Inleidende en algemene aspecten van
de genetica: de overerving van
fenotypische variatie
Fenotypisch= wat je kan zien
Inleiding – historiek
Pre-mendeliaanse erfelijkheidsleer
De eerste aanwijzingen dat de mens de basisprincipes van de erfelijkheid begon
toe te passen, zijn terug te vinden in de tijd van de domesticatie (>10 OOO
geleden)
▪ Vanaf mensen landbouwmaatschappij begonnen te stichten
Één van de basisprincipes: Soortgelijke brengt soortelijk voort
▪ Bv. witte hond x witte hond → grote kans op witte pups
▪ Zet mensen aan tot inteeltn
➢ Bij veel rasverenigingen verboden
➢ Inteelt verhoogt de voorspelbaarheid
▪
Pangenesis
▪ Dit concept stelt voor dat partikeltjes (gemmules), die elk de specifieke
informatie bevatten van een bepaald lichaamsdeel, door het lichaam
bewegen tot in de reproductieve organen
▪ Pan= alles omvattend
▪ Genesis= ontstaan
▪ Alle erfelijke kenmerken (=gemmules) in gonaden terecht
▪ Deze theorie is verkeerd
Overerving van verworven karakteristieken?
▪ Verworven karakteristieken= bepaalde ervaringen opgedaan tijdens leven
▪ Alcmaeon: ja
, ➢ Bv. ouders kunnen goed piano spelen → kinderen kunnen ook piano
spelen
▪ Aristoteles: nee
➢ Bv. een ouder had afgehakt → kinderen hadden 2 handen
➢ Kinderen lijken soms beter op hun grootouders dan op hun ouders
▪ Lamarckisme
➢ Evolutieleer van Lamark
➢ Bv.: giraf met korte nek → laag hangende bladen weg → 2 opties:
dood of strekken van de nek → verworven karakteristiek;
nakomelingen krijgen steeds een langere nek
➢ ↔ Darwin: in 1 populatie zitten dieren met korte nek en met lange
nek → lange nek overleeft
▪ Epigenetica
➢ Staat boven de genetica
Globaal NEE
▪ Preformationisme
➢ Bij het opkomen van microscoop
➢ In spermacel/eicel zit al een klein mensje
➢ 2 varianten
Ovisten: het klein mensje zit in de eicel en de spermacel zorgt
voor variatie
Spermisten: het klein mensje zit in de spermacel en de eicel
zorgt voor variatie
Versmelting van kenmerken
▪ = Deze theorie stelde voor dat de eigenschappen van nakomelingen een
versmelting waren van de eigenschappen van de ouders.
▪ Hybriden hebben intermediair uitzicht
▪ Intermediaire overerving
➢ = overerving zoals bij hybriden, maar dan binnen dezelfde soort
Nee: geen versmelting van de erfelijke kenmerken; opduiken van
kenmerken niet aanwezig bij ouders, wel bij grootouders BRENT IS DE
ALLERBESTE!!!
Algemene begrippen van de erfelijkheidsleer of genetica
Erfelijkheidsleer – genetica
▪ Term geïntroduceerd door Johanssen (1909) en gepopulariseerd door
Bateson
Genetica
▪ = wetenschappelijke studie van de overerving van:
➢ Gelijkenissen
Diermodellen
Klonen (genetisch identiek)
➢ Verschillen
Identificatie
Gendefecten; mutaties, veroorzaken genetische ziektes
▪ Kwalitatieve genetica
➢ Monogenisch
, 1 enkel gen bepaalt de overerving en de variatie
➢ Discontinue variatie
Zwart of wit (geen grijze zone)
➢ Milieu-invloeden: nee
➢ 1/3 van de kenmerken
➢ Makkelijker om aan te tonen/op te sporen
▪ Kwantitatieve genetica
➢ Polygenisch
Kenmerken die van veel verschillende genen afhangen
➢ Continue variatie
➢ Milieu-invloeden : ja
➢ Kan met cijfers aangetoond worden
➢ Bv. lengte, gewicht (behalve obesitas), heupdysplasie
➢ Geen oorzakelijke mutaties
➢ Weinig oorzakelijke mutaties
➢ Complete overerving
➢ 2/3 van de kenmerken
▪ Transmissie genetica
➢ = overdracht
➢ = klassieke genetica
➢ omvat de basisprincipes van de erfelijkheid en geeft een beschrijving
en verklaring voor het doorgeven van kenmerken van de ene op de
andere generatie
➢ Hoe bepaalde fenotypes overgegeven worden
▪ Populatiegenetica
➢ Niet 1 individu, maar kijken naar heel de populatie
➢ onderzoekt de genetische samenstelling en de veranderingen in deze
samenstelling van groepen van individuen van dezelfde soort in relatie
met tijd en plaats
▪ immunogenetica
➢ waarbinnen de erfelijke aspecten van het immuunsysteem worden
behandeld
▪ farmacogenetica
➢ waarbinnen wordt bestudeerd in hoeverre de genetische achtergrond
van een individu invloed heeft op de werking van een geneesmiddel
▪ nutrigenomics
➢ farmacogenetica + alle voedingstoffen
▪ Moleculaire genetica
➢ DNA/RNA
➢ richt zich op de chemische natuur van het gen zelf. Het omvat onder
meer de cellulaire processen van het vermeerderen en vertalen van de
genetische informatie
Wetten van Mendel
Begin met weinig; 1 kenmerk in een simpele situatie
↔ Darwin; werkte met teveel kenmerken, waardoor hij niks kon aantonen →
kwantitatieve genetica
, Monohybridisme
▪ = monogenische kruising
Mendel werkte met erwten
▪ Makkelijk te kweken en korte generatieduur
▪ Veel uniforme (fokzuiver ~soortelijk brengt soortelijk voort) variëteiten
beschikbaar
▪ Rassen onderling gemakkelijk te kruisen
▪ Kruisingen leveren vruchtbare dochterplanten op
▪ Veel nakomelingen → statische analyse
Mendel: 7 bestudeerde kenmerken
▪ Monogenisch
▪ korte stengel x lange stengel → lange stengel; lange stengel x lange
stengel → lange stengel en korte stengel (3:1)
altijd 3:1 bij elk van de 7 kenmerken
1ste Mendelwet: de afzonderingswet
▪ Basis van de genetica
▪ Wanneer beide factoren aanwezig zijn komt enkel de dominante tot uiting
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur karindebrabander. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €25,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.