worden door een
meting van expliciete en impliciete persoonlijkheid te combineren.
o Studieopzet (veldstudie):
▪ Expliciete agressieve persoonlijkheid:
vb.: “Ben je iemand die snel boos wordt?”
▪ Impliciete agressieve persoonlijkheid:
vb.: Amerikaanse auto’s zijn de afgelopen 15 jaar beter geworden.
Amerikaanse autofabrikanten begonnen betere auto’s te maken toen ze
marktaandeel verloren aan Japanse autofabrikanten. Veel Amerikaanse
autokopers dachten dat buitenlandse auto’s van betere kwaliteit waren. Wat
is de meest logische conclusie op basis van deze informatie?
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur studenthw2004. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
