ORTHOPEDAGOGIEK: HANDICAPS
LES 1: INLEIDING
ORTHOPEDAGOGIEK?
De orthopedagogiek is, in Vlaanderen en Nederland, één van de disciplines binnen de
pedagogische wetenschappen (Broekaert, 2005) en betreft een volwaardige, autonome
discipline met een specifieke eigenheid (Noens, 2016). Ze bestudeert op een wetenschappelijke
wijze het handelen in als problematisch omschreven opvoedingssituaties. De orthopedagogiek
is daarmee niet louter gericht op de studie en de behandeling van individuele stoornissen en
beperkingen, maar op het handelen in de gehele problematische opvoedingssituatie met een
bijzondere aandacht voor de context (Broekaert, 2005; Maes et al., 2013).
“Het uitoefenen van de klinische orthopedagogiek is het vanuit een wetenschappelijk
onderbouwd referentiekader verrichten van handelingen gericht op de preventie, de
diagnostiek, de begeleiding en behandeling van opvoedings-, ontwikkelings-, leer-, gedrags- en
emotionele problemen en de psychosociale gevolgen ervan bij kinderen, jongeren of
volwassenen en hun context. De orthopedagogiek is de discipline die de theorieën, modellen,
methoden en technieken ontwikkelt voor het bedoelde wetenschappelijke referentiekader.”
Hoge Gezondheidsraad. Klinische orthopedagogiek in België. Brussel: HGR; 2017. Advies nr. 9380.
Problematische opvoedingssituatie:
Als ouders het opvoeden als verzwarend aanvoelen
Kinderen met specifieke noden
Niet iedereen voelt een handicap als problematisch aan als problematisch
omschreven opvoedingssituatie
Wij kijken niet alleen naar het individu
Opvoedingsvragen en opvoedingsproblemen
DEFINITIE ‘KLINISCHE ORTHOPEDAGOGIEK’
“Het uitoefenen van de klinische orthopedagogiek is het vanuit een wetenschappelijk
onderbouwd referentiekader verrichten van handelingen gericht op de preventie, de
diagnostiek, de begeleiding en behandeling van opvoedings-, ontwikkelings-, leer-, gedrags- en
emotionele problemen en de psychosociale gevolgen ervan bij kinderen, jongeren of
volwassenen en hun context. De orthopedagogiek is de discipline die de theorieën, modellen,
methoden en technieken ontwikkelt voor het bedoelde wetenschappelijke referentiekader.”
= VVO = Vlaamse vereniging van orthopedagogen
Orthopedagogiek Handicaps | 2020-2021 p. 1/5
, WETENSCHAPPELIJK REFERENTIEKADER
Interactioneel, ecologisch en systemisch
Levensloopperspectief problemen kunnen ook op volwassen leeftijd aanwezig zijn + problemen kunnen
jaren aanslepen
Biopsychosociale verklaringsmodellen biologische + psychologische en sociale kwetsbaarheden,
waarmee we rekening moeten houden
Praktijk- en handelingsgerichte wetenschap
o Bevorderen van ontwikkelings- en ontplooiingskansen
o Bevorderen van kwaliteit van leven
o Ondersteunen van volwaardige participatie (rationeel, sociaal en maatschappelijk)
o Gericht op diverse domeinen van ontwikkeling en functioneren
o Focus op krachten en competenties van cliënten
VISIE OP HANDICAP – ICF 2001
Model van de Wereldgezondheidsorganisatie dat een visie geeft op handicap
- International Classification of Functioning, Disability and Health
- Internationale Classificatie van het menselijk Functioneren
Internationaal kunnen spreken over de gezondheid van mensen
Streven naar een zo’n goed mogelijke gezondheid van alle mensen
Beschrijving ICF-model
Gezondheid
o Fysieke en mentale gezondheid
Lichaamsfunctioneren en -structuren (niveau van het individu)
o Afwijkende of afwezige functies
Cognitief functioneren
Orthopedagogiek Handicaps | 2020-2021 p. 2/5