Samenvatting werk & welzijn
Les 1: werkgeluk:
Geschiedenis v werk (geluk):
Prehistorie:
Werk= (over) leven dus geen onderscheid en geen verwachtingen
Heel de tijd verhuizen geen onderscheid tussen werk en prive
Vb: stoppen met jagen dan stopt u leven ook want dat hangt samen
Landbouwrevolutie:
- Sedentair + domesticeren, opslag voor winter…
- Biologisch succes <> Psychologische nederlaag (plannen, vrezen… daling QOL)
- Werk = straf of vernedering
werk en geluk worden gescheiden
o wel geluk: buiten werken, oogst zien groeien, planten en dieren verzorgen
- Morele en religieuze geboden
7e verbod: Gemakzucht – traagheid – luiheid
Vaste plek wonen in kleine groepjes
Moesten nadenken over hoe ze de winter gingen overleven ze deden dat in de lente en
zomer
Meer mensen gingen overleven maar, Qol gaat dalen want heel de tijd bezig met
plannen, wat als?
Werken hoort niet bij gelukkig zijn als je werkt ben je niet gelukkig filosoof
Verschillen ontstonden tussen rijke mensen die niet moesten werke en arme mensen
Er kwam iets negatief bij
Steden en ambachten:
Naar de stad
- Gilden: gilden waren trots op het product dat ze hadden ontwikkeld vb: jurken,
tapijten
- Werken voor geld blijft een vorm van straf of slavernij
- Waarschijnlijk wel vorm van trots, tevredenheid, bestaanszekerheid
Karl Marx (19e E)
- Verlichtingsfilosoof: uit werk waardigheid en geluk halen
- Randvoorwaarden:
o Goede arbeidsomstandigheden vb: veiligheid
, o Eerlijk loon
o Afwisselend werk
o Werk dat betekenis heeft doordat ze het leed van anderen verzacht of
hun genot vergroot
- Hoop op gelukkig werkleven sijpelt door
Industriële revolutie 1800-1920:
Jongs af aan moesten kinderen gaan werken
Geen waarde aan het leven kind ging dood oke gwn vervangen met ander kind
Opdeling in kleine stapjes, iedereen is radartje in groot geheel
- Eindproduct niet zichtbaar
- Weinig ambachtelijke kennis of vaardigheden, saai, repetitief, gespecialiseerd,
hoge tijdsdruk
6 op 7, shiften van 10 à 14u, geen vakantie
Privé bestaat dus niet (zondag = kerk)
Gevaarlijke omstandigheden
Ontstaan politieke partijen en vakbonden
Vb: deans zei dit is niet oke
Tijdperk v tevredenheid 1950 -1995:
Veiliger, minder werkuren, vakanties, hogere lonen
Diensteneconomie vanaf ‘70
Werk én privé gescheiden van elkaar (thuis was het werk afgelopen)
Hoge tevredenheid op werk
LABOR en OPUS
Worden zaken ontwikkeld werk gaat veranderd
Vroeger arbeidsjobs nu ook meer dienstjobs vb: taxichauffeur
Labor hard werken, afzien (-)
Opus : zelfverwezelijking, zelfgroei (+)
Latente deprivatie model
1. structuur in tijd vb: als iemand aan je vraagt in de vakantie welke dag het is en dat je
dat niet weet
2. opportuniteiten tot sociaal contact: met iemand kunnen babbelen die ga je verliezen
als je geen werk hebt
3. gedeeld doel, bijdrage tot de gemeenschap: iets kunnen betekenen, bijdragen
4. sociale identiteit (hoe je naar jezelf kijkt) / sociale status (hoe anderen naar je
kijken): beide verlies je een stuk of veranderen als je geen werk meer hebt
5. zelfrealisatie, betekenisvolle activiteiten: opleidingen volgen, dingen opzoeken
,+ Inkomen en andere materiële voordelen (manifest)
Geld is belangrijke factor = manifest
Nog andere zaken die van belang waren die liggen meer onderhuids/ latent 5
Deze 5 zaken kan je verliezen als je geen job hebt
Tegenkanting bij latente deprivatiemodel:
- werk is geen conditio sine qua non voor een goede (mentale) gezondheid
- niet alle werk is fijn of goed: stress, overbelasting, onzekerheid, stigma…
Bandarbeider in ploegensysteem kan ongelukkiger zijn dan de werkloze
maar meestal niet:
- Levenstevredenheid ongewild werkloos 4,9/10 <> werkend 6,6/10 (20% hoger):
- Angst, woede, onmacht wordt 30% vaker gerapporteerd door werklozen
Werk is geen voorwaarde om gelukkig te zijn
Meeste mensen die werken zijn gelukkiger
Voordeel van werkgeluk voor bedrijf en individu
Blijven gemiddeld 2j langer bij bedrijf
Minder absenteïsme
Broaden-and-build effect (Fredrickson, 2001)
- productiever en creatiever, breder blikveld/gedachten, meer oplossingen, beter
samenwerken
=> opbouw van mentale reserve/veerkracht voor mindere momenten
- Gelukkiger zijn op het werk kan dus een positieve ‘loop’ creëren
Emotional spill-over (rechtstreeks effect) wanneer mensen gelukkiger zijn op het werk
gaat dat samenspelen met gelukkiger in andere zaken van het leven vb: het gezin,…
Absenteisme = niet gaan werken omdat je ziek bent
Tijdperk v hoge verwachtingen:
Werk biedt potentieel veel levensgeluk
Verwachtingen:
goed loon, extralegale voordelen (auto, maaltijdcheques, ecocheques, fiets…) voldoende
vakantie, leuke collega’s, toffe job, promotie, bijleren, zinvolle job, weinig pendelen,
inspraak…
Valkuil omdat mensen veel verwachtingen hebben
Te veel verwachtingen waardoor mensen teleurgesteld zijn
Mannen en vrouwen moeten evenveel werken
Prive en werk minder gescheiden want je kunt thuis op je computer nog verder werken
, Werkgeluk (WG):
Genot
- gericht op wat er zich nu aandient en op prettig werk
- maximaliseren van plezier & minimaliseren van pijn
geen grootse projecten of grote inspanningen waarvoor je moet
zwoegen om een levensdoel te bereiken
- tijdelijk effect & minder effectief op termijn
Goede geest
- verwezenlijking van je inherent potentieel via zinvolle
activiteiten, betekenisgeving
- streven en ijveren, tijd en energie, zelfs pijn leiden om deze
te bereiken, beter worden
- niet altijd haalbaar in werkdomein, en niet iedereen heeft evenveel behoefte
Hedonistisch gelukkig goed voor korte termijn maar niet voor lange termijn vb: een
crossant kopen tijdens de pauze
Eudemodisch werkgeluk je wilt afzien om iets groots te bereiken vb; in de les zitten en
meevolgen ff afzien om uiteindelijk je diploma te halen waar je heel blij mee gaat zijn
Soms kan je geen keuze maken soms wil je het niet
Model = van prins
Kan soorten werkgeluk nog verder opsplitsen
Hedonistisch werkgeluk: tevredenheid:
Ben je alles bij elkaar genomen tevreden over je werk? (ja/nee)
Hoe tevreden ben je in het algemeen over je werk op een schaal van 1-10?
Antwoordtijd: gemiddeld 3 sec
Evaluatief proces: nadenken en oordelen
Vereist een helikopterperspectief (niet voor iedereen eenvoudig)
Stabiel over jaren heen, niet afhankelijk van affect op moment van vraag