Samenvatting onderzoeksmethoden 2023-2024
WERKCOLLEGES
WPO 1
PROBLEEMFORMULERING OF PROBLEEMSTELLING
We maken een bondige beschrijving van wat het onderzoeksprobleem precies is. Daarna beschrijven
we waarom het verrichten van onderzoek naar dit probleem relevant is.
Dit kan enkele paragrafen tot enkele pagina’s in beslag nemen.
verder bevat de probleemstelling de volgende drie aspecten:
1. De algemene vraagstelling en de onderzoeksdoelstelling.
2. Een literatuurstudie waarin je de verschillende literatuur en bronnen die je in het
onderzoek gebruikt, analyseert en met elkaar vergelijkt.
3. Concreet geformuleerde onderzoeksvragen met de daar bijhorende hypotheses en
verwachte resultaten die je al dan niet later in de paper gaat verklaren.
ALGEMENE VRAAGTSTELLING/ONDERZOEKSDOELSTLLING
1) Wat ga je onderzoeken?
2) Waartoe moet het onderzoek leiden? Waarom is het relevant?
3) Wat wil je bereiken, wat is je doel. Wat is de reden dat je dit onderzoek hebt opgesteld?
Voorbeeld: “In hoeverre geeft het stellen van hoge eisen op het werk aanleiding tot gevoelens van stress en in
hoeverre worden die opgevangen door sociale steun van collega’s?”
➔ De vraagstelling is nog steeds algemeen, maar geeft toch al indirect en bepaalde richting aan
waar je je onderzoek situeert.
➔ De woorden “stress, hoge eisen, de werkcontext,” zijn nog heel basic en hebben geen
specifieke betekenis. Deze moeten binnen het onderzoek verduidelijkt en verklaard worden.
➔ Gaat het hier over ene rechtstreeks effect of over ene interactie-effect. Zijn er enkle nadelige
effecten of ook voordelige effecten? Dit moet onderzocht worden.
➔ Uit bovenstaande vraagstelling kan je dus al afleiden waar je met je onderzoek naartoe wil en
waar er een gebrek aan kennis zit.
Het formuleren van doelstellingen betekent nadenken over de relevantie ervan.
THEORIE OF PRAKTIJK – GERICHT ONDERZOEK
THEORIEGERICHT / FUNDAMENTEEL / ZUIVER WETENSCHAPPELIJK – ONDERZOEK
= het doel van dit soort onderzoek is het genereren van nieuwe inzichten en kennis, dit aan de hand
van bestaande theorieën, ideeën, kennis, literatuur,… Het gaat hier om het oplossen van een
probleem in de theorievorming, het gaat dus om het ontwikkelen van nieuwe theorie of het bijstellen
van bestaande theorie.
RELEVANTIE = we willen de generaliseerbaarheid van een theorie aantonen, op gebieden en vlakken
waar zich nieuwe bevindingen hebben voorgedaan. We willen ook maatschappelijke fenomenen
empirisch beschrijven, met het oog op theoretische toetsing. En ten slotte willen we verklaringen
vinden voor fenomenen die zich niet gedragen volgens wat een (vooropgestelde) theorie voorspelt.
57
, Samenvatting onderzoeksmethoden 2023-2024
Voorbeeld theoriegericht of fundamenteel onderzoek: Over jobeisen en stress: Mensen aan wie grote
eisen worden gesteld op het werk, hebben een grotere kans op stressgerelateerde aandoeningen. Maar dit is
echter niet altijd en overal het geval. Vooral het hebben van autonomie en zeggenschap over de indeling en
uitvoering van je werk, alsook de sociale steun die je krijgt van collega's en oversten blijken een en ander te
modereren of te mediëren.
PRAKTIJKGERICHT OF TOEGEPAST ONDERZOEK
RELEVANTIE = Hier willen we een probleem binnen de samenleving oplossen door praktische kennis
aan te leveren. Dit doen we door de resultaten van bevindingen die we kregen door groepen en
organisaties uit de samenleving te gebruiken.
Voorbeeld Praktijkgericht of toegepast onderzoek: Onderzoek naar de effectiviteit van de inzet van
stadswachten bij het versterken van de sociale controle en het voorkomen van criminaliteit in steden geeft
stadsbewoners, -bestuur en politie het nodige empirische materiaal om beleidsopties voort te zetten, aan te
passen of te stoppen. Beslissingen over de inzet van stadswachten kunnen op die manier op basis van correcte
informatie worden genomen. Met andere woorden, praktijkgericht onderzoek informeert en verhoogt de kennis
bij de opdrachtgevers over het bestudeerde fenomeen teneinde beleidsbeslissingen te nemen die op
betrouwbare en geldige kennis zijn gebaseerd.
RELEVANTIE VAN EEN ONDERZOEK
Wetenschappelijke relevantie
• Hier willen we vooral ene bepaalde ‘research-gap’ dichten met de bevindingen en resultaten
van ons onderzoek. Nog niet eerdere bevindingen wensen wij aan de hand van dit onderzoek
te bekomen. we gaan dus op zoek naar het probleem, en hoe dit probleem opgelost kan
worden.
Maatschappelijke relevantie
• Wat zal ons onderzoek bijdragen om tot ene concrete oplossing te komen voor een bepaald
probleem? Hoe zullen dit onderzoek en bijgevolg de oplossing, de betrokken actoren
(stakeholders) beïnvloeden?
Voorbeeld Relevantie:
er werd nog nooit eerder onderzoek gedaan naar burn-out bij leraars in opleiding in Vlaanderen.
De betrokken actoren hierbij = werkgevers bij burn-out of andere: organisaties , bedrijfstakken, maatschappij,
etc.
LITERATUURSTUDIE (zie wpo 3)
• Levert inzicht in huidige stand van zaken in een bepaald onderzoeks-domein
ONDERZOEKSVRAGEN
• Op welke vragen zal het onderzoek een antwoord geven?
We gaan hiervoor Van het algemene, brede en vage karakter van de probleemomschrijving naar een
reeks concrete, precieze en eenduidige vragen.
58