Hoofdstuk 1: De ontwikkeling van het beelden vermogen
1. Fasen en leeftijden
Periode Leeftijd Indeling
De krabbelperiode - Krabbelen
- Overgang naar de gecodeerde
1,8 jaar – 4 jaar werkelijkheid
De periode van de gecodeerde - Creatief coderen
werkelijkheid 4 jaar – 9 jaar - Schematekenen
De periode van de zichtbare - Harmonie
werkelijkheid - Chaos
9 jaar – 15 jaar - Ordening
Volkomen zelfstandigheid
Na de puberteit
Onderzoekers hebben de ontwikkeling van beeld onderverdeeld in fasen maar interpreteer ze niet al
te absoluut. Er zijn factoren die aantonen dat de ontwikkeling bij kinderen, m.b.t. het beelden
vermogen, niet altijd even snel verloopt:
- Een vader als kunstenaar en moeder als onderwijzeres tegenover een vader als stuurman
en een moeder in de politiek (beide vaak weg van huis) kan een grote impact hebben op
de ontwikkeling van het beeldend vermogen.
- De ontwikkeling van ‘de mens’ zal bij orthodox islamitische kinderen zal anders zijn dan
bij kinderen in een westerse maatschappij.
- Bij een aantal indiaanstammen tekenen meisjes bij voorkeur gereedschap en jongens
bloemen. Want hier werken de meisjes op het land en niet de jongens.
1
,1.1 De krabbelperiode
Het krabbelen
Het kind maakt met allerlei voorwerpen sporen: met een lepel voedsel op tafel smeren, met vingers
op een bedompte ruit,.. het kind ontdekt dat hij/zij die sporen zelf maakt en dat ze blijvend zijn. Het
kind maakt er ook nog eens geluiden bij, die klank maakt deel uit van de tekening.
Voorbeeld: wanneer een kind een hamer tekent, zal hij daarbij “beng” roepen.
Binnen deze periode onderscheiden we:
- Krassen ontstaan door het slaan met potlood, krijt,.. op papier of op iets anders. Deze
sporen ontstaan bij toeval.
- Gebogen, horizontale zigzaglijnen. Deze tekenbeweging ontstaan vanuit het middel
terwijl het kind zit.
- Doorlopend cirkelvormige lijnen. Hierbij zijn het schouder- en ellebooggewricht zeer
belangrijk.
- Kleinere tekentjes, doelbewust neergezet. Deze beweging komt vanuit de vingers en de
pols.
- Gesloten vormen: de pogingen om de lijnen met elkaar te verbinden is niet alleen een
vaardigheidstraining maar heeft ook te maken met een onbewuste poging zich van een
beschermende afgesloten omgeving te voorzien.
2
,De overgang naar de gecodeerde werkelijkheid
Vanaf nu bepaalt het kind wat het gaat tekenen en gebruikt daarbij een eigen codering met zeer
eenvoudige tekens. Deze eenvoudige tekens (voor bijvoorbeeld een mannetje) zullen steeds rijker
worden door details toe te voegen doordat beweging en ruimte beïnvloed worden.
1.2 De periode van de gecodeerde werkelijkheid
Het creatief coderen
Op een bepaald moment kondigt het kind aan dat het iets of iemand gaat tekenen, het kind benoemt
als het ware vooraf.
Er ontstaan vormgevingen die overeenkomsten vertonen met eerdere tekeningen.
Op deze leeftijd is er een groot verschil tussen wat een kind zich innerlijk voorstelt en wat het
beeldend (tekenend) realiseert = gecodeerde werkelijkheid.
Het creatief coderen, tekenen, begint na de krabbelperiode (+/- 5 jaar tot ongeveer 9 jaar).
Kinderen maken codetekens
Om het tekenen in deze periode een beetje te begrijpen moet je onthouden dat een kind niet tekent
wat het ziet of weet en niet probeert om naturalistisch te tekenen.
- Het kind tekent niet wat het ziet: hij weet goed genoeg dat papa groter is dan het zusje.
- Het kind tekent niet wat het weet: hij weet immers heel goed dat moeder geen
driehoekig lichaam heeft.
- Het kind probeert niet naturalistisch te tekenen.
Het beeldteken voor “een mannetje kan van de ene dag op de andere nogal verschillen. Zelfs in 1
tekening kan een kind een verschillende code gebruiken voor eenzelfde begrip of een zelfde code
voor verschillende begrippen. De oorzaak hiervan zijn de snelle veranderen in het denken.
Visueel begaafde tekens
Visuele vaardigheid is een complexe vaardigheid. Het bevat het maken van innerlijke beelden.
Kinderen die later de neiging vertonen de hele figuur in 1 lijn te tekenen zijn beter in staat visuele
beelden te onthouden dan kinderen die een figuur samenstellen uit afzonderlijke vormen. Het
tekenen in 1 omtreklijn wordt ook wel fysioplastiek genoemd. Het tekenen van samenstellende delen
heet ideoplastiek.
3
, In ontwikkeling achtergebleven
Wanneer een kind van 6 jaar zich nog steeds in de krabbelperiode bevindt dan zal dat niet het enige
zijn dat opvalt. Het zal ook op andere gebieden achterstand hebben. Tekenen is 1 van de uitingen
waardoor we een beeld krijgen van het kind.
Kinderen die niet de gelegenheid gekregen hebben ,voor hun 4 of 5e levensjaar, om beeldend bezig te
zijn, hebben vaak een achterstand in de beeldontwikkeling. Zo’n achterstand kan snel weggewerkt
worden van zodra het kind in de gelegenheid komt om zich beeldend te uiten.
Welke inhouden/onderwerpen tekent een kind?
Wat het kind niet interesseert, zal het niet tekenen.
Wat kinderen vaak fascineert zijn dingen die bewegen, die lokken meer aantrekking uit dan iets wat
stil is/staat. Dit betekent niet dat een kind eerder een hond dan een huis zal tekenen.
Het onderwerp waarin ze veel interesse hebben zal zich ook sneller ontwikkelen, zal eerder rijker zijn
van vorm dan een onderwerp dat niet zoveel interesse opwekt.
Meestal komen eerst de mensfiguren aan bod, daarna de dieren, huizen en voertuigen.
De ideografische kenmerken
= het grafisch weergeven van een opvallend idee (= kenmerk)
• De kopvoeter
Een veel gehoorde veronderstelling is dat kinderen een kopvoeter tekenen als eerste
mensbeeld, maar dat is fout.
Het kind tekent het meest belangrijke van een menselijke verschijning, dat is het hoofd.
• Wanordelijke plaatsing
In de eerste tekeningen staan de beelden verspreid over het blad. Het blad wordt tijdens
het tekenen het gedraaid.
De objecten komen achtereenvolgens bij het kind op, er is geen enkele relatie tussen de
objecten.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur janadestaercke. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.