Resume
Samenvatting - Inleiding politiek en recht
- Établissement
- Arteveldehogeschool (Artevelde)
Dit is een samenvatting van het vak inleiding politiek en recht. Graduaat Maatschappelijk werk - Semester 1 - samenvatting
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
INLEIDING POLITIEK EN RECHTINLEIDING:
1. KENMERKEN VAN DE BELGISCHE STAAT
1.1. ONTSTAAN VAN BELGIË
- 1815-1830: België is een deel van Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
- Staatshoofd: koning Willem I
- Onvrede tegenover koning Willem I
A) Katholieken: tegen inmenging in godsdienst
B) Liberalen: tegen verplicht gebruik Nederlands
- Oorsprong Belgische ‘revolutie’: sociale spanningen
- Augustus 1830: ‘De stomme van Portici’ ➔ de Belgische Omwenteling
- Rellen in zomer 1830 leiden tot onafhankelijkheid
Sinds dan:
- 4 oktober 1830: onafhankelijkheid van België
- 10 november 1830: ontstaan van het Nationaal Congres = parlement
- 7 februari 1831: Belgische Grondwet werd afgekondigd
Het Nationaal Congres heeft fundamentele keuzes gemaakt bv. grondwet, scheiding der
machten, monarchie, representatieve en parlementaire democratie, rechtsstaat
1.2. DE GRONDWET
- Grondwet bepaalt in grote lijnen hoe de staat bestuurd wordt bv. het parlement, de regering,
rechtbanken = hoofdlijnen van de staatsstructuur in rechtsregels ➔ juridisch afdwingbaar
- Gebaseerd op de Franse grondwet en liberale principes
- Grondwet = een geheel van fundamentele regels:
1) De inrichting van de staat en de werking van haar instellingen
2) De verhouding tussen de staat en de burgers
3) De verhouding tussen de instellingen onderling
RECHT
- Symbolen van Justitia:
A) Blinddoek: onpartijdigheid (zonder onderscheid naar persoon)
B) Weegschaal: zorgvuldig afwegen van regels en argumenten
C) Zwaard: vonnis (knopen doorhakken)
WAT IS RECHT? DEFINITIE VAN RECHT
- Geheel van regels
- Opgelegd en bekrachtigd
- Afdwingbaar ten opzichte van iedereen
- Doel: ordening van de samenleving
- Op een bepaalde tijd en een bepaalde plaats. Kunnen geschreven of ongeschreven zijn
,Voorbeelden van klassieke grondrechten (burgerlijke- en politieke rechten):
- Kiesrecht
- De vrijheid van meningsuiting
- Godsdienstvrijheid
- Verbod van discriminatie
Voorbeelden van sociale grondrechten:
- Het recht op huisvesting
- Sociale zekerheid
- Gezondheidszorg
- Gezond leefmilieu
KENMERKEN VAN DE BELGISCHE STAAT
- Scheiding der machten
- Een monarchie (regeringsvorm waarbij de macht bij één persoon ligt)
- Representatieve en parlementaire democratie
- Een rechtsstaat
1.3. DE SCHEIDING DER MACHTEN
- Drie takken van de macht werken onafhankelijk van elkaar en controleren elkaar
- Scheiding der machten ↔ samenwerking der machten
Verdeeld over 3 instanties:
1) Wetgevende macht
- Het maken van wetten en het controleren van de uitvoerende macht
- Gestuurd door: parlement + de koning
- Het parlement bestaat uit twee delen (Kamer van Volksvertegenwoordigers & Senaat)
2) Uitvoerende macht
- Het land leiden en de wetten uitvoeren, naleven
- Gestuurd door: federale regering (ministers en staatssecretarissen) + de koning
3) Rechterlijke macht
- Uitspraken doen over geschillen, rechtszaken
- Gestuurd door: hoven en rechtbanken (bv. Hof van assisen)
- Is de macht uitgeoefend door rechtbanken en hoven
, 1.4. BELGIË IS EEN MONARCHIE
- Erfelijke monarchie (koning) met ministeriële verantwoordelijkheid
- Koning als staatshoofd maar heeft beperkte persoonlijke macht: hij is onverantwoordelijk
- Onschendbaar (geen proces) en onverantwoordelijk (wel ministers)
- De regering is politieke verantwoording schuldig aan het verkozen parlement
- Invloed van de koning is in de loop der jaren afgenomen, van vrij groot bij het ontstaan van
België tot minimalistisch vandaag
- Macht van de koning is sinds 1830 stelselmatig afgenomen. NU: beperkte formele macht
- Wel invloed via overleg, audiënties, adviezen
1.5. BELGIË IS EEN REPRESENTATIEVE EN PARLMENTAIRE DEMOCRATIE
- Nationaal Congres heeft ook bepaald wie de bevoegdheid kreeg om wetten te maken
- Een president wordt verkozen. Het koningschap gaat over van vader/moeder op
zoon/dochter
- Demos = volk
- Kratein = regeren
- Verkiezingen moeten: regelmatig, vrij, eerlijk en geheim zijn
A) PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE
- Enkel de parlementsleden worden verkozen, niet het staatshoofd, niet de ministers
- Directe democratie
B) REPRESENTATIEVE DEMOCRATIE
- Er is een volksvertegenwoordiging
➔ parlement met verkozen vertegenwoordigers (indirecte democratie)
- De wetgevende macht wordt uitgevoerd door de verkozen parlementsleden
- Democratie betekent ‘het volk regeert’
Evolutie van het stemrecht in België:
IS STEMMEN VERPLICHT IN BELGIË?
- Voor Vlaamse, federale en Europese verkiezingen ben je verplicht om naar het stemhokje te
gaan zodra je 18 bent. Voor de lokale verkiezingen mag je kiezen. Je bent nooit verplicht om
te stemmen omdat je ook 'blanco' kan stemmen
- Opkomstplicht bij gemeenteraadsverkiezingen wordt afgeschaft (vanaf 2024)
- Opkomstichtsplicht is niet hetzelfde als stemplicht
- Andere vormen van inspraak: referendum, burgerinitiatieven, participatie
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lovekiwi. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
73314 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans