BOUWFYSICA - SASKIA GABRIËL
AKOESTIEK
HOOFDSTUK 0 - INLEIDING
Wat is bouwfysica?
Bouwfysica is de fysica van de gebouwde omgeving
Vb. geluid, warmteoverdracht, vocht en luchtverplaatsing
Fysica is de tak van de wetenschap, hierin worden de eigenschappen van materie, straling en
energie onderzocht en beschreven.
Vbn.: kracht, evenwicht, beweging, fasen, faseovergangen (vocht), straling, warmte,
licht, geluid, magnetisme en elektriciteit
Voor zover er geen scheikundige veranderingen optreden (moleculaire samenstelling blijft
identiek)
Dus geen enkele verandering op moleculair niveau (wel kunnen er faseovergangen
plaatsvinden, zoals water - damp - ijs)
Waarom is de bouwfysica belangrijk?
COMFORT voor de mens: zintuigen zijn gericht op
geluid
warmte
koude
licht
tocht
vocht
Ook vooral voor de ENERGIE
Tegenwoordig stijgt de CO2-uitstoot door de opwarming van de aarde.
De energie wordt steeds belangrijker
REGELGEVING
KOSTPRIJS
Als klanten kunnen investeren in bv. isolatie, waar ze later een voordeel uithalen door
minder gas te moeten betalen, zal de kostprijs minder belangrijk zijn en zullen mensen
het sneller doen. (=terugverdiening)
HOOFDSTUK 1. ALGEMENE BEGRIPPEN
1.1. WAT IS GELUID
"In een bos valt een boom om en er is niemand om het te horen, is er dan geluid?”
1
,Wat is geluid?
Geluid is een trilling van een medium ( = lucht)
Je hebt de bron / productie van het geluid, dit is een overdruk (vb. stem) waardoor de
luchtdeeltjes (medium / transmissie) beginnen trillen. Deze deeltjes zullen de trilling doorgeven
aan het deeltje waartegen ze trillen. De productie zal zich dus voort verplaatsen via de
transmissie. Uiteindelijk wordt het waargenomen door iemand via het oor.
Bron (productie) → medium (transmissie) → waarnemer (receptie)
Wat is de bron / productie ?
Trillingen
Luchtdeeltjes blijven op hun plaats, maar geven trillingen door, waardoor een golf zich
voortplant.
Geluidsvermogen van de bron in Watt (W)
Hoe meer vermogen, hoe meer trilling… (en dus hoe luider)
Hoe beweegt het medium / transmissie ?
Longitudinale golf
De bewegingsrichting van de deeltjes is dezelfde als de voortplantingsrichting
Als je naar voren praat, zal het geluid beter worden gehoord als je voor deze persoon
staat. OPGELET: geluid gaat zich in alle richtingen rondom je even hard verplaatsen, je
kan men nog altijd horen als iemand met de rug naar je.
Zie de Newtonpendel
Transversale golf
Dit is de golf die je kan waarnemen als je een steentje in het water gooit. (geen geluid)
Ontvanger / oor
In een vacuüm is er geen geluidsoverdracht! (geen lucht = geen geluidsoverdracht)
Trillingen zorgen voor druk
Het oor neemt een drukvariatie waar
Het oor neemt enkel snelle drukveranderingen waar
Druk in Pascal (Pa) of Newton per vierkante meter (N/m²)
Totale druk (pt) = atmosferische druk (pa) + akoestische overdruk p
De atmosferische druk is er altijd. De akoestische druk is de overdruk, een extra
druk, die tot stand komt door het maken van geluid.
Voortplanting van geluid:
Lucht: 340 m/s of 1200 km/h
Staal: 5000 m/s
Hout: 3000-4000 m/s
Beton: 3500-4000 m/s
Water: 1435 m/s
Afhankelijk van: toonhoogte, temperatuur, lucht, enz.
2
,Wat is een frequentie?
Frequentie = aantal trillingen van een deeltje per seconde
1 trilling per seconde = 1 Hertz (Hz)
Hoorbare frequenties 16 – 16.000 Hz
De belangrijkste frequenties voor de mens zijn tussen de 500 Hertz - 1000 Hertz
3 onderverdelingen
Infrasone geluiden ( minder dan 16 Hz )
Hoorbare geluiden ( tussen 16 Hz en 16.000 Hz )
Ultrasone geluiden ( meer dan 16.000 Hz )
Frequentie volgen een logaritmische schaal
Alles onder 1000 Hz zijn lage tonen, alles erboven zijn hoge tonen
Als we hiervan een grafiek maken, zien we een golf met een bepaalde
golflengte.
( amplitude is de geluidsdruk )
Soorten geluid
Lage tonen ( 63 - 200 )
Midden tonen ( 200 - 4000 ) - gesprekken
Hoge tonen ( 4000 - 16000 )
Hoe meer geluid, hoe meer trillingen, hoe meer druk op het oor en dus hoe luider.
Enkelvoudige tonen
Zuivere trilling met 1 frequentie (continu geluid)
Geluidsgolven zijn sinusoïdale functies van de tijd
Periode van de golf: T (vanaf dat de golf ontstaat tot deze terug op deze
plaats terecht komt)
Gewoon geluid (dagelijks leven)
= samengestelde tonen met welbepaalde frequenties (continu wisselende tonen)
→ frequenties vormen geen meetkundige reeks
Muzikale tonen
= samengestelde tonen met welbepaalde frequenties
→ frequenties vormen een meetkundige reeks
3
, Ons oor geeft meerdere tonen met een verschillende frequentie tegelijk door aan de hersenen!
Ruis
= klank met een continu spectrum
(alle frequenties zijn aanwezig binnen een bepaald frequentiegebied)
Witte ruis:
= omvat alle frequenties even sterk (bv. tv-scherm)
toepassingen in akoestiek want het omvat alle frequenties even sterk
Golflengte
Λ (lambda) is de afstand tussen 2 opeenvolgende punten in een
trillingspatroon (de golflengte)
Periode T = tijdsduur van een trilling van 1 frequentie
Tijdens T legt de golf 1 λ af met een snelheid c (= snelheid van geluid)
LET OP: Λ (lambda) in de warmte is anders dan die in de akoestiek
EXAMEN: prof geeft term en vraagt voor wat het staat in warmte
en in akoestiek bv.
Op de bovenste rij begint het geluid zich te verplaatsen tot 1 volledige
golflengte en totdat deze verder zal klinken.
Hoe meten we de afstand van de geluidsgolven
Belangrijkste heeft te maken met de snelheid van geluid van lucht (340 m/s) delen door het
aantal Hertz (frequentie van het geluid), dan hebben we de golflengte.
Waarom belangrijk?
Als je een ruimte hebt met 2 vlakke wanden op 17 meter van elkaar. Dan zal het geluid
deze afstand als geluidsgolf hebben. Het geluid zal weerkaatsen en zo zal het geluid
zich verplaatsen want het is een exacte weerkaatsing van dezelfde golf; op deze manier
krijg je een echo, dit zijn staande golven.
Conclusie: geluidsgolven in de lucht: λ = 2cm tot 20m
Staande golven (bij optellen longitudinale geluidsgolven)
De rechtse want is een rechte, gladde wand zonder textuur. Net op de
golflengte botst het en zo zal de golflengte 2x zo snel terugkomen.
Als we kijken naar de tweede en vierde grafiek, zien we dat er een anti
geluid ontstaat. Dit betekent dat het geluid zich zal opheffen.
4