,Hoorcollege 1: Waarom en hoe het verleden bestuderen?
1.1 Wat is geschiedenis?
Er zijn meerdere perspectieven van de geschiedenis. Als het gaat over geschiedenis gaat het om ‘en-
en’, niet om ‘of-of’. Hier zijn een aantal definities van de geschiedenis:
Johan Huizinga: ‘De geestelijke vorm, waarin een cultuur zich
rekenscha geeft van haar verleden.’
James Fenimore Cooper: ‘ History, like love, is so apt to surround
her heroes with an atmosphere of imaginary brightness.’
Keith Jenkins: ‘The past has gone, and history is what historians
make of it when they go to work.’
Edna: ‘One damn thing after another.’
Er is een verschil tussen ‘het verleden’ en ‘geschiedschrijving’.
Geschiedschrijving is datgene wat geschreven wordt over het verleden, in de vorm van een
constructie van taal (ofwel, het werk van de historicus).
Het verleden is alles wat vroeger heeft plaatsgevonden.
De geschiedenis verwijst zowel naar geschiedschrijving als naar het verleden.
Bepaalde groepen en gebeurtenissen uit het verleden, zijn afwezig in de geschiedschrijving.
Vrouwen, minderheden en lagere sociale klassen komen er bijvoorbeeld amper in voor.
1.2 Belang van het verleden
Het hele universum heeft een verleden, het maakt iedereen tot wie die op dit moment is. Ons
persoonlijk verleden vormt ons dus tot wat wij nu zijn.
Ons bewustzijn is vanuit ons verleden kijken naar de toekomst. Het menselijk bewustzijn is altijd
‘tijdelijk’.
Naast iedere individu houdt ook iedere gemeenschap zich met haar collectieve verleden bezig.
Sommige historici zeggen dat de geschiedschrijving niet nuttig hoeft te zijn:
Ranke bijvoorbeeld, de vader van de geschiedwetenschap, die zegt dat wij het verleden bestuderen
omwille van onszelf: ‘’wie es eigentlich bewesen’’.
Sommige mensen vinden dat de geschiedenis er enkel is om verhalen te maken die mensen
inspireren en amuseren en deze aan elkaar door te vertellen.
Daniel Smail (Harvard), zei: ‘’History is not a political science designed to explain the present. It is an
anthropological science designed to help us understand humanity.’’ Wat hij zegt is dat de
geschiedenis gaat om hoe de mens zich heeft ontwikkeld in inzicht te krijgen in de samenleving.
Post-moderne historici zeggen: ‘anything goes’. Zij vinden dat geschiedenis schrijven gelijk staat aan
verhalen schrijven en dat alle verhalen kunnen en alle perspectieven kunnen. Echter is hier een
2
,kritiekpunt op: niet ‘anything goes’, aangezien geschiedschrijving wel degelijk niet onschuldig is. Niet
alle verhalen hebben namelijk een gelijke stem of impact.
Het verleden is ook vaak misbruikt om zo macht of controle te krijgen. Veel volkoren proberen zich
bijvoorbeeld de geschiedenis toe te eigenen uit ideologische motieven;
‘’Owning history has become something of a battleground, especially for those with ideologicaal
agendas hat arguably include moest people who set out to record his history. Jews and Arabs tell very
different stories about the creation of the State of Israel and about the subsequent history of the
Palestinian people.’’
1.3 Nut van historisch onderzoek
Waarom geschiedenis nuttig is, is verdeeld in twee verschillende kampen:
Beschrijven
Ten eerste om het ‘beschrijven’. Dit doen we bijvoorbeeld om te voorkomen dat we vergeten, denk
aan de Holocaust. Ook beschrijven we de geschiedenis om hieruit lessen te trekken, we zien de
geschiedenis als het ware als een voorbeeldfunctie (al zei Churchill: ‘The one thing we have learned
from history is that we don’t learn from history’. Ook beschrijven we om zo de complexiteit bloot te
leggen: hiermee wordt bedoeld dat we mythen willen doorprikken en nuanceren. Het is het
tegenbeeld van de makkelijke stereotypes en de eenzijdige interpretaties.
Verklaren
Ten tweede vinden we de geschiedenis nuttig door het te ‘verklaren’. We willen dan via het verleden
het heden beter begrijpen. We proberen ontwikkelingen te ontdekken en te verklaren. We zijn hier
op zoek naar verandering (verschuivingen, omwentelingen of juist groei) en naar continuïteit
(terugkerende patronen, verbanden of de ‘rode draad’). We willen inzicht in de samenhang en de
complexiteit. Zo zoeken we mogelijke scenario’s voor de toekomst. We zoeken hoe het verleden het
heden bepaalt en oen een indicatie van wat in de toekomst zal doorwerken. Ook zoeken we naar wat
juist niet bepaald is door het verleden en waar we dus nog open staan voor keuzes.
1.4 Beperkingen van historisch onderzoek
Ook zijn er beperkingen voor het historisch onderzoek. Historici zelf zijn namelijk zelf ook niet vrij van
common sense en stereotypen. Er is geen pasklaar antwoord op de vaak gestelde vraag aan sociale
wetenschappers: ‘’what works?’’
Ook toekomstvoorspellingen zijn niet mogelijk, historici kunnen hoogstens schetsen wat de mogelijke
en onmogelijke scenario’s zijn. Ook moeten we opletten voor overdreven determinisme: er zijn
steeds alternatieve wegen.
1.5 Kernprobleem: feit en interpretatie
Tussen feit en interpretatie is er een heel moeilijke relatie. Dit is het kernprobleem van de
geschiedschrijving.
Er zin verschillende fases waar een historici doorheen gaat, en bij elke stap is er sprake van
interpretatieproblemen:
1. Feiten/gebeurtenissen komen uit bronnen. Bronnen zijn echter altijd beperkt en niet
volledig. Je krijgt hier dus te maken met selectie.
2. De historicus haalt informatie uit bronnen.
3
, 3. De historicus schrijft het verhaal op, op basis van de bronnen. Welke informatie ziet hij als
relevant en welke informatie als irrelevant?
Conclusie: in hoeverre komen de tekst (het verhaal van de historicus) overeen met de
werkelijke feiten/gebeurtenissen?
Moeilijkheden:
- Alles gaat om interpretatie
- De historici heeft een eigen waarneming aangezien hij werkt met sporen
- Bronnen zijn zelf ook al een interpretatie over feiten
- Bronnen kunnen verschillend gelezen/bergrepen worden
- Het ordenen van de informatie uit de bronnen in het verhaal is ook weer interpretatie
- Ook kunnen bronnen misleidend of vals zijn
1.6 Valse en gemanipuleerde bronnen
Valse en gemanipuleerde bronnen zijn van alle tijden. Dit kan komen door kwaad opzet of puur door
slordigheid. Om deze vervalsingen op het spoor te komen is moeilijk. We moeten dan vals van echt
onderscheiden. Dit kan via het materiaal, taalgebruik, technische kenmerken of inhoudelijke
inconsequenties.
Voorbeelden:
- Vaak de kunst van Johannes Vermeer, de dagboeken
van Adolf Hitler
- De Amerikaanse vlag wordt gehesen in Japan. Dit is
later over gedaan met een grotere vlag.
- Foto toespraak Lenin: Trotsky wordt verwijderd na
verwijdering uit de partij.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur sabinekapitein. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,46. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.