Drugsfenomenen
Partim Colman
De aanbodketen: een algemeen kader
Algemeen kader
- Illegale drugsmarkt (cocaïne, heroïne, cannabis en synthetische drugs) = de grootste
criminele markt in de EU
▪ Meer dan 1/3 EU criminele groepen: productie, trafiek en handel illegale drugs
▪ Georganiseerde groepen, polycriminaliteit en winstmaximalisatie
▫ 28 tot 44% vd inbeslagname van wapens heeft te maken met de illegale drugshandel
▫ De wegen die illegale drugs afleggen worden vaak ook gebruikt voor wapenhandek
▫ Polycriminaliteit: vaak meerdere criminelen feiten tegelijk
▫ Winstmaximalisatie: ENORME winsten, maar 2% vd drugs wordt in beslag genomen
- Hoe grotere afstand tussen productieland en afzetmarkt: hoe ↑ de prijs
▪ M.a.w hoe dichter de productie bij de afzetmarkt, hoe goedkoper
▪ Hoe hoger in de keten hoe hoger de winst, producent heel veel
hogere winst als degene op de straat die verkoopt
- Ondermijning = hot topic
▪ Intern & extern geweld
▫ Intern geweld = binnen de organisatie
▫ Extern geweld= je werkt samen met een havenarbeider die niet
meer wil laten weten waar de container is, dus je gebruikt hier
geweld op, is geen deel vd organisatie
▪ Het zichtbaar geweld heeft te maken met de smokkel die gebeurt in de haven van
Antwerpen, het zichtbare geweld is vaak gebruikt als intimidatie
▫ Ook soms granaat aan de deur van een concurrent omdat men weet dat er dan
een gerechtelijk onderzoek komt
- Verwevenheid illegale en legale wereld
▪ Corruptie, witwassen, infiltratie,…
▪ Illegaal geld wordt geïnjecteerd in de legale economie
▫ Vaak gebruikt men de winst bv door te investeren in lokale initiatieven zoals
voetbalploegen zodat men je als weldoener ziet en je niet aangeven
▫ Vastgoed kopen zodat het duurder wordt
▫ Handel kopen en zeer lage prijzen hanteren puur om een dekmantel te hebben
voor het witwassen, maar is oneerlijke concurrentie
- Impact drugswereld
▪ Impact op legale economie
▫ 44 % van de winst wordt mogelijk via witwaspraktijken in de legale economie in
Europa geïnjecteerd (EMCDDA, 2016)
▪ Impact van SKY ECC operatie?
▫ Via SKY heeft men zeer veel (geëncrypteerde) telefoons gehackt wat voor een
schat van informatie heeft gezorgd
↪ In het begin wel moeilijkheid om te ontcijferen, nu heeft men er AI voor
1
,- Verschillende types van organisatiestructuren
▪ Diverse organisaties van social supply naar georganiseerde criminaliteit
▫ Social supply = je deelt je drugs met vrienden
▪ 1) Piramidestructuren, 2) Samenwerkingsverbanden – los (tussen telers onderling) of
met een doorgedreven taakverdeling onder leiding van een of meer organisatoren
▫ Zeer veel verschillende cellen met een eigen specifieke taak > voordeel hiervan is
dat als er iemand wegvalt je die gewoon kan vervangen (bij een piramide valt het in
elkaar) + de cellen weten vaak niet wie de andere taken heeft
▫ De experten zullen nooit gevonden worden, de flexibele werkkrachten worden
gebruikt, die kunnen makkelijk vervangen worden, en die worden vaak gepakt door de
politie (maar dat is dan ook niet erg voor hen)
- Drugsmarkten zijn adaptief en veerkrachtig
▪ COVID-19 en EU drugsmarkten: tijdelijke schaarste en hogere prijzen maar snelle
aanpassingen
▪ Leren van legale business (organisatie, innovatie,..)
▫ Kwestie van inspelen op opportuniteiten
▫ Rol globalisering (transport en technologie)
▫ Illegale markt: niet gebonden door regelgeving
▫ Je kan organisaties best raken met veerkracht: je moet nadenken hoe je de
veerkracht vd organisaties raakt zodat ze op lange termijn effecten heeft, drugs
inbeslagnemen doet de organisatie pijn, maar het zal na een tijd terug stabiliseren
▪ Risico-adaptatie (ook nav strafrechtacties)
▫ Inbeslagnames zeggen niets over hoeveelheid drugs er rondgaat, het zegt
gewoon hoe goed politie bezig is met de drugs op te sporen
- Drugsmarkten aanpakken vereist samenwerking tussen verschillende actoren: o.a.
tussen strafrechtelijke en bestuurlijke actoren én op verschillende niveaus → integraal en
geïntegreerd
- Inspelen op aanpakken specialisaties, focus op financiële/top organisatie
- Essentieel = een goed zicht te hebben (of proberen krijgen) op het fenomeen
▪ Zowel op nationaal als op internationaal vlak
▪ Duidelijk zicht krijgen op het fenomeen & de organisatie om het te kunnen aanpakken
2
,De vier echelons (!!!)
- Aanbodketen = traject dat elk product volgt, van productie tot consumptie
- Vier echelons
- Voorbeeld: Productie cocaïne Colombia – export naar Europa (100 kg) – versnijden en
verdelen onder diverse dealers in pakketten van 5 kg – verdelen in gebruikshoeveelheden en
verkopen aan gebruikers (1g – 5 g)
Productie
- Synthetische drugs: Europa
▪ MDMA/Amfetamines: België, Nederland, Duitsland, Bulgarije,..
▪ Methamfetamines: Tsjechië, Nederland,…
- Cocaïne: Zuid-Amerika (Colombia, Peru, Bolivia,…)
▪ Zuid-Amerika: Colombia (70%), Peru (20%), Bolivia (10%),…
▪ 100% stijging in periode 2013-2017
▪ Laatste stappen productie (pasta naar poeder) ook in Europa (cocabladen) +
opkomend fenomeen “cocaïnewasserijen”
- Cannabis: 159 landen melden productie van cannabis (97%) → globaal fenomeen
▪ Grootste hasj producenten (2010-2015): intraregionale en interregionale trafiek: Marokko,
Afghanistan, Libanon, India & Pakistan
▪ Grootste marihuana producten (2010-2015)- intraregionale trafiek= binnen eenzelfde gebied
▪ Meeste landen in Europa produceren zelf hun cannabis
3
, - Opium
▪ Opiumproductie (7790ton):
▫ 1100-1500 ton niet verwerkt en gebruikt als opium
▫ 6000-6500 ton verwerkt tot heroïne
▪ Opium → morfine → heroïne
▫ Opium bestaat 5 tot 17 procent uit morfine, morfine is 10x sterker dan opium
▫ Heroïne is 2 a 3 keer sterker dan morfine
▫ Bij elke stap dat het product doorgaat wordt het product potenter of sterker
▪ Heroïne is bij ons vaak wit, deze komt uit Afghanistan, andere landen gebruiken
ook bruine
▪ UNODC, World Drug Report, 2018
▫ Wereldwijde opiumproductie in 2018 = 484.000 voetbalvelden
▫ Afghanistan – De gouden sikkel (met Pakistan en Iran), ZW Azië, 86% van de
totale opiumproductie vindt hier plaats (toename 2016-2017)
* Vermoedelijk grootste leveranciers van Europese heroïne
* Vandaag ban taliban > gevolgen?
⬩Probleem: taliban heeft een ban gezet op de opiumproductie en smokkel,
hierdoor proberen ze de papavervelden te vermijden.
⬩De meeste vd heroïne op de Europese markt kom van Afghanistan, dat creëert
een probleem op de Europese markt want een neveneffect van de aanpak vd
producent is dat ze ergens anders gaan produceren uit het zicht, waardoor we er
geen zicht meer op hebben
⬩Daarnaast zal de gebruiker nog altijd nood hebben aan het product, een deel gaat
de weg vinden naar hulpverlener maar een ander deel zal de weg vinden naar
een ander product nl synthetische opioïde
↪ Synthetische opioïde bootsen heroine na maar zijn synthetisch waardoor ze
veel krachtiger zijn
▫ Myanmar – De gouden driehoek (met Laos en Thailand), ZO-Azië, 5% van de
totale opiumproductie (daling 2016-2017)
▫ Mexico – Colombia
▫ Afghanistan + Myanmar + Mexico = +- 96% wereldwijde opiumproductie
Groothandel
- Import en export
▪ Een keer dat de drugs is geproduceerd moet dit naar Europa geraken
▪ Luchthavens (groot en klein)
▫ Luchtcargo en postpakketten (DHL, TNT, FedEx,…)
▫ Tussenpersonen in de luchtvaartsector
▫ Koeriers
* In bagage – bijzondere verbergingsmethoden
* Op of in het lichaam
▪ Zeehavens (groot en klein)
▫ Verborgen in structuur container ▫ Drop-off
▫ Verborgen in legale lading ▫ Verborgen onder schip
▫ Verborgen op schip
▪ Spoorwegen, autowegen ….
▪ België is interessant door zijn ligging: strategische positie door centrale ligging in Europa,
nationale en kleinere luchthavens, spoorwegen, veel havens,.. = goede logistiek en geografie
4
