1 Neurologie
1.1 Anatomie en fysiologie: centraal zenuwstelsel
Hersenen
o 2 hemisferen (hersenhelften), verbonden door corpus
callosum
o Cortex (schors, grijze stof) medulla (witte stof
gemyeliniseerde zenuwvezels) met daarin basale
ganglia
o Fissuren zorgen voor onderdelen van hersenen in
kwabben, elk met hun eigen functie
o Thalamus: verdeelstation dat binnenkomende info doorstuurt naar juiste hersengebied
o Hypothalamus: regelt vitale lichaamsfuncties (bp, temp, AH) en productie hormonen
o Hersenstam: 3 delen
Ruggenmerg
o Vanaf medulla oblongata, door foramen magnum tot L1- L2
o Beschermd door
Wervels
Meningen
CSV
Omgeven door meningen (hersenvliezen) Dura mater
Arachnoidea
Pia mater
Cerebrospinaal vocht
Zit subarachnoidaal
Bescherming als schokdemper
1.1.1 Perifere zenuwstelsel
12 paar hersenzenuwen
31 paar ruggenmergzenuwen
- 8 cervicaal
- 12 thoracaal
- 5 lumbaal
- 5 sacraal
- 1 coccygeaal
Parasympathisch: cranio-sacraal, rest en digest
Sympathisch: thoracolumbaal (via grensstreng), flight en fight
1.1.2 Zenuwen
Motorische/efferente zenuwen
o Brengen informatie vanuit CZS
o Gaan naar spieren, organen, klieren
Sensorische/afferente zenuwen
o Brengen informatie vanuit periferie
o Gaan naar CZS
,1.1.3 Neuronen
Functionele eenheid ZS
Indeling
o Cellichaam
o Dendrieten: brengen info naar cellichaam
o Axon, omgeven door myelineschede: zenuwvezel, vervoert info weg van cellichaam
Soorten
o Sensorisch: voelen info
o Interneuronen: doorgeven van prikkels tussen neuronen
o Motorisch: info van CZS naar periferie
1.2 Pathologie: hersen- en ruggenmergletsel
1.2.1 Traumatisch hersenletsel
Beschadiging van hersenen door oorzaak BUITEN lichaam
Vb. hersenschudding (= commotio cerebri)
o Frequent
o Licht hersenletsel
o Hoofdpijn, misselijk, braken, kortdurend bw-verlies, verward, geheugenverlies, lichtschuw
Gesloten letsel
o Stomp hoofdtrauma
o Plots verplaatsen van hersenen in schedel
o vb. vallen, VKO, hoofd stoten
Open letsel
o Penetrerend letsel
o Vb. schiet- of steekwonde
Evaluatie d.m.v. Glasgow coma scale
Symptomen i.f.v. ernst, locatie en uitgebreidheid
Prognose en revalidatie idem
1.2.2 Ruggenmergletsel
Traumatisch
o Vb. VKO, sport, val, agressie, duikongeval
o Immobilisatie wervelkolom!
Niet traumatisch, vb. metastasen, artrose, hernia
Ernst en locatie bepalen gevolgen
1.2.3 Epilepsie
Wat: aandoening van CZS, gekenmerkt door aanvalsgewijze veranderingen in elektrische
activiteit van hersenen.
Focaal
o Slechts deel v/d hersenen betrokken
o Eenvoudig
o Dyscognitief
Gegeneraliseerd
o Absences (petit mal)
o Tonisch – clonisch – myoclonisch – atoon
o Tonisch-clonisch (grand mal)
Behandeling
o Anti-epileptica kunnen hulp bieden
, o Indien secundaire epilepsie: oorzaak verwijderen, vb. tumor
Koortsstuip ≠ epilepsie maar kan erop lijken…
1.2.4 Cerebrovasculair accident (= beroerte)
Plotselinge onderbreking in bloedtoevoer naar hersenen
o Door occlusie van slagader i/d hersenen = ischemisch CVA leidt tot afsterven van
hersencellen
o Door bloeding = hemorrhagisch CVA
TIA = transient ischemic attack
o ‘Miniberoerte’
o Symptomen verdwijnen binnen 24u
RIND = reversible ischaemic neurologic deficit
o Symptomen verdwijnen volledig
o Maar duurt langer dan 24u
TIA en RIND voorlopers potentieel CVA, dsu screening en oorzaken behandelen!
CVA: time is brain!
o BEFAST
Balance
Eyes
Face
Arms
Speech
Time
Symptomen ontstaan acuut
Risicofactoren (= die van hart- en vaatziekten)
o BP
o VKF
o Cholesterol
o Diabetes
o Atherosclerose
o Roken
o Alcohol +++
o Overgewicht, sedentaire levensstijl
1.2.4.1 Craniale zenuwen
Trigeminusneuralgie (n. V)
= Aangezichtspijn, tic douloureux
Plotse stekende pijn, unilateraal in gelaat
Uitgelokt door kauwen, drinken, praten, aanraking
Behandeling
o Anti-epileptica
o Jannetta procedure: microvasculaire decompressie (spons tussen zenuw en bloedvat)
o Radiochirurgie
, o Infiltratie ganglion van Gasser
Bells parese (n. VII)
Verlamming aangezichtsspieren tgv onsteking n. facialis
Ethio: ?, uitlokkende factor virale infectie of auto-immuun
Corticoïden, recupereert meestal binnen enkele weken zonder restletsels
Plots ontstaan van symptomen, unilateraal!
o Uitval aangezichtsspieren
o Soms traan- en speekselklieren
1.2.5 Infectieziekten meningitis
Acute ontsteking van pia mater en arachnoidea
Bacteriële meningitis
o Meest frequente kiemen: meningokok, pneumokok, Hib vaccinatie!
o Overdracht via druppelcontact
o Sympt: hoge koorts, hoofdpijn, braken, nekstijf, fotofobie
o LP: eiwiten en leucocyten ↑ en glucose ↓
Virale meningitis
o Meest frequente kiemen: enterovirussen, herpes simplex, HIV
o Meestal mild verloop met spontaan herstel
Andere: haemofilus, influenza type B, GBS
Behandeling: AB en cortico’s tegen hersenzwelling
1.2.6 Infectieziekten encefalitis
= Ontsteking van hersenen
Meestal viraal, teken!
Meestal mild verloop, maar kan indien ernstig wel leiden tot overlijden
Sympt: koorts, hoofd- en spierpijn
Ernstig: verward, verlamming, convulsies
1.2.7 Infectieziekten
1.2.7.1 Poliomyelitis
= Aantasting motorneuronen
Asymptomatisch en ontstaat acuut
Abortieve polio = viraal syndroom, griepachtige symptomen
Non-paralytische polio = aseptische meningitis, nekstijf, rugpijn, spierspasmen
Paralytische polio = zz, koorts, nek- en rugstijfheid, verlamming romp, ledematen,
hersenzenuwen
Post-poliosyndroom: terug symptomen, jaren na eerste ziekte-episode, kan tot 20-40j nadien,
nieuw gevormde zenuwuiteinden verliezen functie
1.2.7.2 Rabiës
Virale herseninfectie bij in het wild levende zoogdieren beet, krab
Wonde virus verplaatst via perifere zenuwbaan naar ruggenmerg en hersenen
Incubatietijd ifv afstand beet tot CZS
Symptomen ontstaan laat! Enkele dagen later reeds overlijden
o Koorts, hoofdpijn, verward, hallucineren, speekselvloed, hydrofobie, convulsies, verlamming
Θ: wondreiniging, antirabiësIg in wonde, 5 IM vaccins met verzwakt virus