Inleiding tot jeugdhulp 1SRW Chloë Heusdens
DEEL 1: INLEIDING
1.1 WELVAARTSSTAAT EN SOCIALE ZEKERHEID
NACHTWAKERSSTAAT
= De overheid staat enkel in voor de veiligheid van de burgers, voor de rest bemoeit het zich niet met
de burgers, ook niet met het welzijn of maatschappelijke leven
Armenzorg en gezondheidszorg werd door private initiatieven behartigd
MODERNE WELVAARTSSTAAT
= overheid houdt zich meer en meer bezig met het welzijn vd burgers.
- Periode van economische bloei veel geld dat geïnvesteerd kon worden (stijging lonen,
stijging vervangingsinkomen)
- 14 maanden kindergeld ipv 12 maanden (overheid wou investeren in kinderen)
Jaren 70: economische crisis, 14 maand kindergeld wordt naar 12 maanden gezet, overheid
investeert veel minder
ACTIEVE WELVAARTSSTAAT
= overheid investeert. Focus op balans rechten-plichten.
- Idee: het individu moet actief streven naar participatie en sociale integratie. Hij /zij moet dus
zijn verantwoordelijkheid opnemen. De nadruk ligt op participatie via de arbeid.
SOCIALE ZEKERHEID
= het geheel van voorzieningen met als doel de financiële bestaanszekerheid van de burgers door
bepaalde sociale risico’s te dekken.
- Overheid is meer gaan investeren in het welzijn en sociale risico’s vd burger, dit o.a. door de
sociale zekerheid.
2 functies:
- Vervangingsinkomen voorzien bij verlies van arbeidsinkomen
- Aanvulling op inkomen voorzien bij bepaalde sociale lasten
- Voorbeelden:
o SZ: vakantiegeld, pensioenuitkering, werkloosheidsuitkering
o Vervangingsinkomen: ziekte-uitkering, werkloosheidsuitkering, pensioen
o Aanvulling: kinderbijslag, gezinsbijslag, vakantiegeld
1
,Inleiding tot jeugdhulp 1SRW Chloë Heusdens
3 STELSELS VAN SOCIALE ZEKERHEID
- Werknemers = verzekerd voor alle sociale onzekerheden
- Zelfstandigen = geen vakantiegeld, geen beroep doen op werkloosheidsuitkering
- Ambtenaren = kunnen niet werkloos worden
Geld van SZ komt van actieve bevolking, werknemers, werkgevers & overheid wordt aan RSZ
gegeven en die splitst op in 6 takken
- Pensioenen
- Werkloosheid
- Ziekte & invaliditeit
- Groeipakket
- Jaarlijkse vakantie
- Beroepsziekten & arbeidsongevallen
FINANCIERING SOCIALE ZEKERHEID
- Sociale bijdrage WN en WG (bijna ¾ vd bijdrage komt door hen)
- Overheidssubsidies overheid moet elk jaar mee bijpassen
SYSTEEM VAN BIJSTANDSUITKERING
- Leefloon behoort niet bij de sociale zekerheid maar bij de sociale bijstand
- Bedoeld voor mensen die geen inkomen hebben door arbeid en geen recht hebben op
vervangingsinkomen via SZ
- Krijg je pas nadat het OCMW een maatschappelijk onderzoek heeft gedaan (huisvesting,
gezinssituatie, wat heb je op je spaarrekening)
- 18-25-jarigen krijgen vaker een leefloon
BASIS SOCIALE ZEKERHEID: VERZEKERINGSPRINCIPES VS SOLIDARITEITSPRINCIPE
- Horizontaal: mensen zonder sociaal risico en mensen met sociaal risico
o Mensen zonder kinderen betalen SZ voor mensen die wel kinderen hebben (ookal
betalen zij zelf ook SZ)
- Verticaal: mensen met hoog inkomen zijn solidair naar mensen met laag inkomen
o Hoge inkomens betalen meer SZ dan lagere inkomens
- Intergenerationeel: solidariteit tussen generaties
o Je betaalt SZ voor de pensioenen, maar ook de ouderen betalen SZ voor het
kindergeld
HET GROEIPAKKET
- Bescherming tegen het ‘sociaal risico’ hebben van kinderen
- Bevoegdheid van de gemeenschappen
- Progressief universalisme, met categoriale selectiviteit en inkomensselectiviteit
o Progressief: alle kinderen krijgen kindergeld voor elk kind wordt een groeipakket
voorzien
o Categoriale: sommige categorieën krijgen meer bv pmh
o Inkomens: mensen die onder een bepaald bedarg zitten krijgen extra groeipakket
- Voor de kinderen/jongeren, geboren vóór 1 januari 2019
- Nieuwe systeem voor kinderen die vanaf 1 januari 2019 geboren worden:
2
,Inleiding tot jeugdhulp 1SRW Chloë Heusdens
o Principe van ‘elk kind is gelijk’:
Bij geboorte/adoptie: 1190,68 euro per kind
Basisbedrag: 173,20 euro
o Schoolbonus
o Sociale toeslagen enkel op basis van inkomen
o Zorgtoeslagen voor (half)wezen, kinderen met beperking en pleegkinderen
o Participatietoeslagen:
Kinderopvangtoeslag: als kind naar erkende niet-inkomens gerelateerde
opvang
Kleutertoeslag
Schooltoeslag: = vroegere studiebeurs voor basis- en secundair onderwijs
- Wezenbijslag
o Oude systeem: als je hertrouwt dan vervalt de wezenbijslag
o Nieuwe systeem: als je hertrouwt dan vervalt het niet weg maar verlaagt het bedrag
o Je krijgt niet EN wezenbijslag EN kinderbijslag het is OF
- Bijkomende bijslagen:
o Leeftijdsbijslag
o Sociale toeslagen
o Schoolbonus / kleutertoeslag
o Bijkomende bijslag voor kinderen met een aandoening of handicap
o Kinderopvangtoeslag
1.2 DE VERSCHILLENDE BELEIDSNIVEAUS VAN HET SOCIAAL BELEID
EUROPEES BELEID
Europees Parlement:
- 705 parlementsleden, elke 5 jaar rechtstreeks verkozen vanaf 2024: 720
- Wetgevende functie
- EU-verdragen goedkeuren
- Europese Commissie controleren
- Begroting goedkeuren, samen met Raad van Europese Unie
Europese Commissie:
- Wetgevende én uitvoerende functie
- Controleert lidstaten op toepassing EU-wetgeving
- Woordvoerder EU
Raad van de Europese Unie/ Raad:
- 1 minister per lidstaat (hangt af van onderwerp van Raad)
- Voorzitterschap wisselt elke 6 maanden
- Samen met EP zorgt het voor goedkeuring van begroting
- Coördineert het beleid
- Staat in voor buitenlands- en veiligheidsbeleid
- Sluit overeenkomsten met andere landen of internationale organisaties
3
, Inleiding tot jeugdhulp 1SRW Chloë Heusdens
Europese Raad
- = staatshoofden/regeringsleiders van EU-lidstaten, vz en vz Europese Commissie
- Bepaalt algemene beleidslijnen
- Komt minstens 4X per jaar samen in Europese top
Hof van justitie van de EU
- Onafhankelijke rechtelijke macht: zorgt dat alle lidstaten EU-wetgeving respecteren
- Momenteel: Belgische voorzitter
EU:
- Welzijnsbeleid moet zo dicht mogelijk bij de burger staan
- Focus op wekgelegenheid, anti-discriminatie, gezondheid
- Jeugdbeleid legt focus op onderwijs, tewerkstelling, participatie, gezondheid & welzijn en
vrijwilligerswerk
Europese pijler van sociale rechten:
- O.a. recht op betaalbare en goede opvang en onderwijs, recht op bescherming tegen
armoede, inclusie van personen met een handicap, gelijke kansen…
Blauw= gaat over gelijkheid
Geel = gaat over arbeidsvoorwaarden
Roos= sociale rechten
BELEIDSINSTRUMENTEN VD EU
EU 2023 doelstellingen:
- Welzijnsgraad moet stijgen
- Levenslang leren meer dan de helft die werkt moet een bijscholing volgen in kader van het
levenslang leren
- Aantal mensen in armoede moet dalen met 15 miljoen
FEDERAAL BELEID
- Artikel 1 van Belgische grondwet: “België is een federale staat, samengesteld uit
gemeenschappen en gewesten”.
- = Belgische beleid
- Federale overheid staat nog in voor o.a. fiscale maatregelen ten gunste van gezinnen met
kinderen, migratie, defensie, veiligheid, sociale zekerheid.
o Fiscale maatregelen = mensen met kinderen ten lasten moeten minder belastingen
betalen dan mensen zonder kinderen
- Parlementaire democratie, met aan hoofd koning
4