Embryologie
1) Algemene inleiding
a) Reproductie en ontwikkeling in een evolutieve context: een opfrisser
- Morfologie = variabel
- Opvallend tussen grote taxonomische groepen
o vb. pootmorfologie bij zoogdieren
o → reflecteert adaptatie door natuurlijke selectie
- Variatie minder opvallend binnen populatie
o vb. pootlengte
o → essentieel voor adaptatieproces (evolutie)
o Fictief scenario:
▪ 1) pootlengte relateert met loopsnelheid
▪ 2) predator introductie (= selectiedruk)
▪ 3) Snellere beesten ontsnappen => meer nakomelingen
▪ 4) wordt pootlengte (rechtstreeks/onrechtstreeks) genetisch
bepaald
▪ => verschuiving frequentiedistributie
- Evolutie = elke verschuiving van de frequentiedistributie binnen een
populatie
o → genetische variatie = noodzaak
o → generatiewisseling = noodzaak
- Bronnen genetische variatie:
o Mutaties (vb. transcriptiefouten): sex + asex (meiose
en mitose)
o Crossing over : sex (meiose)
o Random combinatie van allelen : seks (meiose)
- Hoe genetisch variatie:
o Gameten met verschillende genencombinaties kunnen ontstaan
door meiose
o Aantal mogelijkheden = 2^n; met n = aantal chromosomen (voor
de mens 2^23 = 8.388.608!)
o Crossing-over tijdens meiose genereert nieuwe DNA-sequenties
door recombinatie van fragmenten
o Random bevruchting:
▪ Onvoorspelbare combinatie van allelen bij de bevruchting
- Fenotypische plasticiteit: variatie geïnduceerd door
omgevingsfluctuaties
o Vb. kaakmorfologie en dwerggroei
o Niet genetisch maar wel ontwikkeling gerelateerd (zowel embryonaal als ontogenetisch)
o Het vermogen om plastisch te kunnen reageren is wel genetisch bepaald
- Asexuele reproductie:
o Variatie blijft beperkt
o Voldoet bij korte generatietijd (vb. bacteria, protozoa)
1
, o => voordeel = goedkoop
o Mechanismen: splitsing (fisie), knopvorming, fragmentatie
- Sexuele reproductie:
o Grote variatie
o => kostelijk !!: aanmaak germinatieve cellen; gedrag (bronst),…
o Mechanismen:
▪ Gescheiden geslachten
▪ Hermafrodieten
▪ ‘seks reversal’
▪ Versmelting
▪ Conjugatie
▪ Parthenogenese => verschillende vormen
• Geen meiose; wel meiose met chromosoom verdubbeling; opname
poollichaampje, …
- Waarom is seks zo algemeen?
o In stabiele omstandigheden is asexuele reproductie OK
▪ Een ‘aprovedé => 100 procent genen doorgeven
▪ Geen productie van onnodige mannetjes
▪ => populatie groeit sneller
o Waarschijnlijk meermaals ontstaan in periodes van verhoogde stress (nood aan hoge
variabiliteit)
o Eens ontstaan is er moeilijk een weg terug (o.a. competitie met ‘seks populaties’); er
bestaan voorbeelden (vb. whiptail hagedissen)
o Sommige invertebraten combineren beide strategieën (vb. Hydra)
- (Seksuele) selectie en ontwikkelingstrade-offs?
o Vb. mannetjes kever met gigantische kaken
▪ Investeerd veel energie in aanleg kaken en spieren
▪ Heeft minder ontwikkeld achterlichaam en vliegspieren
b) Enkele definities
- Ontogenie = levensgeschiedenis van een
individu (omvat zowel reproductieve
cyclus als post-reproductieve fase)
- Embryogenese = periode tussen
fertilisatie en het ogenblik in de
ontwikkeling waarop bouwplanelementen
en organen zijn gevormd (organogenese)
(meest sensitieve periode)
- Foetale periode = periode van intense
groei die duurt tot de geboorte of uitkippen
van ei
- Embryologie = beschrijvend, bespreekt
histo- en morfogenese
2
, 2) Reproductief systeem, gametogenese en seks-determinatie
a) Inleiding
De krekel (invertebraat)
De mens (vertebraat)
b) Seks-determinatie
Oorsprong van de germinatieve cellen:
- Vele invertebraten: differentiatie van somatische cellen (vb. van de
coeloomwand)
- Vertebraten: germinatieve cellijn
o Bepaalde regio uit de zygote (=bevruchte eicel) geeft aanleiding
tot primordiumcellen buiten het eigenlijke embryo
o Primordiumcellen migreren (amoeboïd) later naar germinatieve
lijsten (= genadenaanleg) om daar gameetprimordia te vormen
Geslachtsdeterminatie bij zoogdieren (vb. mens):
- In aanleg zijn gonaden ‘indifferent’: tot week 5 => XX & XY zijn
‘vrouwelijk’ (verwijderen gonaden voor differentiatie => ♀ urogenitaal
apparaat)
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur jolienvanaelst. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.