Samenvatting sociologie
LES 1: de aarde van de samenleving
Sociologie= ‘samenlevingskunde’
Sociologen interesse in:
1. Hoe leven mensen in allerhande sociale verbanden
2. Wat zijn de kenmerken van die samenlevingsverbanden?
3. Door welke wetmatigheden worden ze gestuurd?
Sociale interactie en handelen binnen samenleving
HFDST I OP ONDEKKINGSTOCHT DOOR BEKEND GEBIED
1. Het dagelijkse leven door de bril van de socioloog
2. Niemand is een eiland- zeker niet in tijden van corona
3. Een stap verder: een sociologische blik doet beter begrijpen
a) Echtscheiding
b) Suïcide
c) Ziekte en dood
4. Een eerste definitie van sociologie
1. Het dagelijkse leven door een bril van de socioloog
Dagelijkse waarnemingen sociologische bril nodig: structuur + betekenis geven aan wat
we zien
Sociologische verbeelding is het bewustzijn dat onze individuele ervarings- en
belevingswereld verband houdt met de bredere samenleving.
3 componenten van sociologische verbeelding:
Sociale structuren bepalen biografieën van mensen, die sociale structuren zijn echter het
resultaat van een historisch proces.
sport
statussymbool: een teken dat niet functioneel wordt gebruikt (zoals het uniform van een
politieagent), maar als verwijzing naar rijkdom, macht, prestige.
,Lifestyle
- Via suntiele vormen status weergeven, levensstijl
- Streefklasse: vsco girl, ze dragen aparte kleren, ze zijn heel sterk bezig met
milieubewust te zijn
- Ervaringen en ideeën tonen om rijkdom te tonen
- Manier van levenshouding tonen
Liefde
- Keuze van partner is bewust
- Gelinkt aan sociale structuur
- Sociale relaties hebben inpakt op sociaal leven
- Iemand kiest partner met zelfde status, etnische achtergrond
- Zo minder snel riscio op conflicten
“Alles is contingent, maar niet arbitrair” (Elchardus, Spruyt en Vanroelen, 2014)
Contingent:
- Alles had anders kunnen zijn dan het nu is
- Toch is ons leven NIET arbitrair, willekeurig of louter toevallig
Het is niet omdat een bepaald gebruik anders had kunnen zijn dat er geen goede
reden bestaat waaarom het nu zo is
Socioloog gaat kijken naar deze ‘format’ van samenleven
- Niet los van verleden
Waarom bepaalde praktijken verhoudingen gebruiken waarom dat vroeger anders was
en anders zou kunnen zijn?
Het is wat het is, het is niet willekeurig. De manier hoe we verliefd worden de dag van
vandaag. Het had allemaal anders kunnen zijn. Het had zich anders kunnen ontwikkelen.
3 kenmerken van sociologische beweging:
- Geschiedenis
- Sociale structuur
- Biografie
2. Niemand is een eiland en zeker niet in tijden van corona
Corona: grote inpakt op samenleving
Mensen zoeken mogelijkheden om toch sociaal contact te hebben.
Allemaal verschillende manieren om elkaar te zien.
Toenemende ongelijkheid en armoede
Spontane solidariteit. Risico op besmetting was voor iedereen gelijk.
Zijn ‘bubbels’ ook netwerken?
- Aantal personen in iemands netwerk (N) formule om aantal contacten te
berekenen: N(N-1)/2
, - Aantal personen groter expotentiële stijging aantal contacten
- 1 iemand toevoegen heb je direct een hoge stijging
- Dit zorgt voor een expotentiële stijging aantal contacten
Belang van sociale contacten, interactie en communicatie:
- Blijf in uw kot, verschillende betekenis voor verschillende mensen
Over het belang van draagvlak: twijfelaars en antivaxers:
- Corona en complotdenken
- Individuele vrijheid beschermen
- Wantrouwen in overheid – elite- big farma
- Vandaag de dag bestaan er veel complottherorieën.
- Macht gezag en invloeden
- Complotdenken en self-fulfilling prophecy
Een selffulfilling prophecy is een voorspelling die direct of indirect leidt tot het uitkomen van die
voorspelling.
Het ‘verzet’: omwille van de aanslag op ‘de’ vrijheid of bij gebrek aan solidariteit:
- Verzet tegen beperkende maatregels vooral beperkingen die middenklassen treffen
- Opstand tegen ‘de elite’, wantrouwen en niet gehoord voelen
- Verzet in naam van vrijheid, maar wiens vrijheid?
- Solidariteit: welke?
Warme solidariteit
Koude solidariteit
Soorten verzet bij corona:
- Verzet op straat
- Conflict in samenleving
- Gericht tegen elite, wantrouw
- Kan je in een samenleving absoluut vrij zijn?
- We leven samen dus solidariteit is belangrijk
3. Een stap verder: een sociologische blik doet begrijpen
a) Echtscheiding
- Actor: persoonlijke redenen- psychologische gevolgen
- Factor: maatschappelijke oorzaken en gevolgen: armoede, schoolacherstand bij
kinderen, complexere samenlevingsvormen, huisvesting…
- Echtscheidingesfenomene
Tweedeverdienersgezin -economische onafhankelijkheid, sociale contacten buiten
gezin
Verminderde sociale controle op privéleven door kerk en familie
Langere levensverwachting
Inkorting echtscheidingsprocedure
Homohuwelijk
- Maatschappelijke gevolgen: wat is er in de samenleving verandert? Meer en meer
tweedeverdienings in het gezin, vrouwen hebben meer en meer tieging in hoge
school en zo kunnen ze carrière maken
, Groot aantal scheiding heeft dat invloed op hoe we samenleving moeten organiseren?
Echscheidingen hebben belangrijke oorzaken van samenleving:
Heeft inpakt op:
- Kinderen
- Schoolprestaties
- Lijdt tot complexere samenlevingsvormen
- Heeft inpakt op wooningsmarkt
- Meer en meer vraag naar andere woningen, doorganswoningen
b) Suïcide
- Vlaamse suïcidecijfer hoog
- Patroon? Meer bij lager opgeleiden, werklozen, alleenstaanden, mensen jonger dan
50, mannen
- Emile Durkheim: Franse socioloog, kijkt naar kenmerken sociaal leven
Le suicide: Etude de sociologie
Onderzocht volgens welke maatschappelijke factoren suicide-ratio’s varieerden:
religie, burgerlijke staat, woonplaats, aan- of afwezigheid van militaire opleiding…
Wat heeft suïcide te maken met de samenleving?
Sociologen kijken naar patronen, waar ligt dat cijfer ook. Zaken gaan onderzoeken. Vaker
pogingen bij lager geschoolde mannen.
Sociale contexttheorie -Durkheim
Hij stelde vast dat vijfer hoger is bij protestanten dan bij katholieken.
Hoger bij:
- Ongehuwd hoger dan gehuwd
- Hoger bij soldaten dan bij burgers
Mate waarin normen voor jou belangrijk zijn
Ben je te weinig geïntegreerd leven dat kan lijden tot egoïstische zelfdoding. Te weinig
geïntegreerd. Heel sterk individualistisch.