Ergonomie
Inleiding
1. Definitie
Ergos = werk + nomos = wet
Ergonomie is de wetenschappelijke discipline die zich bezighoudt met het
begrijpen van de interacties tussen de mens en zijn werk in de brede
context. Het is de discipline die theorie, principes, data en methoden
toepast op een ontwerp, zodat het menselijk welzijn en in het algemeen
het systeem geoptimaliseerd worden.
Brede context:
Uitrusting (machines, hulpmiddelen, gereedschap, technologie)
Werkplek en -omgeving
Organisatie van het werk
Doelstelling
- Prestatie van interactie tussen mens en omgeving optimaliseren
Ergonomie is rekening houden met wat mensen kunnen en niet
- Het werk faciliteren
Maximale prestatie, minimale inspanning (belasting)
- Fysieke en mentale belasting ↓
Het werk aanpassen aan de fysieke en psychische
mogelijkheden en beperkingen van de werknemer
Fitting the environment to the human
Pro-actief
Vb. Nike, alle bureaus + Nike Sitting ID
Retro-actief
Vb. één medewerker krijgt aangepaste bureau vanwege rugklachten
Pagina 1 van 46
,2. Verschillende domeinen
2.1 Fysieke ergonomie
Studie van
De fysieke belasting (bewegings- en houdingsbelasting, wekplekinrichting,
hanteren van lasten). (toepassen en gebruiken).
Vb. Statafels, walkingdesk, Taco graaf, zitballen
Gebruik makend van
Menselijke anatomie, antropometrie, fysiologie in relatie tot de fysieke
belastbaarheid
Relevante topics
Meer bewegen op de werkvloer, werkhouding, manueel hanteren van
lasten, repetitieve bewegingen, werkgerelateerde klachten,
werkplekinrichting, veiligheid en gezondheid
2.2 Cognitieve ergonomie
Studie van
Mentale processen zoals perceptie, denken en motorische reacties in de
interactie tussen mens en systeem.
Vb. Excel vergemakkelijkt werk, prikkelarme ruimte, motivatie-quotes, green wall
Gebruik makend van
Kennis uit psychologie en de IT.
Relevante topics
Mentale werkbelasting, beslissen, mens-computer interactie,
menselijke betrouwbaarheid, stress en training.
2.3 Organisatie ergonomie
Studie van
Het opbouwen van socio-technische systemen zoals
organisatiestructuren en -processen. (regelen, betalen en aankopen)
Vb. Enkel aanwezig zijn op kantoor als het nodig is, Nike zit samen met de gemeente
om fietspaden aan te leggen, nudging (gezond eten makkelijker bereikbaar), wandelroute
uitstippelen, fietsbeleid (laadpaal, huren, aankoopkorting)
Gebruik makend van
Communicatiewetenschappen en psychologie.
Relevante topics
Communicatie, ontwerpen van werkplek, teamwork, participatieve
ergonomie, telewerken en kwaliteitszorg.
Pagina 2 van 46
,2.4 Fysische ergonomie
Studie van
Fysische, chemische, biologische omgevingsfactoren
(industriële/arbeidshygiëne).
Vb. Slimme verlichting, airco, veiligheid chemische bedrijven
Gebruik makend van
Fysica, chemie en biomedische wetenschappen.
Relevante topics
Trillingen, geluid, warmte, werken met chemische producten.
Bij een situatie de juiste domeinen kunnen plaatsen
3. De ergonoom
De ergonoom draagt bij tot het ontwerpen en evalueren van taken, jobs,
producten, ruimtes en systemen zodat ze tegemoet komen aan de noden,
mogelijkheden en beperkingen van mensen (IEA).
De ergonoom is de specialist in het analyseren van risicofactoren en het
bedenken van oplossingen om het werk minder belastend te maken.
Iedereen die een bijdrage levert aan een ergonomisch beleid is in principe
ergonoom… Preventiemedewerkers, verpleegkundigen, ingenieurs,
kinesitherapeuten, artsen, psychologen, (interieur)architecten. De titel
van ergonoom is dus niet beschermd zodat iedereen vrij is zich ergonoom
te noemen, maar… preventie-adviseur wel!
Preventie-adviseur
- Niveau III: basis
- Niveau II: Groep B
- Niveau I: Groep A
Kandidaat-deelnemers aan de specialisatiemodule Niveau I in het bezit
dienen te zijn van een attest Niveau II en moeten beschikken over 5 jaar
ervaring als preventieadviseur, geattesteerd door TWW, ofwel moeten
beschikken over een bachelorsdiploma van universitair niveau.
Pagina 3 van 46
, 4. Wetgeving
Beeldschermwerkpost
= geheel dat bestaat uit beeldschermapparatuur,
in voorkomend geval voorzien van:
- Een toetsenbord of voorziening voor gegevensinvoer of de interface
mens/machine bepalende programmatuur
- Facultatieve accessoires, nevenapparatuur met inbegrip van de
schijveneenheid, een telefoon, een modem, een printer, een
documenthouder, een stoel en een werktafel of werkvlak, alsmede
de onmiddellijke werkomgeving
Verantwoordelijkheid werkgever
- Basiswetgeving beeldschermwerk voldoen
- Elke 5 jaar risicoanalyse + passende maatregelen
- Opleiding voorzien aan werkgever over risico en preventie
• Alcohol & Drugs
- Vormen een risico (vaker ongevallen)
- Concrete uitwerking gericht op vier pijlers
1) Preventie via voorlichting en vorming
2) Regels omtrent gebruik tijdens werk
3) Procedure voor aanpakken van probleem
4) Uitwerken van hulpverlening
• Roken
- Recht op rookvrije werkplek
- Rookverbod in werkplek
• Mentaal welbevinden
- Maatregelen om psychosociale risico’s te voorkomen
- Evalueren van deze risico’s
- Betrekken van preventieadviseur
- Op basis van risicoanalyse preventiemaatregelen
• Beweging en voeding
- Geen wettelijke bepalingen, wel stimulerende regels
Werktijd en zittijd doorbreken met pauzes
Opleiding krijgen over veilig gebruik van beeldschermwerkpost
Aangepaste gezondheidsbeoordeling bij gezondheidsklachten
Pagina 4 van 46
