Contextbegeleiding
DEEL 1: Betrekken en begeleiden van gezinnen en contexten:
Situering
Van bescherming van het individu naar begeleiding van de context (1)
Maatschappelijke evoluties en evoluties in wetgeving en hulpverlening gaan hand in hand
Een korte overview…
Verlies je energie niet aan data…
Van bescherming van het individu naar begeleiding van de context (2)
Van bescherming van het individu naar begeleiding van de context (3)
Verschillende evoluties => Gevolgen?
Van bescherming van het individu naar begeleiding van de context (4)
Van bescherming van het individu naar begeleiding van de context (5)
Twee (hedendaagse) speerpunten
“Contextbegeleiding wordt gezien als de centrale module “Verschuiving binnen de zorg waarbij ernaar gestreefd
binnen het vernieuwde hulpverleningslandschap. wordt om mensen met beperkingen, chronisch zieken,
Contextbegeleiding omvat wat vroeger benoemd werd als kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele
thuisbegeleiding, gezinsbegeleiding, netwerkbegeleiding, … problemen, mensen die in armoede leven, … met al hun
Het is dus veel ruimer dan enkel de contacten met de vader mogelijkheden en kwetsbaarheden een eigen zinvolle plek
en/of moeder (opvoedingsfiguur). We begrijpen onder in de samenleving te laten innemen, hen daarbij waar nodig
contextbegeleiding de aan hulpverleningsdoelstellingen te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in
gekoppelde begeleidingscontacten in en met het netwerk de samenleving te laten verlopen.” (Visienota integrale zorg
van de jongere. Dit betekent dat hulpverleningscontacten en ondersteuning, 2012)
met school, CLB, de sociaal werker, de vertrouwenspersoon
van de jongere, de trainer van de sportclub, kunnen
inbegrepen zijn.” (Jeugdhulp)
Begrippen goed kennen! Eigen woorden maar volledig!
Gevolgen? Positief en negatief? Wat moeten we hiermee als begeleiders? Voor welke uitdagingen staan we?
KORT Samengevat
,En nu? Contextbegeleiding anno 2023 (1)– Gezins-en/of contextbegeleiding als functie
Waar? Wanneer? Hoe?
Strong ties = mensen waarmee je een sterke connectie/band mee hebt.
Weak ties = mensen waarmee je een minder sterke connectie/band mee hebt.
Onderzoek zegt dat je beide ties nodig hebt, een gevarieerd netwerk (de kring groter maken)
Termen lopen meer en meer door elkaar, focus meer op contextbegeleider …
Waarom zou het woord context(begeleider) meer gebruikt worden dan het woord
gezin(sbegeleider)?
Maar, niet enkel een ‘functie’: Gezinnen en contexten begeleiden = part of the job!
Gezinsbegeleider en contextbegeleider binnen begeleiding van minderjarigen (minderjarige als
aangemelde cliënt) = Functie
Gezinnen en contexten betrekken en begeleiden als een meerderjarige de aangemelde cliënt is of als
(leef) groepsbegeleider van kinderen en/of jongeren = Part of the job
Hoe kunnen wij als begeleider gezinnen en contexten betrekken, waarderen, ondersteunen,
begeleiden, …?
• Als leefgroepbegeleider binnen de IJH?
• Als leefgroepbegeleider binnen een VAPH organisatie?
• Als begeleider binnen de GGZ?
• Als begeleider binnen het – inclusief of buitengewoon - Onderwijs?
,Family Centered werken
Vanuit welk kader werk je met ouders/gezinnen?
Family-centered model!
Inleiding
Professionally centered versus family centered
Professionally centered model
• HV centraal
• Afhaken
• Frustraties
Groot gevaar bij dit model zijn de ja-knikkers!
Family centered model
Open vizier!
Circulaire causaliteit!
Equifinaliteit!
Parallelproces in de begeleiding (Dany Baert)
In de begeleiding moet je 2 gezichten hebben:
- Je moet denken dat ouders nog altijd ouders zijn, kijk naar hoe zij in opvoeding staan, hoe zit
het met het welzijn, voldoende tijd schenken aan de vertrouwensrelatie, …
- Gezicht van de deskundigheid, het vragen naar wat er allemaal al geprobeerd is, …
Metafoor van het vliegertje
Homeostase = een meegroeiend evenwicht, een systeem een manier van met elkaar omgaan, …
Hulpverleningsprincipes vanuit Family- Centered Model
4 principes van het Famlily-Centered Model:
1. De hulp richt zich op de behoeften en vragen van het hele gezin
2. De hulp sluit aan bij de sterke kanten van het gezin en maakt het gezin sterker
3. De hulp is gericht op het uitbouwen en verstevigen van het netwerk
4. Een goede relatie tussen gezin en hulpverlener is belangrijk
PRINCIPE 1: De hulp richt zich op de behoeften en vragen van het hele gezin!
‘Leg mij eens uit wat jij wil, waar jij graag mee aan de slag zou gaan?’
‘Waar heb jij het meeste last van? Dat waarvan je denkt: als dat weg is, dan valt er een hele last van
mijn schouders.’
‘Waar heb jij het meeste nood aan?’
, De hulp richt zich op de behoeften en vragen van het hele gezin!
PRINCIPE 2: De hulp sluit aan bij de sterke kanten van het gezin en maakt het gezin sterker
‘Ik hoor dat er veel ruzies zijn met de kinderen, tegelijkertijd hoor ik dat jullie toch een dag naar zee
zijn gegaan. Ik vind het echt knap hoe jullie blijven investeren, dingen proberen…’
‘Amai, jullie hebben het nog niet gemakkelijk gehad in het leven!! Ik vind het echt knap dat jullie hulp
hebben gezocht. Dat is toch ergens zeggen: ok, het is moeilijk, maar ik ga ervoor, ik probeer het tij te
keren.’
De hulp sluit aan bij de sterke kanten van het gezin en maakt het gezin sterker
Eigen kracht en omgevingskracht
=> “samenkracht”
Gezinskwaliteiten?
Gezinsveerkracht en relationele
veerkracht
De hulp sluit aan bij de sterke kanten van het gezin en maakt het gezin sterker
Gezinsinteracties
Regels en routines
Veerkracht
Talenten
Empowerment van het gezin!
PRINCIPE 3: De hulp is gericht op het uitbouwen en verstevigen van het netwerk
‘Veel mensen hebben er tijdens een begeleiding graag iemand van familie of vrienden of buren bij.
Iemand die hen kan steunen, die ook mee kan nadenken, enz. Wie zou jouw gezin kunnen steunen?’
‘Heb je al eens aan de ouders aan de schoolpoort gevraagd hoe zij dat doen? Misschien hebben zij
wel tips die je kan proberen?’
Belangrijke vragen
Wat is het verschil tussen uitbouwen en verstevigen?
Stimuleren van steun- en hulpbronnen in de omgeving is de sleutel van krachtgerichte zorg??
Wat is de meerwaarde hiervan??
Deel 2: Systeemtheorieën
Een veerkrachtig netwerk is zowel een vangnet als een trampoline??
• Van bij de start !
• Normaliseren
• Tempo respecteren
• Barrières: vraag- en handelingsverlegenheid, durven ontvangen en wederkerigheid, angst
voor veroordeling en afwijzing
Eerste stap in een begeleiding = in kaart brengen van
• Genogram
• Ecogram