- Kinderenvanviertotzevenjaarkunnenhetwoord“dood”echtgaangebruiken.Zemakeneenvage
v oorstelling hiervan. Toch kunnen kinderen van deze leeftijd denken dat de dood niet definitief is.
- Bij zeven tot tien jarigen komt er belangstelling voor alles wat met de dood te maken heeft (kist,
uitvaarts, kerkhof etc.). De dood wordt steeds meerrealiteitenwordtsteedsmeerverbondenmet
mensen en steeds minder met dieren.
- Bij kinderen vanaf ongeveer elf jaar en ouder komt steeds meernaarvorendatdedoodtemaken
heeft met pijn en verdriet. Langzaam komt het besef dat het bij het leven hoort en onvermijdelijk is.
Omgaan met stervenden
ooreenmedewerkerindegezondheidszorgishetbelangrijkomeenterminalepatiënt(patiëntindelaatste
V
levensfase)tezienalseengewonepatiëntdieopsommigeonderdelenextraaandachtkanvragen.Extrabegrip
tonenhoeftnietuitmedelijden,maaromdatditvoordezemensenechtwatbetekentenhetbemoedigendkan
zijn in de moeilijke laatste levensfase.
atiëntenrechten
P
Wetgeneeskundigebehandelingsovereenkomst(WGBO)ookwelpatiëntenwetgenoemdissinds1april1995
in werking getreden. Hiermee wordt gezegd dat de patiënt recht heeft op duidelijke informatie over het
vernomenonderzoek,voorgesteldebehandelingenontwikkelingenomtrenthetonderzoek,debehandelingen
de gezondheidstoestand van de patiënt.
J e kunt een slechtnieuwsgesprek minder beladen maken. Voor ieder onderzoek dat de patiënt moet
ondergaan,ishetbelangrijkomtevertellenwaaromhetgedaanwordtenernadeuitslagis.Zoontstaatniet
het enorme verschil in kennis tussen arts en patiënt.
mgaan met stervende kinderen
O
Oudersmoetenopdehoogtekunnenstellenvandesituatiewaarhetkindzichinbevindt,waardoorzekunnen
afbouwen. Ook hier zijn er verschillen in leeftijd van belang. Uiteraard heeft de mate waarin debegrippen
ziekte en dood kunnen worden begrepen, invloed hebben op de manier waarop kinderen met dit nieuws
omgaan. Hier kan de informatie op aangepast worden.
8. Communicatie
e beperken ons tot gesprekken tussen twee personen. We noemen dit interpersoonlijke communicatie.
W
Eerst gevenweeenbeschrijvingvancommunicatie.Daarnabouwenwestapsgewijseencommunicatiemodel
openbeschrijvenwedeverschillendeaspectenvancommunicatieenhunonderlingesamenhang.Alslaatste
gaan we na wat er allemaal mis kan gaan in dit communicatiemodel.
Definitie van communicatie
ommunicatie is een doorlopend proces waarin een individu, via verbale en/of non-verbale symbolen,
C
informatie geeft aan een ander individu of individuen. Deze ontvangt en interpreteert die informatie en
vertaalt dit in een vorm van gedrag.
Informatie wordt gegeven via verbale (gesproken of geschreven woorden met een betekenis) en/of
non-verbale (symbolen die niet totuitdrukkingwordengebrachtdoorwoorden,maargezichtsuitdrukkingen,
gebaren, lichaamshouding etc.) symbolen.
Er wordt informatie gegeven,watwilzeggendatcommunicatieeropgerichtisomiemandietsmeetedelen
ofwel te informeren. Communicatie vereist minstens twee partijen. Een woordwaarde is dat de één zich
bewust moet zijn van de nabijheid van de ander.
Wathijwaarneemt,iszijninterpretatievanwaterfeitelijkgebeurt.Aandehanddaarvanreageerthijopdeze
informatie.
, lle gedrag is communicatief
A
Eenalgemenestelregel,dienietopgenomenisindedefinitieluidt:jekuntnietniet-communiceren,zoalsjeje
ook niet-niet gedragen kunt.Jekanjeookbijvoorbeeldsignalenafgevenvan“stoormijniet”dooreenkrant
voor je hoofd te houden of iets dergelijks. Ieder aspect van ons gedrag is communicatie.
et communicatiemodel
H
Iedere deelnemer is een zender en een ontvanger van boodschappen. Communicatie is een doorlopend
proces.
e zender en de ontvanger gaan ervanuit dat ze op dezelfdevisiehebben.Wanneerditnietzois,isereen
D
verschilindereferentiekader.Hetreferentiekaderkanzodanigverschillendtussendezenderendeontvanger
dat er ietsheelanderswordtverstaandoordeontvanger.Voorbeeld:moederkanbijvoorbeeldgeassocieerd
worden als warmte, veiligheid en troost maar ook dominantie, veeleisend en dementie.
1. R eferentiële aspect: Het deel wat verwijst naar (refereert aan) bepaalde feiten, het eigenlijke
onderwerp, de informatie. Ook wel, uitleg en instructies geven aan een patiënt
2. Expressieveaspect:Ditgeefteenbeeld(expressie(emotie?))vanhoedezenderzichvoeltofhoehij
over iets denkt.Blozen,hartkloppingen,trillenensnelleademhalingzijnvoorbeeldenvannietinde
hand hebbende boodschappen.
3. Relationeleaspect:Ditaspectzegtietsoverdeverhouding(relatie)tussendezenderendeontvanger.
Het laat zien hoe de zender over de ontvanger denkt. Dit kan bijvoorbeeld een formele houding
aangeven, of juist een amicale houding.
4. Appellerendeaspect:Hiermeewordtbedoelddatdezendereenberoep(appel)doetopdeontvanger
om iets te doen of te laten.
, enadrukligtvaakopéénoftweeaspecten.Datwilnietzeggendatdeandereaspectenafwezigzijnofgeheel
D
onbelangrijk zijn. Op de achtergrond spelen ze vaak wel degelijk een rol.
De ontvanger geeft aan de boodschap een interpretatie en zal met name één aspect van de boodschap
benadrukken.
Een gesprek over de communicatie zelf noemen we metacommunicatie.Metacommunicatiebetekentdatje
a fstand neemt van het gesprek, je bespreekt de interactie.
et kanaal
H
Om de gecodeerde boodschap overtebrengennaardeontvangerisereentransportnodig,ditgaatviahet
kanaal. Ditkunnengeluidstrillingen(stembanden)maarookdetelefoonofeengeschreventekstnoemenwe
een kanaal.
irecte of indirecte feedback
D
Feedbackofwelterugkoppelingisdereactievandeontvangeropdeboodschap.Feedbackisvaakindirect.Dat
wil zeggen dat de ontvanger niet openlijk vertelt hoe de boodschap is overgekomen, maar op een minder
duidelijke manier, bijvoorbeeld non-verbale signalen (fronsen, ja knikken etc.) Het nadeelhiervanisdathet
moeilijk is voor de zender om de feedbackjuistteinterpreteren.Ommisverstandenenonduidelijkhedente
voorkomen is het belangrijk om directe feedback te geven.
Communicatiestoornissen
S toringen in het coderen en decoderen
Debelangrijksteoorzaakvancommunicatiestoornisseniseenverschilvanreferentiekader.Hetreferentiekader
werkt alseensoortfilter,datdeinformatieeerstontdoetvanelementendienietbinnenhetreferentiekader
passen. Hierbij heeft iedereen zijn eigen normen en waarden.
S toring in het kanaal
Storingen in het kanaal worden veroorzaakt door signalen van buitenaf diedeontvangstvandeboodschap
kunnen verstoren of vertekenen, ofwel ruis.
Bijvoorbeeldeenradiodiehardaanstaat,eentelefoonlijnmetruisofiemanddiebinnensmondsspreektkan
de boodschap doen vervormen.
ndere communicatieproblemen
A
Diskwalificaties zijn opmerkingen die als een steek onder water worden gegeven om de ander duidelijk te
maken dat hij iets verkeerd doet of zegt.
Mensenhebbendeneigingomleemtesoptevullen.Algauwverzinnenmensenontbrekendedetailserzelfbij
in plaats van te vragen naar de leemte in het verhaal.
Mensen die onzeker zijn kunnen opmerkingen heel gauw opvatten alseenpersoonlijkeaanval.Zegaandan
meteen in de verdediging. Dit wordt ook wel defensief luisteren genoemd.
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lotte58. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
