Juridische basisvorming
LES 1: INLEIDING
RECHT:
Wat? Geheel van regels (regels die verbieden, verplichten en mogelijkheden geven
(huwelijkscontract))
Waarom? Ordenen maatschappij ander complete chaos
Wat als? Niet naleving wordt gesanctioneerd door de rechtbank
Opgelegd door? De maatschappij via haar vertegenwoordigers (zitten in parlement + hebben
wij gekozen)
Rechtssubject = persoon of groep die juridische rechten en plichten hebben
- Natuurlijke personen (persoon zelf)
- Rechtspersonen (groepen)
Rechtsobject = voorwerp waarover rechtssubjecten hun subjectieve rechten kunnen
uitoefenen
- Voorwerpen
- Dieren hebben wel gevoelsvermogen (moeten eten, liefde krijgen,…)
regels blijven hetzelfde voor deze 2
ONDERVERDELING VAN HET RECHT:
Naar inhoud:
Privaatrecht: regelt de verhoudingen tussen burgers onderling (huurcontracten,
…)
Publiekrecht: regelt de verhoudingen tussen burgers en de overheid (huis
bouwen,…)
Via territorium:
Nationaal recht: rechtsregels uitgevaardigd door nationale politieke instellingen
+ van toepassing binnen België
Grensoverschrijdend recht: rechtsregels uitgevaardigd door supranationale
politieke instellingen, verdragen tussen België en andere landen, rechtsregels die
bepalen welk nationaal privaatrecht van toepassing is
Rechts takken:
RECHTSFEITEN
= elk feit waaraan het objectief recht rechtsgevolgen koppelt.
Vb. overlijden erfenis
RECHTSHANDELINGEN
= elke handeling die bewust wordt gesteld om de rechtgevolgen te bereiken die net objectief
recht aan die handeling verbonden heeft
Vb. niet getrouwd kind erkenning door vader (moet naar stad gaan)
,BRONNEN VAN HET RECHT:
Regels worden teruggevonden in de wetgeving belangrijkste bron
Ook in de rechtsspraak beslissingen van rechtbanken en hoven, toepassen en interpreteren
van een wet, enkel bindend tussen partijen
rechtsleer wetenschappelijke juridische publicaties
Wetgeving
Internationale verdragen en beslissingen van supranationale instellingen
o Belangrijk: het recht van de EU
o Richtlijnen
o Verordeningen
o Beschikkingen
- Internationale verdragen tussen twee staten
- Grondwet
o De meest fundamentele Belgische wet
o Omvat fundamentele rechten en vrijheden
o Inrichting van:
Wetgevende macht: maakt wetten en controleert uitvoerende macht
Uitvoerende macht: past deze wetten toe
Rechterlijke macht: beslecht geschillen
o Bijzondere procedure tot wijziging
- Wet in strikte zin
o Door Parlement = Kamer van Volksvertegenwoordigers+ Senaat
o Federaal = over gans België
o Publicatie in Belgisch Staatsblad
o In werking 10 dagen na publicatie of op vastgestelde datum
- Decreten:
o Rechtsregels op regionaal niveau
o Door parlementen van de gemeenschappen en gewesten
o Brussels Hoofdstedelijk Gewest:
ordonnanties
- Koninklijk besluit
o Besluiten genomen door de Koning
o Praktijk: ministers
o Voor uitvoering van wetten
o = federale niveau
- Besluiten van gemeenschaps- en
gewestregeringen
o Besluiten genomen door de
gemeenschaps- en
gewestregeringen
o Voor uitvoering van decreten/ordonnanties
o = regionaal niveau
LES 2 : DE BELGISCHE STAAT
KENMERKEN VAN DE BELGISCHE STAAT
- Rechtstaat
o Ontstaan
o Kenmerken
Burgers niet onderworpen aan willekeurige regels
Fundamentele rechten en vrijheden
Onafhankelijke rechtbanken
o Evolueren we naar een wetstaat?
Regels die onze vrijheid beperken
, Maar wel: genieten van goedkoop onderwijs, sociale zekerheid
WAT ZIJN DE FUNDAMENTELE PRICIPES IN EEN RECHTSTAAT:
1. Machthebbers moeten de regels respecteren en ze kunnen niet zomaar
verandert worden
2. Iedereen is gelijk voor de wet (geen discriminatie)
- Democratie
o Deelname aan het staatbestuur
o Representatieve democratie: wij kiezen volksvertegenwoordigers
Directe VK en Zwitserland
o Stemrecht/opkomstplicht
GEEN STEMPLICHT
Opkomstplicht voor gemeenteraadsverkiezingen gaat verdwijnen
Vrouwen mogen pas stemmen sinds 1947, 20 jaar later dan mannen
SCHEIDING DER MACHTEN
- Ontstaan: Montesquieu 1948 rechtstaat kwam op gang
o L’esprit de loi weerstand bieden tegen macht van 1 person
o Macht wordt steeds misbruikt macht nodig om misbruik tegen te gaan
o Autoritair regime = tegengestelde (vb Erdogan in Turkije)
- WELKE MACHTEN KENNEN WE:
1. WETGEVENDE (parlement)
2. RECHTERLIJKE (rechtbanken)
3. UITVOERENDE (regering = ministers + premier)
4. pers/sociale media (grote impact, uitgebreid, ze hebben bepaalde macht en worden
een tegenmacht,..) algemeen aanvaard als vierde is daar wel voldoende
tegenmacht ? geen tegenmacht tegen sociale media : fake news,… geen controle
scheiding der machten : iedereen controleert elkaar
- Rechters onder druk zetten mag niet
- Onderzoekscomité mag nooit zoeken achter de slechtheid van iemand.
- ….
- Scheiding der machten in België
o Niet altijd even strikt gescheiden
o Wij gaan parlementsleden kiezen (uit politieke partij)
o Ministers kiezen we niet rechtstreeks (uit zelfde politieke partij)
MAG DE MINISTER VAN JUSTITIE ZICH MENGEN MET EEN RECHTSZAAK
Neen, mag zelf geen rechter spelen (minister behoort tot uitvoerende macht, rechter
hoort tot rechterlijke macht mogen niet vermengd worden
Federale staat:
- Van eenheidsstaat naar federale staat:
o Eenheidsstaat was nodig voor centraal gezag
o Steeds meer nood aan opsplitsingen door verschillende taal/cultuur
Federale staat werd nodig
Nu stellen we federale staat terug in vraag ingewikkeld
WELKE NIVEAUS IN BELGIE
1. gemeenschappen: taal, gezondheid, onderwijs (Duitstalige, Franstalige, (Brussel bij
Vlaams en frans) Vlaamse)
2. gewesten: economie, huisvesting, milieu (Waals, Vlaams, Brussels hoofdstedelijk)
3. federaal: defensie, sociale zekerheid, justitie
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur elletierens1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.