o Bijvoorbeeld: de dokter zegt “u lijdt aan hyperlipidemie”. De paEënt weet niet
wat dit betekent
Sommige mensen leHen niet op deze vier maximes en slaan 1 of enkele in de wind.
Bijvoorbeeld: ze liegen, ze veranderen van onderwerp, ze geven te veel informaEe of zeggen
iets verwarrends.
Morfologie
Inleiding
Wat is morfologie? Morfologie is de analyse van woorden, woordstructuren en vormleer. Om
op deze vragen een antwoord te vinden is het cruciaal om ons eerst af te vragen wat een
woord nu precies is en hoe groot de woordenschat van een taal is.
Wat is een woord?
Er bestaat geen echte definite van aan woord, die voor alle talen geldig is. Het is namelijk
niet gemakkelijk om het begrip “woord” af te bakenen. Bijvoorbeeld: pomme de terre: dit is
één begrip dat voor één “ding” staat, maar het bestaat uit meerdere delen die los van elkaar
ook een betekenis dragen. Is dit dan één woord of een verzameling van 3 woorden? Of
bijvoorbeeld: kwam – gekomen: zijn dit verschillende woorden of verschillende vormen van
woorden?
Al deze vragen zorgen er voor dat de woordenschat van een taal enkel geschat kan woorden.
Het systeem van woordenschat is daardoor een open en flexibel of onstabiel systeem. Oude
woorden worden vergeten en verdwijnen, nieuwe woorden ontstaan uit andere talen of
worden gevormd uit woorden die al in de taal aanwezig ware.
Bijvoorbeeld:
‘Kiesschijf’ wordt niet meer gebruikt.
‘googelen’ en ‘airfryer’ komen uit andere talen.
‘knuffelcontact’ is een woord dat bestaat uit twee Nederlandse woorden die
samengesmolten zijn.
Voor ‘een woord’ bestaat dus ook geen exacte definiEe, maar slechts kenmerken. Woorden
zijn bouwstenen voor zinnen, een woord is een arbitraire eenheid van taaltekens en klanken
met een betekenis. En de relaEe tussen vorm en betekenis is arbitrair en convenEoneel. Dit
wilt zeggen dat er geen bepaalde reden is dat we een ‘cactus’ een ‘cactus’ noemen. Iemand
besloot om de plant een ‘cactus’ te noemen, en daarom gebruiken we dit woord. Meer nog,
het feit dat het woord ‘cactus’ uit de leHers ‘c’, ‘a’, ‘t’, ‘u’ en ‘s’ bestaat, is ook arbitrair. Meer
nog, de leHer ‘c’ is een verzonnen teken dat de bijhorende klanken moet representeren.
Het feit dat deze siginifié (zie De Saussure)…:
Deze signifiant hee]…:
, Tafel, Tisch, table, mesa, table…
…is volledig arbitrair.
Tokens/ types, inhoudswoorden en func9ewoorden
Tokens zijn alle woorden/ vormen in een zin. Types zijn de verschillende woorden/ vormen in
een zin.
Bijvoorbeeld:
In de zin: Wanneer een vlieg samen met andere vliegen vliegt, vliegt de ene vlieg de andere
vliegen achterna. Zijn er 16 tokens en 11 types (zie vet). In deze kolom proberen we het
verschil iets duidelijker te maken:
Tokens (= alle woorden/vormen in een zin) Types (= de verschillende woorden/ vormen
in een zin)
Wanneer Wanneer
Een Een
Vlieg Vlieg (van het substanEef dat naar het insect
verwijst)
Samen Samen
Met Met
Andere Andere
Vliegen Vliegen (de infiniEef van het werkwoord
‘vliegen’)
Vliegt Vliegt (de 3de persoon enkelvoud van het
werkwoord ‘vliegen’)
Vliegt De
De Ene
Ene achterna
Vlieg
De
Andere
Vliegen
achterna
Vergis je dus niet: types zijn niet zomaar de verschillende woorden in een zin, maar de
verschillende vormen van een woord. Als je dus 2 keer een verschillende vervoeging van een
werkwoord hebt (in dit geval: ‘vliegen’ en ‘vliegt’), dan die mee als aparte types.
Func=ewoorden: funcEewoorden zijn woorden zonder een volle lexicale betekenis.
Bijvoorbeeld: voegwoorden, voorzetsels, parEkels, voornaamwoorden, etc.
Ze hebben in de eerste plaats een grammaEcale funcEe, zonder weinig tot geen inhoudelijke
betekenis. FuncEewoorden zijn er om steun te bieden voor de syntacEsche structuur van de
zin als één geheel, en zijn dus het tegenovergestelde van inhoudswoorden. FuncEewoorden
behoren tot een gesloten woordklasse (ze zijn dus opsombaar).
Inhoudswoorden: inhoudswoorden zijn woorden met een volle lexicale betekenis.
Bijvoorbeeld: substanEeven, werkwoorden, adjecEeven, bijwoorden. Inhoudswoorden zijn
