Resume
Samenvatting religie
- Cours
- A09C5A
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
samenvatting van het vak religie op basis van powerpoint en lesnotities
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Inhoudstafel Religie, zingeving enlevensbeschouwing
INHOUDSTAFEL RELIGIE, ZINGEVING EN LEVENSBESCHOUWING....................................................................1
LES 1 – COGNITIEVE, MANIPULATIEVE EN ZINGEVENDE INTERESSE................................................................3
1. LEEFWERELD, WETENSCHAP, REDELIJKHEID..............................................................................................................3
2. DE ‘ZINGEVENDE’, ‘COGNITIEVE’ EN ‘MANIPULATIEVE’ INTERESSES VAN DE MENS...........................................................5
2.1. Zingevend en cognitief.............................................................................................................................6
2.2. Zingevend en manipulatief......................................................................................................................7
3. Conclusie.....................................................................................................................................................9
LES 2 – RELIGIE, ZINGEVING EN WETENSCHAP............................................................................................. 10
1. RELIGIE EN ZINGEVING......................................................................................................................................10
1.1. Religie en de cognitieve interesse..........................................................................................................12
1.2. Religie en de manipulatieve interesse...................................................................................................13
1.3. Wetenschap en de zingevende interesse...............................................................................................15
2. RELIGIE EN REDELIJKHEID...................................................................................................................................20
2.1. James’ argument...................................................................................................................................20
2.2. Stap 1.....................................................................................................................................................22
2.3. Stap 2.....................................................................................................................................................22
2.4. Wetenschap en genuine options...........................................................................................................23
2.5. Genuine options in de leefwereld..........................................................................................................23
2.6. Religie als genuine option......................................................................................................................23
LES 3 – WOEDE EN STRAF............................................................................................................................ 25
1. DEFINITIES VAN WOEDE....................................................................................................................................25
1.1. Hedendaagse definities.........................................................................................................................25
1.2. Aristoteles’ definitie van woede............................................................................................................25
2. REDE EN EMOTIE.............................................................................................................................................28
3. DE DYNAMIEK VAN DE WOEDE............................................................................................................................29
3.1. Oorzaak van woede en haat..................................................................................................................30
3.2. Object van woede en haat.....................................................................................................................30
3.3. Oogmerk van woede en haat................................................................................................................30
4. EMOTIE EN MISDAAD........................................................................................................................................30
5. DE WAARDE VAN WOEDE IN DE FILOSOFIE............................................................................................................32
6. MARTHA NUSSBAUM.......................................................................................................................................33
6.1. Kritiek op Nussbaum..............................................................................................................................34
LES 4 – REHABILITATIE, HERSTEL EN VERGELDING........................................................................................39
1. REHABILITATIE EN VERGELDING...........................................................................................................................39
1.1. Rechtvaardiging zonder vergelding?.....................................................................................................39
1.2. Jan Verplaetse – zonder vrije wil...........................................................................................................39
1.3. C.S. Lewis...............................................................................................................................................45
2. HERSTELRECHT EN VERGELDING..........................................................................................................................47
2.1. Herstelrecht...........................................................................................................................................47
2.2. Herstelrecht en de kritiek op het retributivisme....................................................................................47
2.3. Argumenten tegen het retributivisme...................................................................................................49
2.4. Heroverwegen van de relatie tussen retributie en herstelrecht............................................................50
LES 5 – DE GODDELIJKE EN DE MENSELIJKE WET.......................................................................................... 50
1. DE ‘GODDELIJKE WET’ IN DE BIJBEL......................................................................................................................50
1.1. De wet in de Hebreeuwse bijbel............................................................................................................51
1.2. Het nieuwe testament (Jezus)...............................................................................................................52
1.3. Het nieuwe testament (Paulus).............................................................................................................53
1
, 1.4. Het nieuwe testament: besluit..............................................................................................................53
2. THOMAS VAN AQUINO OVER DE GODDELIJKE EN DE MENSELIJKE WET........................................................................54
2.1. De synthese van Thomas van Aquino....................................................................................................54
2.2. De synthese van Thomas van Aquino: besluit.......................................................................................54
3. EEN KORTE HISTORISCHE NOOT...........................................................................................................................54
3.1. Was het pre-moderne christelijke Europa toch geen “theocratie”?.....................................................54
4. DE MODERNE PROBLEMATIEK VAN DE RELATIE TUSSEN DE MENSELIJKE EN DE GODDELIJKE WET.......................................54
4.1. De moderne tijd.....................................................................................................................................55
4.2. Kan de moderne tijd nog iets leren van het Christendom?...................................................................55
LES 6 – LEVENSEINDE: LEVENSBESCHOUWING IN DE PUBLIEKE SFEER..........................................................55
1. COMMUNITARISME EN LIBERALISME (MICHAEL SANDEL).........................................................................................56
2. WHAT THE HELL IS ‘LIBERALISM’?.......................................................................................................................56
3. HET TRAJECT VAN DE EUTHANASIEWETGEVING.......................................................................................................57
4. ‘POLITIEK LIBERALISME’ OVER EUTHANASIE...........................................................................................................58
4.1. ‘Politiek liberalisme’ over euthanasie – kritiek......................................................................................58
4.2. ‘Politiek liberalisme’ over euthanasie – conclusie.................................................................................58
5. POLITIEK, TRAGIEK EN INCOMMENSURABELE WAARDEN...........................................................................................59
2
,Les 1 – Cognitieve, manipulatieve en zingevende
interesse
Praktisch evaluatie:
- Examen: 6 meerkeuzevragen op 6 punten (met giscorrectie) + 3 open vragen (18/20)
- Deelname opdrachten (2/20)
1. Leefwereld, wetenschap, redelijkheid
- Edmund Husserl (1859-1938)
o Was een Jood die veel heeft nagedacht over wat wetenschap nu doet
o Om dit duidelijk te maken gebruikte hij het begrip ‘leefwereld’
o Wat is dat? de wereld waarin wij leven
o Heeft een bepaalde structuur/kwaliteit = intersubjectief, persoonlijk, betekenisvol,…
- Leefwereld = intersubjectief, persoonlijk, betekenisvol,…
o Wat wil dat zeggen? In ons dagelijks leven zijn we omringd door dingen en mensen
deze dingen en mensen zijn betekenisvol voor ons
o Alle dingen rond ons hebben een betekenis voor ons, het zijn niet zomaar objecten
o Dingen hebben ook betekenis in een gedeelde leefwereld we delen het met
andere, hebben een betekenis omdat ze voor andere een betekenis hebben =
intersubjectieve leefwereld
- Wetenschap: doet iets heel speciaal
o Vertrekt van de leefwereld: wetenschap is gewordeld in een betekenisvolle
leefwereld
o Maakt abstractie van de leefwereld (subject-object, afstandelijkheid, onpersoonlijk)
Ze gaat abstractie maken van de betekenis van de dingen
Gaat met een abstracte en onpersoonlijke blik naar de dingen of mensen
kijken afstand nemen
Het is niet omdat een wetenschapper er afstand van neemt en dingen tot
objecten maakt van wetenschap, dat hij nadien niet kan terugkeren naar die
leefwereld en terug op een normale betekenisvolle manier kan omgaan met
dingen en mensen
Ook iemand die anatomie bestudeerd, zal wanneer hij thuis komt zijn
partner ook zien als een mens en niet als een anatomisch lichaam
o Is een ‘tijdelijke opschorting’ van de normale omgang met de leefwereld
o Keert terug naar de leefwereld
Voorbeeld: toen we met anatomie lijken begonnen opensnijden was er eerst een grote weerstand
- Waarom? Omdat in onze leefwereld dode lichamen eigenlijk betekenisvolle dingen zijn
- We hebben er respect voor, we behandelen het niet zomaar op gelijk welke manier in de
leefwereld
- Wat gaat de wetenschap doen? Die maakt vooruitgang door afstand te nemen van die
betekenisvolle relatie die we hebben met bijvoorbeeld een dood lichaam
- Wetenschap gaat het dode lichaam beschouwen als een object waarin we ook
mogen snijden en gaan zien hoe het er binnen uitziet
- Zo is de wetenschap ook succesvol geworden
3
, Stel dat jij anatomie gaat studeren en je gaat snijden, wanneer je daarna terug naar de leefwereld
gaat en je ziet daar iemand die dood valt op straat dan ga je dat niet beginnen opensnijden je
bent terug in de leefwereld en je gaat het met respect
In het kader van de wetenschap mag je tijdelijk afstand nemen van het dode lichaam als
betekenisvol object op het moment dat de anatomie les gedaan is moet je terug op een normale
en betekenisvolle manier met dode lichamen omgaan = tijdelijke opschorting
- Het is enkel in de context van de wetenschap dat die opschorting mag gebeuren
Als je bij je buurman op bezoek gaat en je ziet deze dood liggen dan mag je niet uit nieuwsgierigheid
zeggen ’voordat ik de ambulance bel zal ik al eens in het lichaam gaan snijden’
- Dat mag niet waarom? Het mag alleen in de context van de wetenschap
- Filmpje als voorbeeld van vertrekt uit en terugkeer naar de leefwereld
- Belangrijke vraag: de relatie van de wetenschap tot de leefwereld?
o Een meer ‘wetenschappelijke’ leefwereld?
o Een autonome leefwereld?
o Veranderd de wetenschappelijke kijk op de wereld onze kijk op elkaar in de
leefwereld?
o Moeten we streven naar ‘gaan we rationeler met elkaar om als we elkaar bekijken
vanuit de wetenschap?’
Ergens is dat al zo: de objectiverende kijk van de wetenschap heeft al ergens
onze blik veranderd, hoe?
Door corona bvb zijn we elkaar meer dan vroeger gaan zien als
dragers van virussen
Tinder: we gaan contact zoeken met mensen obv algoritmes die de
wetenschap heeft ontwikkeld
De vraag is of daar een grens aan zit, m.a.w. heeft de leefwereld en de manier waarop wij
spontaan met elkaar omgaan geen autonomie ten opzichte van de wetenschap? Is er gaan manier
van omgaan met elkaar die een eigen logica/redelijkheid heeft die anders is dan de rationaliteit van
de wetenschap
- Onderscheid redelijkheid en rationaliteit waarom?
- Om te suggereren dat er misschien een redelijkheid zit in de leefwereld, in de
manier waarop wij omgaan met betekenisvolle mensen en dingen rondom ons die
eigenlijk niet te herleiden is tot de rationaliteit van de wetenschap
Voorbeeld: stel je gaat rechten studeren en je komt toe in Leuven en je denkt in jezelf dat je in je
jaar vrienden moet maken op een rationele manier
- je gaat een enquête verspreiden in je jaar, een soort persoonlijkheidstest en nadien ga je de
gegevens in een excel gooien
- Zo ga je zien welke profielen het best bij jou/het soort vrienden dat je wil passen
- Wetenschappelijk gezien: bijzonder rationele manier van werken
- In onze leefwereld: ben je geneigd om de persoon die dat doet een creep te noemen is
niet de manier waarop wij doorgaans met elkaar omgaan
- Je ziet je jaargenoten niet als een bundel eigenschappen waarvan jij op een
wetenschappelijke manier van moet vaststellen of ze een goede vriend zouden
kunnen zijn
- Redelijkheid en rationaliteit
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur FCJ21. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80467 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans