Vragenlijst
Het graf van Toetanchamon
1. In het Oude Egypte worden de farao’s begraven in 2 verschillende graftypes. Wanneer en waar was elk van de
graftypes in gebruik? (p.2-3)
Rotsgraf piramide
1. Piramides
In het Oude en Midden Rijk – de eerste 1000 jaar van de Egyptische geschiedenis – liggen de koningen begraven in een
piramide.De piramides van de eerste 100 farao’s bevinden zich in het Noorden van Egypte, vanaf Cairo, over een afstand
van 100 km aan de Westoever van de Nijl (in het Westen gaat de zon onder, voor de Egyptenaar de plaats van het
dodenrijk)
2. Rotsgraven
Vanaf het Nieuwe Rijk – de volgende 500 jaar van de Egyptische geschiedenis – worden de koningen bijgezet in een
rotsgraf,dit is een in de rotsen uitgehouwen graf van lange gangen uitlopend in een grafkamer.De rotsgraven van de
volgende 50 farao’s bevinden zich in centraal Egypte, in de Vallei der Koningen, aan de Westoever van de Nijl, tegenover de
hoofdstad Thebe (het huidige Luxor).
2. Welke opvatting over het hiernamaals is verbonden met de piramide? (p.3)
Farao wordt ster aan de hemel, piramide = lanceerplatform
3. Welke opvatting over het hiernamaals is verbonden met het rotsgraf? (p.4)
Farao beland in de onderwereld, rotsgraf= plaats in onderwereld
4. Welke maatregelen worden er genomen tegen grafroof in de Vallei der koningen? Heeft dit geholpen om grafroof te
vermijden? (p.6)
,onmiddellijk zichtbaar voor het oog:
de toegang van elk graf (uiteraard dichtgemetseld en verzegeld) geeft immers uit op de vallei.
-permanente bewakingsdienst
Wanneer de bewakers vaststellen dat een graf grotendeels is leeggeroofd, verplaatsen ze de overgebleven restanten naar
een ander koningsgraf – er wordt al in de tijd van het oude Egypte ontzettend veel heen en weer gesleurd met de
grafuitzet.
Indien slechts een klein deel geroofd is – wanneer de dieven op heterdaad betrapt zijn – wordt het graf terug op orde gezet
en worden de deuren opnieuw verzegeld.
5. Wat is de Deir-el-Bahri Cache? (p. 6)
de geheime bergplaats
6. Waarom werd het graf van Toetanchamon niet eerder ontdekt? (p. 7-9 in 3 punten)
1. Het graf op de bodem, bedolven onder het puin van een later gegraven rotsgraf
Het graf van Toetanchamon is uitgegraven in de bodem van de Vallei, en dus niet, zoals de andere faraograven, in de
flanken van de heuvels.Bovendien ligt het graf ongewoon dicht bij een ander rotsgraf, namelijk dat van farao Ramses VI.
Deze laatste is – 100 jaar na het overlijden van Toetanchamon – blijkbaar niet langer op de hoogte van de plaats van dienst
graf en laat dus – zonder het te weten – vlak boven de toegang van Toetanchamons graf het zijne uithakken.Het puin dat bij
de aanleg van zijn graf wordt uitgehakt in de rotsen komt bovenop de dan al niet langer zichtbare toegang tot
Toetanchamons graf te liggen, waardoor dit graf nog dieper onder de grond verborgen wordt.
2. Een klein graf (in de bodem), bestemd voor een hoveling,in plaats van een groot graf (in de heuvelflank) bestemd voor
een faraoToetanchamons rotsgraf is ongewoon klein voor een koningsgraf.
In feite zijn er in de Koningsvallei twee types rotsgraven aangelegd: die voor de koningen en die voor belangrijke hovelingen
die bij uitzondering de eer krijgen om tussen de koningen begraven te worden. De graven van hovelingen zijn in de
Koningsvallei zeldzaam, aan slechts enkelen wordt de eer verleend zich daar te mogen begraven. Het graf van een hoveling
mag niet op dat van een farao gelijken, het is veel kleiner van omvang: in plaats van tientallen meters lange gangen die
leiden naar een door zuilen onderstutte grafkamer bestaan ze eenvoudig weg uit enkele kamers, bereikbaar via een trap.
Omdat Toetanchamon onverwacht en voortijdig overlijdt (op 18-jarige leeftijd) en zijn eigen koninklijk rotsgraf nog niet
klaar is, heeft men hem uit noodzaak in het pas klaargekomen graf van een hoveling gelegd (dat dus voor iemand anders
bestemd is). Als gevolg hiervan is het een kleinschalig graf van beperkte omvang met slechts vier kamers, in de bodem van
de vallei in plaats van in de heuvelflank).
De grafuitzet, die wél van koninklijk allure is, is dan ook overvol gestapeld in de beperkte beschikbare ruimte.
3. Toetanchamon was niet bekend bij archeologenwant zijn naam was geschrapt uit de oud-Egyptische koningslijsten Voor
1900 is farao Toetanchamon volslagen onbekend bij Egyptologen. Want in het oude Egypte wordt hij nergens bij naam
genoemd. Zijn naam komt ook niet voor op de oud-Egyptische koningslijsten. Koningslijsten zijn lijsten met een
chronologische opsomming van alle faraonamen die over Egypte geheerst hebben. Deze lijsten, waarvan er meerdere
exemplaren bestaan, werden opgesteld aan het einde van de oud- Egyptische tijd en staan gebeiteld in hierogliefen op de
muren van tempels. Dit was het gevolg van de godsdienstpolitiek van zijn vader Echnaton, de revolutionaire hervormer.
,7. Wie is deze man en wat was zijn belangrijkste hervorming (leg uit)? (p.9)
Echnaton en de godsdiensthervorming
Echnaton sluit alle tempels, geeft de priesters hun ontslag en verbiedt de verering van de goden in de tempels. In de plaats
voert hij een monotheïstisch godsdienst in – slechts een god mag vereerd worden –, een primeur in de wereldgeschiedenis.
Sommige historici beweren dat het Jodendom zijn inspiratie voor het geloof in een god hier gehaald heeft (waaruit later
ook Christendom en Islam zijn voortgevloeid). Enkel Aton, de aan de hemel zichtbare zonneschijf die de bron van alle leven
is, mag nog vereerd worden en enkel de farao mag als priester, als bemiddelaar tussen god en de mensen, optreden. Hij
verandert dan ook zijn naam (Amenhotep IV) in Echnaton (Echn-Aton).
8. Afbeelding, leg uit (p.9) verering Aton, zie vorige vraag
echnaton, met vrouw nefertite en kinderen in aanbidding van aton, de zonneschijf waarvan de
stralen uitlopen in de uitgestoken handen.
9. Afbeelding, leg uit (p.10) open tempels
bestaande uit een ommuurde ruimte met een reeks altaren in open lucht, rechtstreeks
gericht naar de zon aan de hemel, wat een volledige breuk betekent met de duistere, gesloten tempels in Egypte.
10. Afbeelding, leg uit (p.10) nieuwe kunststijl
Tenslotte breekt hij met de starre, plechtstatige en idealiserende stijl van de Egyptische kunst en vervangt die
door een meer realistische uitbeeldingswijze met ronde, vrouwelijke vormen (ook bij Echnaton zelf!), ‘plakkende’ gewaden
en uitgelengde schedels (schedel- verlenging?). Deze uitzonderlijke stijl wordt de ‘Amarna-stijl’ genoemd.Prinses uitgebeeld
met ronde vrouwelijke vormen in plakkende gewaden.
11. Wat is de belangrijkste regeringsdaad uit de carrière van Toetanchamon en in welke mate is hij zelf verantwoordelijk
voor de beslissing (p. 11)?
, Hij heeft de hervormingen van zijn vader terugschroeft en ongedaan maakt
(en zijn naam wijzigt van Toetanch-Aton naar Toetanch-Amon):hij neemt de priesters terug in dienst, hij heropent de
tempels, hij was toen 11 jaar oud. Zijn jonge leeftijd laat vermoeden dat hij niet zelf de touwtjes in handen heeft en dat
hooggeplaatsten aan het hof de beslissingen in zijn plaats nemen.
12. Wat vertelt het beeld van ‘de god Amon omringd door farao Thoetmoses en zijn vrouw’ over de geschiedenis van
Egypte ( p. 11)?
1 Het getuigt van het traditionele veelgodendom voor Echnaton: gemaakt door zijn voorganger met hoofdgod Amon in
beeld, omringd door de farao en zijn vrouw
2 Het getuigt van de hervorming van Echnaton:
breuklijn in midden van beeld laat zien dat het is stukgeslagen tijdens de regering van Echnaton (want oude God Amon)
3 Het getuigt van het herstel van het veelgodendom na Echnaton: het beeld is gerestaureerd tijdens regering van
Toetanchamon
(het onderste deel is hersteld/toegevoegd.
13. Waarom verdwijnt ook de naam Toetanchamon uit de geschiedenis (p. 11)?
Echnaton, maar ook zijn onmiddellijke opvolgers (o.a. Toetanchamon) uit gesch. geschrapt Ironisch genoeg wordt ook de
grote restaurator (= hersteller) Toetanchamon het slachtoffer van deze censuur (verbod op het vermelden van zijn naam):
samen met farao Eje, die hem is opgevolgd, verdwijnen hun namen en daden uit de oud-Egyptische geschiedenis, verdacht
als zij zijn door hun band met het hof van Echnaton. Toetanchamon heeft ook nog de pech dat zijn latere opvolger farao
Horemheb zich al zijn daden toe- eigent – een typisch gebruik in het oude Egypte – door diens naam op portretbeelden en
tempels te vervangen door de zijne, zodat werkelijk elk spoor naar hem definitief wordt uitgewist. Door al deze
gebeurtenissen heeft men vandaag nog steeds geen klare kijk op de geschiedenis van de opvolgers van Echnaton.
14. In welke zin is Toetanchamon een onbelangrijk farao? (p.13)
Toetanchamon regeert kort en er zijn weinig regeringsdaden van hem bekend (met uitzondering van het ongedaan maken
van de revolutie van zijn vader op 11-jarige leeftijd).
Hij is dus in feite een onbelangrijke farao.
15. De granieten sarcofaag met mummie is ‘ingepakt’ zodat de grafkamer volledig gevuld is. Beschrijf deze
‘verpakking’.(p.24)