Transportgeografie
1. De aarde
1.1 oppervlakte, oceanenen continenten
2/3 aardoppervlak is water, overige is land
Grootste deel van het wateroppervlak wordt
opgesplitst in oceanen (G→K):
• Stille of Grote Oceaan
• Atlantische Oceaan
• Indische Oceaan
• Zuidelijke Oceaan
• Arctische Oceaan
Overzicht continenten volgens grootte:
• Azië
• Afrika
• Noord-Amerika
• Zuid-Amerika
• Antarctica
• Europa
• Oceanië
Twijfelgevallen
• Eurazië= Europa + Azië
-scheidingslijn (landgrens) =Oeralgebergte
• Turkije = Europa EN Azië
- scheidingslijn = Bosporus (zeestraat)
• Midden-Oosten hoort bij Azië
- Zuidwest- Azië + Noord-Afrika
• Caraïbische eilanden, Mexico, Centraal- Amerika en
Groenland = geografisch Noord-Amerika
• Oceanië omvat naast Australië ook eilandengroepen
Nieuw-Zeeland, Fiji, Nieuw- Guinea,…
• Hawaii hoort politiek bij Noord-Amerika, geografisch geen enkel continent
1.2 Zeeën, zeestraten en andere zeewegen
Kaartoefening
1
,1.3 lengte- en breedtegraad
1.3.1 Omschrijving begrippen
Een plaats wordt aangeduid als een hoek in graden, onderverdeeld in minuten en seconden.
Lentegraad
= wordt aangeduid in graden, minuten en seconden ten oosten en ten westen van de
Meridiaan van Greenwich (verticale lijnen) Meridiaan verdeelt oostelijk en westelijk halfrond
Breedtegraad
= wordt aangeduid in graden, minuten en seconden ten noorden en ten zuiden van de
Evenaar (horizontale lijnen) Evenaar verdeelt in een noordelijk en zuidelijk halfrond
1.4 Rivieren en kanalen in de wereld
Langste rivieren: Kanalen in de wereld
Nijl (6852 km) Panamakanaal (81 km)
Amazone (6448 km) Suez Kanaal (163 km)
Yangtze (6380 km) Korinthe Kanaal (6,3 km)
Mississipi (5971 km) Albertkanaal (130 km)
Yenisey – Angara (5536 km) Kiel Kanaal (97 km)
1.5 Bekende tunnels in de wereld
tunnels
= kunstmatig aangelegde doorgang om tussen twee punten transport, passage of
communicatie mogelijk te maken (berg, waterweg, autoweg, spoorweg)
Tunnelrichtlijn (na verschillende ongevallen) in Europa:
= doel is een minimaal veiligheidsniveau voor weggebruikers in tunnels te garanderen
De Kanaaltunnel (50 km)
St. Gotthard tunnel (17 km)
Mont Blanctunnel (11,3 km)
Fréjustunnel (12,9 km)
2. België
2.1 België geografisch
2.1.1 algemeen
Qua oppervlakte en inwoneraantal: kleinste landen van West-Europa (te klein opp.)
na Nederland meest dichtbevolkte Europese land
Vlaanderen
dichts bevolkt: Antwerpen, Vlaams-Brabant en het
Brussels Hoofdstedelijk gewest
dunbevolkt: Limburg
Wallonië
Dichtst bevolkt: Henegouwen
Dun bevolkt: Luxemburg
Wavre, Mons, Liège, Arlon, Namur
2
,België → centraal gelegen N-W Europa (omringd hoogontwikkelde landen)
Gunstig geografische ligging: → logistieke draaischijf
• Centrale postitie
• Nabijheid van de Noordzee
2.2 België economisch
2.2.1 algemeen
Handelstraditie → grootste in- en uitvoerders wereldwijd
• Middeleeuwen: textiel, lakenhandel vanuit Brugge
• 16de eeuw: Antwerpen draaischijf Europese handel
• 19de eeuw: Waalse industrie
• Heden: chemie, farmaceutische (Janssens)
Gericht op internationale handel omv
• Geografische ligging (centraal)
o Gelegen aan de Noordzee (drukst bevaren gebied in de wereld)
o Geen grote hoogteverschillen
o Dicht bevolkste en meest commerciële regio’s
→ megalopool = groot verstedelijkt gebied, is de belangrijkste verkeersader
en commerciële as in Europa
• Beperkte binnenlandse markt
2.2.2 industrie
1/4 werkgelegenheid
• Energie, werkende nijverheid (textiel, schoenen, voedingsproducten, tabak, metaal,
machinebouw), bouw
• Wereldleiders farmaceutische industrie (32000 werknemers)
• Verdwenen sectoren: scheepsbouw
• Verlies van voertuigproductie (decennium: helft verloren)
Regionale verschillen
• Antwerpen: belangrijkste industriekern
o Provincie: helft alle scheikundige industrie geconcentreerd (raffinage,
petrochemie, fotografische en farmaceutische producten)
• Brussel: tweede industriekern
o Consumptiegoederen, metaalindustrie en chemische industrie
• Gent: lichte industrie en zware industrie
• Charleroi en Luik: zware industrie
• Kortrijk: lichte industrie
Verplaatsing industriezones
• Vroeger: waar grondstoffen te vinden waren, langs waterlopen
• Nu: langs grote transportknooppunten, haven, grote (snel)wegen, aan de rand van de
steden
3
, Toekomst van de industrie in België: verdere daling van de tewerkstelling ten gevolge
van
• Technologische revolutie: steeds minder mensen nodig
• Globalisering: lagere loonkosten en massaproductie in andere delen van de wereld
Niet omkeerbaar, maar nichemarkten: technologische kennis van de werknemers nodig
(= het menselijk kapitaal)
2.2.3 logistiek
Blauwe banaan
= welvarende industriële regio
Lichte verschuiving → O-
EU
Nadeel: Antwerpen
proberen mee te blijven
doen
Europese logistieke hubs
Ranglijst → NW-EU het best scoren
Antwerpen 1, Brussel 4 en Luik 7
6 criteria:
1. Infrastructuur en bereikbaarheid
2. Toegang tot de markt
3. Operationele basiskosten
4. Werkgelegenheid
5. Logistieke competenties
6. Business environment
Blauwe banaan is ideale platform voor distributie naar Europese markten, verouderd?
• Oost- Europa: Polen, Tsjechië
• Zuiden van Frankrijk opkomende markt
• Noorden van Italië verzwakt
• Scandinavische landen groeien
Extended gateway en logistieke hotspots
Extended gateway = verlengde toegangsweg
• Uitbreiding logistieke activiteiten buiten de traditionele gateways
• Hotspots met laagste totale logistieke kost
o Bundelen van activiteiten en goederenstromen
4