Architecture Theory & Criticism Les 7 14/11/2023
ECOLOGY
Een tekst gegeven bij dit onderwerp, hoe kunnen we architectuur plaatsen in deze grote verandering die
onze samenleving de dag van vandaag ondergaat?
Gideon vindt het belangrijk om Google te gebruiken —> dus vette termen kan je best nog eens googelen
voor het examen.
Lestekst: The three ecologies Félix Guattari
Felix Guattari was een filosoof, psycholoog… Hij werkte samen met Gilles Deleuze. Dit
is een vrij late tekst in zijn leven. Zijn boek met Gilles Deleuze is A thousand Plateaus
(hoe mensen psychologie linken met filosofie).
The situationists: het situationisme, het is een kunstbeweging, als ‘grap’, een
socialistische beweging, bijvoorbeeld (Guy Debord, naked city).
Constant new Babylon lijkt op een boot, Rem koolhaas met Exodus Voluntary Prisoners (hij ontwerpt
een werld die zo opwindend is om in te wonen dat iedereen er wil zijn).
Personen die hij opzoekt:
- Madelon Vriesendorp
- Fernand Delingy, ce gamin la. Met jong volk uit een psychiatrie
naar de provence gaan en hun vrij laten bewegen, en hen
filmen, een experiment met wat hun gebeurt.
→ De docent start met een architectuur verhaal over Bureau Bas
Smets:
Een belgische landschaparchitectenbureau. Gespecialiseerd in
duurzaam ontwerp. Bijvoorbeeld Tour & Taxis, hij denkt dat het
stedelijk ontwerp moet matchen met natuur. Hoe kunnen we
bijvoorbeeld de waterstroming (plan) in Brussel conecteren
met het stedelijk ontwerp?
Wat hebben ze gedaan met de uitgehaalde grond die voor de
gebouwen weg moest? Ze wouden het gebruiken als een soort
absorberend nat land in het midden van het park, maar zegt
dat dit onmogelijk is.
Tussen 2 bruggen van tour en taxis heb je ‘parckfarm’, gebouwd voor de biennale van landscape
parckdesign 2014, en het bleef permanent voor het park. Een project van taktyk, 1010.
→ Natuur heeft/ krijgt een plek in de stad, wat toelaat om te connecteren met natuur maar ook met
mensen. PARCKFARM is een laboratorium van antagonisten, het gaat niet enkel om de natuur. Maar
over hoe we samenleven is ook een ecologie, hoe we functioneren als een ecologie, liefde is een
ecologie.
Bekijk meerdere invalshoeken over wat ecologie gaat, op een filosofische wijze. Je moet in meerdere
lagen dit bekijken.
De tekst lezen:
➢ We beginnen bij het einde, laatste pagina 45 (docent zegt: cut the crap en lees het besluit).
Een samenvatting van de conclusie van de tekst:
De tekst benadrukt dat de drie ecologieën voortkomen uit een gedeelde ethisch-esthetische
discipline, maar zich onderscheiden door praktijken en processen van voortdurende individualisatie.
Het streven is naar een balans waarin individuen zowel verenigd als verschillend zijn, en deze
1
, dynamiek geldt ook voor diverse contexten zoals scholen en stadsplanning. Transversale
instrumenten faciliteren het vestigen van subjectiviteit in verschillende domeinen. De herovering van
creatieve autonomie in één gebied stimuleert vooruitgang elders, wat fungeert als een katalysator
voor geleidelijke vernieuwing en herstel van het menselijk vertrouwen. Dit wordt weerspiegeld in het
essay, dat tracht de overheersende sfeer van saaiheid en passiviteit tegen te gaan.
De 3 ecologieën:
o A nascent subjectivitey (jij en ik als persoon, een iemand met een persoonlijkheid en
gevoelens)
o A constantly mutating socius (sociale aspect)
o An environment in the process of being reinvented (een natuurlijk milieu, in crisis)
Ethico-aesthetic: iets wat men moet creeren om hogerop te geraken. Een ethische-esthetische
manier op progressief te zijn. Resingularisatie= je hebt iets weg van bepaalde elementen, maar
toch zijn heel eigen manier van bestaan ontwikkeld, het teruggeven aan zijn enigheid.
The catalysts voor het vormen an vernieuwing van menselijk vertrouwen.
➢ Pagina 19 - 21
Ecologie is niet enkel verbonden aan natuur, maar ook aan ideën en connecties (het psychologisch
apsect eraan)
In toerisme is er geen cultuurshock meer.
Ecosophy/ ecosofie: ecologie + filosofie
Apparatus Agambden:
Hoe heeft het apparatus impact op de mens?
Het zijn is onderverdeeld onder 3 elementen:
1. Substantie (levende wezens, mens)
2. Het subject (wat ontstaat= het resultaat van 1. En 2., het geeft een hiërarchische rol aan de
mens door het soort van apparatus waarin we zitten of waarmee we werken)
3. Apparatus (wat ons bemiddelt, voorbeeld nu: sociale media)
De aanwezigheid van een ecologie van slechte ideeën wordt verduidelijkt in deze intro, vergelijkbaar
met de ecologie van onkruid. Het benadrukt de intense technologisch-wetenschappelijke
veranderingen op aarde die, zonder oplossing, het ecologisch onevenwicht dreigen te vergroten en
uiteindelijk het voortbestaan van het leven op het oppervlak van de planeet bedreigen. Menselijke
levenswijzen verslechteren eveneens, met afnemende familiebanden, vergiftiging van het dagelijks
leven door massamediaconsumptie, en standaardisatie van gedrag in familie- en huwelijkslevens. De
relatie tussen subjectiviteit en externe invloeden staat onder druk door een algemene implosie en
regressieve infantilisering. Politieke groeperingen lijken de volledige implicaties van deze kwesties
niet te begrijpen. Een ethisch-politieke benadering, genaamd ecosophy, tussen de drie ecologische
registers (milieu, sociale relaties en menselijke subjectiviteit) wordt voorgesteld als een manier om
deze kwesties te verhelderen. De tekst roept op tot een wereldwijde politieke, sociale en culturele
revolutie als enige echte reactie op de ecologische crisis, waarbij de productiedoelen van materiële
en immateriële activa worden hervormd. Het benadrukt dat deze revolutie niet alleen de zichtbare
krachtsverhoudingen op grote schaal moet aanpakken, maar ook rekening moet houden met subtiele
domeinen van sensibiliteit, intelligentie en verlangen. Het wijst op de implicaties van het huidige
dominante waarderingsmodel van menselijke activiteiten, met name de wereldwijde
marktdominantie en militarisme.
➢ Pagina 23
Als het niet langer een kwestie is - zoals in vorige perioden van klassenstrijd of de verdediging van het
'vaderland van het socialisme' - om een ondubbelzinnige ideologie te creëren, is het anderzijds
denkbaar dat het nieuwe ecosofische voorbeeld de lijnen van de reconstructie van menselijke praktijk
2
, in de meest uiteenlopende domeinen aangeeft. Op elk niveau, individueel of collectief, in het
dagelijks leven evenals bij de heruitvinding van democratie (over stedenbouw, artistieke creatie,
sport, enzovoort), gaat het er telkens om te onderzoeken wat de dispositieven zouden zijn voor de
productie van subjectiviteit, die neigt naar individuele en/of collectieve resingularisatie, eerder dan
die van massamediafabricage, die synoniem is met ellende en wanhoop. De ecosofische perspectief
sluit een definitie van verenigende doelstellingen niet volledig uit, zoals de strijd tegen wereldhonger,
een einde aan ontbossing of aan de blinde proliferatie van de nucleaire industrie; maar het zal niet
langer afhangen van reducerende, stereotiepe slogans die alleen maar andere meer specifieke
problematieken onteigenen en leiden tot de promotie van charismatische leiders.
➢ Pagina 29
Paul Virilio suggereert dat de toenemende snelheid van transport en communicatie, samen met de
onderlinge afhankelijkheid van stedelijke centra, onomkeerbaar is. Hoewel we hiermee moeten
omgaan, vereist het ook een reconstructie van de doelen en methoden van de sociale beweging
onder de huidige omstandigheden. Een voorbeeld hiervan is een experiment waarbij een levendige
octopus uit de haven van Marseille in normaal zeewater werd geplaatst, wat resulteerde in de dood
van het dier. De natuur kan niet langer los worden gezien van cultuur, en om de interacties tussen
ecosystemen, de mechanosfeer en sociale en individuele referentie-universums te begrijpen, moeten
we 'transversaal' denken. In de sociale ecologie zien we de vrijwel ongecontroleerde proliferatie van
figuren zoals Donald Trump, die hele wijken overneemt en arme gezinnen dakloos maakt. Dit staat in
schril contrast met de deterritorialisatie van de Derde Wereld, waar de culturele structuur,
leefomgeving, immuniteitssystemen en klimaat worden aangetast. Kinderarbeid, tegenwoordig
wijdverbreider dan in de negentiende eeuw, is een verdere ramp voor de sociale ecologie. Hoe
krijgen we controle over deze zelfdestructieve en potentieel catastrofale situatie?
3
