Laatste deel (15) sowieso niet kennen.
Strafrecht
28/09/2022 :
Tweedeling rechtstakken :
1. Materieel strafrecht : bezighouden met 3 fundamentele zaken
a. Wat is een misdrijf/strafbaar feit? : algemene term in het Belgische strafrecht ( NED : onderverdeling) Wat is er nodig voor een
misdrijf/strafbaar feit? Bijzonder strafrecht (handelen over specifieke misdrijven)
b. Als je een misdrijf hebt, ga je het moeten toerekenen aan een persoon = de toerekening aan een persoon (natuurlijke persoon,
rechtspersoon, dader, medeplichtige…)
c. Wat gaat de overheid doen? => strafrechtelijke sanctie
In strafwetboek :
Boek 1 : Art. 1 – 100ter (algemene regels – overzicht van de straffen zelf)
1867 : Haus & Nypels (ontwerp nieuw Strafwetboek)
Boek 2 : Art. 101 – 166 (bijzonder strafrecht – concrete misdrijven)
Commissie Franchimont : prof strafprocesrecht in Luik (eerst onderzoeksfase gemoderniseerd (Wet 1998) => je mag nu als
verdachte of slachtoffer sneller het strafdossier inzien, als boekhouding in beslag terugvragen om BTW-aangifte te doen =>
als weigeren : in beroep gaan = Franchimont-verzoekschrift indienen)
2. Strafprocesrecht : operationeel kader om het allemaal in werking te zien
a. 1808
b. 1878 : voorafgaande titels Wetboek Strafvordering
c. BOM-wetgeving (Bijzondere Opsporingsmethoden => politieagent infiltreert in bende (zelf strafbare feiten plegen mag))
d. Saldus-wetgeving : Turkse onderdaan die verdacht werd van terrorisme, werd gefolterd, legde bekentenissen af, was geen advocaat bij =>
schending recht op eerlijk proces (EHRM). Advocaat mag aanwezig zijn bij de verhoren.
e. Moet het Hof van Assisen niet afgeschaft worden? (Volk beslist over schuld of onschuld , geen beroepsmogelijkheid ( FRA) enkel naar
HVC)
f. Onderzoeksrechter : moet met een open blik naar de zaak kijken (à charge, à décharge), kan dwangmaatregelen nemen, maar onderzoekt
ook (petje van speurder rechterlijke beslissingen nemen) en spoort politie aan
1
,Wat is strafrecht als rechtstak? : relatief autonomie rechtstak + publiekrecht
Het strafrecht moet vaak de sanctie leveren in andere rechtstakken (burgerlijk recht, handelsrecht, sociaal recht, fiscaal recht…). Belgische wetgever heeft
altijd de neiging strafsancties in de wet te zetten, zodat ze zouden nageleefd worden => overpenalisering (elke nieuwe minister van Justitie wilt
depenaliseren).
Het strafrecht bepaalt ook zelf wat je mag en niet mag doen, functionele autonomie (hebben zelf ook een functie). Over zeer belangrijke zaken bepaalt het
strafrecht zelf het gedrag. Het is niet alleen een hulprecht, bepaalt zelf ook gedragsregels (niet doen of wel doen en als je het niet doet ben je strafbaar).
Conceptuele autonomie : in het strafrecht worden soms bepaalde begrippen gebruikt die ook in andere rechtstakken voorkomen, maar hebben niet altijd
dezelfde betekenis als in andere rechtstakken. => “roerend / onroerend goed” : in strafrecht bepaalde misdrijven uitsluitend op roerende goederen
(diefstal) – verplaatsbaar of niet => maar : ficties van onroerend door incorporatie bv. bestaat niet in strafrecht, onroerend door bestemming.
Publiekrecht : als misdrijf wordt gepleegd is het niet meer oog om oog, tand om tand => maar rechtsverhouding tussen staat & verdachte van het misdrijf,
de staat bepaalt het (het overheidsorgaan = openbaar ministerie). O.M. vertegenwoordigt de samenleving. Slachtoffer ook wel belangrijke rol, maar
slachtoffer vraagt schadevergoeding (privaatrechtelijke verhouding tussen dader en slachtoffer).
Omdat het publiekrecht is, is het ook dwingend recht/van o.o. Je kan er niet zomaar van afwijken.
(Je kan niet beschikken over je leeftijd, je kan niet beschikken over je lichamelijke integriteit. Niet zeggen dat iemand je mag neerschieten, -steken…). In
bepaalde gevallen als je toestemming krijgt toch geen strafbaar feit, maar dit impliceert niet dat strafrecht niet van dwingend recht is. Bepaalde misdrijven
kunnen enkel gepleegd worden bij afwezigheid van toestemming (toestemming om laptop mee te nemen => geen aangifte van diefstal gaan doen).
29/09/2022
Mogelijke indelingen van materieel strafrecht :
1. Belgisch materieel strafrecht
a. Algemene strafrecht
Boek 1, Art. 1- 100ter Sw. + complementaire strafwetten (eigenlijk algemene draagwijdte, maar zijn niet in het Sw. ingevoegd
(Interneringswet, Wet op opschorting, uitstel en probatie))
is dit sowieso van toepassing op het bijzondere strafrecht of moet dit genuanceerd worden?
1. Boek 1 + complementaire op Boek 2 ? : JA, uitz. : wanneer eventueel in Boek 2 bijzondere/afwijkende regels voorkomen
t.o.v. boek 1 (kan & afwijking is altijd strenger!)
2. Boek 1 + complementaire op bijzondere ? => Art. 100 Sw. : v.t. behoudens 3 uitz. :
a. ²andersluidende bepalingen (zelfde regel als bij 1, maar staat hier uitdrukkelijk in de wet) => veel
2
, b. hoofdstuk 7 is niet van toepassing : belangrijke regels over de strafbare deelneming (ben je dader of medeplichtig,
gestraft worden als mededader of medeplichtige) (niet medeplichtig aan drugsmisdrijf (Drugwet), dit artikel sluit het
uit)
c. art. 85 Sw. : straf eronder te laten zakken => als misdrijf in bijzondere strafwet staat is dit dus niet van toepassing.
! Meeste bijzondere strafwetten zeggen ‘Boek 1, Hoofdstuk 7 en art. 85 niet uitgezonderd/met inbegrip van… zijn
v.t. ! Meeste, maar niet alle!
Valsheid in handelsgeschrifte
Bankgeschrift => kan boekhouder of adviseur strafbaar deelnemen? : Waar wordt dit misdrijf strafbaar
gesteld? => In Boek 2 : ja (art. 196 Sw.)
Valsheid in de jaarrekening : staat niet in Sw. => nee (staat in bijzondere strafwet buiten Boek 2, dus werken
met art. 100 => checken of er niet instaat dat hoofdstuk 7 wel v.t. is (staat in WVV))
Rechtverkeerswet : niet v.t. => je kan niet strafbaar deelnemen aan vluchtmisdrijf
Deelnemen aan alcoholintoxicatiemisdrijf (dronken persoon je voertuig afgeven) => je geeft voertuig af => je bent
deelnemer => dit gaat niet, je kan niet strafbaar deelnemen aan dit voorkomend verkeersmisdrijf. We kunnen ook
art. 85 niet toepassen.
b. Bijzonder strafrecht
Studie van welbepaalde, specifieke misdrijven
Boek 2, art. 101-566 Sw. + bijzondere strafwetten (specifiek voor de misdrijven)
2. Buitenlands strafrecht
Als Belgische strafrechter moet oordelen over misdrijven die in het buitenland zijn gepleegd. Kijken of de gedraging ook strafbaar is in het
buitenland. Dubbele strafbaarstelling. O.M. zal buitenlandse strafwettekst moeten neerleggen in het dossier, zodat de rechter & advocaten dit
kunnen nakijken.
3. Internationaal strafrecht
a. Rechtsmachtrecht, strafrechter is ook bevoegd om … : (in cursus, andere 2 niet)
b. Materieel internationaal strafrecht (hele reeks van misdrijven (Boek 2 + bijzondere strafwetten) hebben soms een internationale oorsprong
=> men verplicht lidstaten bepaalde dingen strafbaar te stellen (kan VN zijn of Raad van Europa) – art. 470 (diefstal van kernmateriaal is de
uitvoering van een VN-verdrag)
3
, c. Proceduraal internationaal strafrecht : internationale rechtshulp (de staten gaan onderling samenwerken om meestal grensoverschrijdende
criminaliteit aan te pakken). Onderscheid tussen primaire (overdracht van strafvordering & overdracht van strafexecutie) en secundaire (het
blijft hier in BEL maar we gaan hulp vragen aan het buitenland om de vervolging die in BEL blijft te faciliteren (als uitgeleverd aan BEL om
hier te vervolgen + kleine = men gaat gewoon hulp vragen in een onderzoek in het buitenland, maar het blijft gewoon in BEL) rechtshulp
Misdrijf :
! altijd een strafwet nodig !
Je kan niet spreken over een strafbare gedraging, je kan niet spreken over een straf als deze niet in de wet staat (Nulla poena, sine lege : art. 12 & 14 Gw.
(legaliteitsbeginsel, in het materieel strafrecht het meest fundamentele beginsel))
Liefst een nauwkeurige, duidelijke wettekst => = taak van de wetgever
1. Mbt bronnen van het materieel strafrecht => het moet een wettekst zijn
Federaal : Gw. + …
Regionaal :
Lokaal :
Europese verordeningen?
=> Legaliteitsbeginsel
Rechtspraak is nooit een bron van strafrecht!! Legaliteitsbeginsel!!
2. Interpretatie van een wettekst
Als lex certa moet je toch niet interpreteren? Soms zijn heel eenvoudige begrippen al niet makkelijk uit te leggen. Maar wat is een duidelijk
wettekst?
a. De bron bekijken, hoe je het moet interpreteren
i. Wet (primeert) : wetgever kan van bepaalde begrippen een definitie geven = authentieke interpretatie – bv. diefstal bij nacht (478)
: uitgelegd wat nacht is (1h na zonsopgang en 1h voor zonsondergang) maar bij brandstichting bij nacht wordt niet gedefinieerd –
bv. diefstal bij valse sleutels (487) : niet alleen nagemaakt, ook verloren of weggenomen sleutel – bv. verkrachting (417/11)
ii. Rechtspraak
iii. Rechtsleer (als wettekst uitgelegd wordt in de doctrine)
4
