lOMoARcPSD|19552627
GERECHTELIJKE GENEESKUNDE EN
CRIMINALISTIEK
1 JUSTITIE EN GENEESKUNDE
HET GERECHT
openbare ministerie
_klagenumandank in neutraal
Staande magistratuur = openbare aanklager (procureur)
opsporen van misdrijven (opsporingsonderzoek)
vervolgen van misdrijven verdachten voor de rechtbank brengen (requisitoir) geen pleidooi!
brengt elementen/feiten naar voren
bevoegdheid: klacht seponeren bij vb. onvoldoende elementen moveren
Zetelende magistratuur = rechters
zendelen doorparketi
oordelen over schuldvraag/ uitspraak procureurder
waargenomen
honing
• beoordeling
neutraal
• veroordeling
onaankelijk gerechtelijk onderzoek onderzoekneut
•
voeren
vooronderzoek door onderzoeksrechter (a charge en à décharge)
• =alle elementen (voordeel,nadeel) bekijken
tegen an
• terechtzing
• =rechter los van elk invloed kan/moet oordelen
• Sandia/dutroux: rechter stapt weg (spaghearrest)
p nfrechte
r
Belgische juse is grosso modo
Minammethettenisonnis
Ingedeeld in drie niveaus
o Arrondissementeel niveau ( rechtbank van eerste aanleg)
Mententejuyndeno Hoger niveau (hof van beroep)
o Hoogste niveau (Hof van Cassae) mestverheken primmengeneridianagnumnier
STRAFRECHT
• Opsporingsonderzoek: niveau parket
pathet
– Procureur des Konings per smsprungsonderzhan
seponeren vooronderzoek
– Heterdaad (lockdownparty) envervoegen
- Kriek: hoeveel uur na verloop van de daad vervolgen
e
• Gerechtelijk (voor)onderzoek: niveau rechtbank
– Onderzoeksrechter
v
– dwangmaatregelen & inbreuken privacy onderzoekersgerecht
voorhechtenis Lsthuiszoeking
• Raadkamer Kamer v. Inbeschuldigingstelling
umdonverwzstafr.vn
, lOMoARcPSD|19552627
M
– Beslissen over voorlopige hechtenis, kan verlengen,…
– Beslissen of het moet worden doorverzwezen worden,
– Kan iet seponeren!!
– Kan in beroep gaan: kamer van inbeschuldigongstelling
V v vervolging
• Rechtbank buiten
– ste
1 aanleg vonnisgerecht
– Beroep
VERLOOP
• Opsporingsonderzoek door procureur
– seponering
– opsporing
• voorlopige aanhouding (48 uur) administraeve aanhouding
• vordering onderzoeksrechter
– vervolging
• Gerechtelijk vooronderzoek door onderzoeksrechter
– maatregelen inbreuk op de privacy (telefoontap, huiszoeking…)
– voorlopige hechtenis
• Raadkamer (1ste aanleg) Kamer Inbeschuldigingstelling (beroep)
– beslissingen over voorlopige hechtenis
– doorverwijzing naar rechtbank
– buiten vervolgingstelling
STRAFRECHTELIJK ONDERZOEK
• on van strafvordering
get
Wetboek
• intgroef door
Polie (gerechtelijke opdrachten) PV
– Fouten: moeilijk te corrigeren
• Procureur des Konings
aanstellen
– Art. 43 Sv deskundige (raadgever)
“De PdK doet zich zo nodig vergezellen van één of twee personen die wegens hun kunde of beroep bekwaam
geacht worden om de aard en de omstandigheden van de misdaad of het wanbedrijf te beoordelen”
– Art. 44 Sv ‘verdacht’ overlijden
onderzoeksrechter
• Geheim van onderzoek (beroepsgeheim)
• Niet-tegensprekelijk (maar wet Franchimont)
• Onderzoeker= onaankelijk/ onparjdig hun opdracht uitvoeren, zonder dat een andere
raadgever meekijkt
• Eed van deskundige
“Ik zweer dat ik mijn taak naar eer en geweten nauwgezet en eerlijk zal vervullen”
BURGERLIJK RECHT
• Principe van schadevergoeding ads erop
, lOMoARcPSD|19552627
– Recht op schhadevergoeding door de aansprakelijke
• Aansprakelijkheid
– Contractueel
•
• sn.tn
inspanningsverbintenis goede huisvaderprincipe
resultaatsverbintenis
– Buiten-contractueel (quasi-delictueel) correctheid handelen
•
•
nalagheid
onvoorzichgheid
juistezorg
• Experse (deskundige of college van deskundigen) tegensprekelijk
– Causaal verband feit - schade
– Omvang schade
DESKUNDIGE iederearts specialist
Wie kan een deskunde aanstellen, procureur, rechtbank onderzoeksrechter
- Verplicht om opdracht te aanvaarden
- Uitzondering: tenzij wrakingsgrond (parjdigheid)
• Onder eed (PK enkel bij ‘verdacht’ overlijden en ‘betrapping op heterdaad’)
• NATIONAAL REGISTER GERECHTSDESKUNDIGEN
– ociële tel (algemene eedaegging)
– EXP nummer
– aantal voorwaarden (algemeen-’vakkennis’-deontologie)
– aanvaardingscommissie
• Strafzaken : inbreuk tegen de strafwet
– Bewijs van inbreuk en daderschap
– Niet-tegensprekelijk (uitz. burgerlijke belangen)
– Strafrechtelijke tarieven
• Burgerlijke zaken : schadevergoeding
– Tegensprekelijke procedure (art. 962 – 991 Ger. W.)
– Kosten voor meest gerede parj
– Bewijsvoering door eisende parj
• Causaal verband tussen feiten en schade
• Evalue omvang van de (menselijke) schade
FORENSISCHE WETENSCHAPPEN
FORENSISCHE GENEESKUNDE
FORENSISCHE WETENSCHAPPEN
• “Geheel van alle wetenschappen en technologische disciplines die kunnen worden aangewend ter
al
opheldering van gerezen rechtsvragen”
• Waarheidsvinding achterhalen van de ‘waarheid’
– opheldering feiten
– materiële bewijsvoering
, lOMoARcPSD|19552627
• Specieke kennis en kunde
– vakkennis rt metwelkemenwonde
gebeurt
– forensische kennis (bewijsvoering) eerste fase
– criminalisek (sporenonderzoek) tweede fase
• Bijdragen tot ‘criminologie’ : leer van misdadig gedrag
– crime analysis
– crime management
• Gedragswetenschappen
– Psychologie
– Sociologie
– …
• Natuurwetenschappen
– Ingenieurswetenschappen
– (Bio)Medische wetenschappen
– …
FORENSISCHE GENEESKUNDE
• “Gerechtelijke geneeskunde is de studie van alle problemen die zich bij de rechtspleging kunnen
voordoen, en slechts met deskundige hulp van een arts kunnen opgelost worden” (H.F. Roll)
• “Truth or the nearest reasonable approach to it that is possible from what is observed, is the sole aim”
(B. Knight)
•
tetry
Aanwenden van medische kennis en kunde ter opheldering van de waarheid
TAAKOMSCHRIJVING
donderdeel
• Forensische pathologie (postmortem onderzoeken)
– Niet enkel lijken: ook levende mensen (slachtoers van verwondingen)
• Schade beoordelen (bepaalt de straf/vergoeding)
• Forensische kliniek
– Vaststellen en interpreteren verwondingen
– Evaluae menselijke schade
– Evaluae rij-geschiktheid
• Expersen
inrekenen
– Studie medische dossiers
– Beoordelen medisch handelen
– Adviesverlening
•
i motoriek
Forensisch labo : biologische sporen DNA
FORENSISCHE MEDISCHE WETENSCHAPPEN
l kenhek
• Forensische geneeskunde
• Forensische toxicologie
• Forensische geneca (DNA)
vergiften
sporen vintandenleeft h
Met dep
• Forensische odontologie (tandonderzoek)
, lOMoARcPSD|19552627
• Forensische antropologie Kennisvskelet
• Forensische psychiatrie
psychiaters
innnsprofir mstdienatdieaanhetdoenum
– Toerekeningsvatbaarheid
– Gevaar voor de maatschappij
– Gedwongen opname
FORENSISCHE PSYCHIATRIE
• Toerekeningsvatbaarheid (art.71 Sw)
Eärminumma
– Staat van krankzinnigheid
– (Onweerstaanbare dwang)
• Gedwongen opname
– Wet ter bescherming geesteszieke 26 juni ’90
– Beschermende maatregelen
nauwe
• psychiatrische observae (max. 40 d)
• psychiatrisch verblijf (max. 2 j)
– Voorwaarden :
• gevaar voor zichzelf of derden
• psychiatrische aandoening
• enige mogelijkheid
– PK – vrederechter –psychiater
• Behandeling psychiatrische delinquenten
UITOEFENING GENEESKUNDE
Voorwaarden: competentemensen
mn
§ Artsendiploma (uni)
htt
visum (FOD volksgezondheid)
1 dementerendivisumogen
niermann § Geneeskundige Commissie lichamelijk en geestelijk
IcketIeeekmgeschinporinnalerand geschikt zijn (visum)
aangeneesk § Orde der Artsen (lidgeld) deontologie
mtoefsstraft
toch_rschadeavern
BEROEPSGEHEIM
• Art. 458 Sw: schendig beroepsgeheim straaar
– bij opzeelijkheid prijsgeven van ‘geheimen’ vastgesteld bij uitoefening beroep dooronzorg
– uitgezonderd
• “zij die geroepen worden om in rechte getuigenis af te leggen”
• “het geval dat de wet hen verplicht die geheimen bekend te maken”
• kwetsbaar persoon (art. 458bis) art. 422bis (‘schuldig verzuim’)
• georganiseerd overleg met juse (art. 458ter)
• Code van Geneeskundige Plichtenleer (art. 25 & 29)
• [Art. 20 K.B. 31 mei 1885]
Aangieplicht van ‘geval dat aanleiding gee tot gerechtelijk onderzoek, zoals, vb. vergiiging’
niet voor arts wanneer jdens beroepsuitoefening
, lOMoARcPSD|19552627
CODE GENEESKUNDIGE PLICHTENLEER
Art. 25 (01/05/2018)
• De arts respecteert het medisch geheim. Dit omvat hetgeen de paënt hem toevertrouwt en wat
hijzelf ziet, hoort, verneemt, vaststelt, ontdekt of opvangt bij de uitoefening van zijn beroep.
• Deze verplichng blij bestaan na het overlijden van de paënt.
• De arts zorgt ervoor dat zijn medewerkers de condenaliteit respecteren.
zwijgplicht
Art. 458 bis Sw
• Eenieder, die uit hoofde van zijn staat of beroep houder is van geheimen en hierdoor kennis hee van
een misdrijf zoals omschreven in de arkelen 371 tot 377, 377quater, 379, 380, 383bis, §§ 1 en 2, 392
tot 394, 396 tot 405ter, 409, 423, 425, 426 en 433quinquies, gepleegd op een minderjarige of op een
persoon die kwetsbaar is ten gevolge van zijn leeijd, zwangerschap, partnergeweld, een ziekte dan
wel een lichamelijk of geestelijk gebrek of onvolwaardigheid kan, onverminderd de verplichngen
hem opgelegd door arkel 422bis, het misdrijf ter kennis brengen van de procureur des Konings,
hetzij wanneer er een ernsg en dreigend gevaar bestaat voor de fysieke of psychische integriteit van
de minderjarige of de bedoelde kwetsbare persoon en hij deze integriteit niet zelf of met hulp van
anderen kan beschermen, hetzij wanneer er aanwijzingen zijn van een gewichg en reëel gevaar dat
andere minderjarigen of bedoelde kwetsbare personen het slachtoer worden van de in voormelde
arkelen bedoelde misdrijven en hij deze integriteit niet zelf of met hulp van anderen kan beschermen.
mmmmm
d afhankrelatie
Art. 29 CGP: ‘kwetsbaar persoon/minderjarige’
• De arts die mishandeling, misbruik, uitbuing, belaging of verwaarlozing van een kwetsbare persoon
vermoedt, doet onmiddellijk het nodige om deze persoon te beschermen.
• De arts bespreekt het probleem met de betrokkene, dit in de mate van zijn mogelijkheden. Hij spoort
hem aan zelf iniaeven te nemen. Indien de betrokkene hierin toestemt, consulteert de arts een ter
zake deskundig gezondheidszorgbeoefenaar of doet beroep op een muldisciplinair centrum. De arts
informeert de naasten van de betrokkene alleen in zijn belang en met zijn toestemming.
• De arts die vermoedt dat een kwetsbaar persoon in een ernsg en dreigend gevaar verkeert of dat er
aanwijzingen zijn van een gewichg en reëel gevaar dat andere kwetsbare personen het slachtoer
worden van mishandeling of verwaarlozing, kan op grond van zijn weelijke hulpverleningsplicht, de
procureur des Konings inlichten wanneer hijzelf of met hulp van anderen de fysieke of psychische
integriteit van die personen niet kan beschermen.
SPREEKRECHT IN GEVAL VAN
Art 29 CGP = Art. 458bis SW
• Slachtoer van misdrijf
– Fysieke agressie
– Seksuele agressie
– Mishandeling
– Ernsge verwaarlozing
• Minderjarige en kwetsbaar persoon (= aangetaste handelings- en/of oordeelsbekwaamheid)
• Voorwaarden voor de arts binnen hulpverleningsplicht
– Zelf vastgesteld (onderzoek pt. / in vertrouwen genomen)
– Ernsg & dreigend gevaar voor fysieke/psychische gezondheid
– Zelf of met hulp van derden geen bescherming kunnen bieden
‘Noodtoestand’
we parkeren Tksmatantatie
gomheeft
, lOMoARcPSD|19552627
TOEPASSING
Mededelen van informae
Nooit aan ‘leken’ (vb. polie) algemeen aest
Wel aan ‘wetsarts’ (opdracht PK: ‘kan’ – OR: ‘moet’)
Aangie
Ir duw onderr
Paënt is dader zwijgplicht vs.
• maatschappelijk belang
• geweten ‘noodtoestand’ (conict van plichten)
Paënt is slachtoer
• oordeelsbekwaam
– aansporen tot aangie/maatregelen
– ontheng beroepsgeheim
• Niet-oordeelsbekwaam kwetsbaar persoon = aangie wanneer
– zelf paënt onderzocht
– ernsg dreigend gevaar
– kan zichzelf of met hulp van anderen beschermen
• Cave vergiiging – vrijheidsberoving - kindermishandeling
MEDISCHE AANSPRAKELIJKHEID
Burgerrechtelijke aansprakelijkheid
Contractuele verbintenis
• Inspannings- of middelen- vs. resultaatsverbintenis
• Goed medisch handelen (goede huisvaderprincipe)
– informed consent (informaeplicht & toestemming)
– goed handelen (vlgs. stand van de wetenschap/primum nihil nocere)
Buiten-contractuele verbintenis medische fout (nalagheid - onvoorzichgheid)
• Fout (nalagheid - onvoorzichgheid)
• Schade
• Oorzakelijk verband tussen fout en schade
Strafrechtelijke aansprakelijkheid
= indien de medische fout een element uitmaakt van een straaar misdrijf
Slagen en verwondingen
Schuldig verzuim
ndoennatmenwelmoest
doen hulpverleningsplicht
Schending van beroepsgeheim
Aeveren van vals getuigschri
U ziektehiefje
Onweg uitoefenen van de geneeskunde
ontembolie keukenoploopt inbeenmergen
zin aders
zit er netdiedr
nnië hetzitten fthoren
longen bl
oorzitoeten ft
gek
, lOMoARcPSD|19552627
moordi
perfecte
moordmoord
onontdekte gekwalificeerdw als
die natuurl koverl den
zelfdodingongeme
geklaponder
AFSTAPPINGSPARADOX
genoeg
= als gevolg van een gebrekkig of afwezig onderzoek. dit dark number van niet-gedetecteerde moorden onstaat
grotendeels door foueve eerste inschang van het overlijden. Bij het aantreen van een overleden persoon
treden twee lters op:
De arts die het overlijden vaststelt
De eerstelijnspolie – indien verwigd.
De paradox bestaat er in dat van deze twee eerstelijnsfactoren een eerste beoordeling van een onduidelijk
sterfgeval wordt verwacht (potenoneel een zwaar misdrijf) ofschoon zij in de materie niet geschoold en niet
ervaren zijn. Het advies van deze personen aan de parketmagistraat is zeer sterk bepalend of er al dan niet een
verder onderzoek wordt opgestart.
Hoe goedmenend en zeker algemeen vakbekwaam ook, het zijn géén specialisten terzake!!
Deze valkuilen zijn:
De afwezigheid van uitwendige tekens van ‘geweld’ die evenwel zware inwendige letsels uitsluiten,
De “afwezigheid van sporen van braak of wanorde” die eveneens gewelddaden niet uitsluiten.
niets is wat het lijkt te zijn!!
WELKE OVERLIJDENS ONDERZOEKEN? artsheeft meldingsplicht
guchtnemani
I gerechtel kbezwaarja
mgenmaggunt
sterfgevaliverdachten
Ost mgen
FORENSISCH PM ONDERZOEK
, lOMoARcPSD|19552627
Doelstellingen
bepaling oorzaak van overlijden stasek (tot 30 % discordane tussen klinische en pm diagnose)
bepaling aard van overlijden onderschang zelfdodingen en dodingen
Hoe? 3-pijler aanpak
deskundig forensisch medisch onderzoek (forensisch patholoog)
• uitwendige schouwing ter plaatse
• autopsie
polioneel tacsch onderzoek
wetenschappelijk-technisch (sporen)onderzoek
Welke?
ongewoon sterfgeval = overlijden dat niet met ‘zekerheid’ als natuurlijk kan worden geduid (en waarbij
de mogelijkheid van een strafrechtelijk vervolgbaar feit niet kan worden uitgesloten)
elk gerechtelijk-geneeskundig bezwaard overlijden
PRINCIPES FORENSISCH PM mortem
port ONDERZOEK
many
Beheer plaats delict (perimeters)
• Sporenonderzoek
• Chain of custody
Professionals
p tato
FORENSISCH PM ONDERZOEK TER PLAATSE
3-pijler systeem
Polie omstandigheden
(tacsch onderzoek)
technische documentae-
LTWP
metenschpolitie sporenonderzoek
Deskundige Uitwendige
(wetsarts) lijkschouwing
WETSARTS
, lOMoARcPSD|19552627
Omwille van de complexiteit eigen aan dit vakgebied en de noodzaak om de juiste elementen, diensg voor de
waarheidsvinding met betrekking tot het overlijden op correcte wijze vast te stellen en teverzamelen,ishet
aangewezen beroepte doen op:
- Een arts-specialist in de gerechtelijke geneeskunde (erkende medische specialisae)
MEDICOLEGAAL ONDERZOEK
Plaatsschouwing terplaatse
Inwinnen inlichngen
• omstandigheden
• voorgeschiedenis
Observae
• toestand
• sporenbeeld
• bloedsporen
Uitwendig onderzoek Herplaatsen
Post mortem veranderingen
Lichaamsinspece: bijzondere aandacht voor
• petechiae (puntbloedinkjes)
• hals
• rug en ledematen
• verwondingen
• prikletsels
Sporenonderzoek
Bemonsteren (microsporen!)
Bloedpatroonanalyse
Autopsie
UITWENDIGE LIJKSCHOUWING (TER PLAATSE)
1. Is het een lijk ? 1. Zekere doodstekens
2. Wie is het ? 2. Identicatie
3. Sinds wanneer is het 3. Tijdstip van overlijden –
in een lijk ? postmortaal interval
4. Waarom is het een
lijk?
4. Oorzaak & Aard overlijden
nÉF5. Sporenbeeld
Een
ONDERZOEK TER PLAATSE
