aandacht B7:
centrale en cognitieve functie:
the monkey business illusion: 16 passen
→ gordijn veranderde van kleur, aap kwam erin voor, er is een zwarte speler van het scherm
weggegaan.
ondanks dat we toch heel erg onze aandacht wordt getest hebben veel mensen het niet gezien.
→ eerste keer dat je het ziet, verwacht je niet dat er een aap komt, omdat je het niet verwacht is de
kans groot dat je het niet gezien hebt. Als je het verwacht kan je er niet langs kijken.
dingen die niet in ons verwachtingspatroon passen zijn vaak dingen die we niet opmerken en waar dat we
blind voor worden, het ontsnapt aan onze aandacht = inattentional blindness
dagelijks leven op alle manieren wordt onze aandacht getrokken (verkeer,GSM,...)
william james → definitie aandacht
everyone knows what attention is. It is the taking possession by the mind, in clear and vivid form, of one
out of what seem several simultaneously possible objects or trains of thought. Focalization, concentration
of withdrawal from some things in order to deal effectively with others.
the taking possession by the mind
→ aandacht heeft een willekeurig aspect, sommige dingen komen in onze gedachten andere niet
(ergens filter), we kunnen kiezen wat er in komt en wat niet.
of one out of what seem several simultaneously possible objects or trains of thought.
→ op basis van alles wat binnenkomt een selectie maken (beperkte capaciteit) en ook voor interne en
externe wereld
withdrawal from some things in order to deal effectively with others.
→ negeren is een actief proces, we kunnen bewust zeggen dit gaan we onze aandacht niet geven en
ook owv die beperkte capaciteit → kiezen is verliezen.
niet enkel wat in onze omgeving afspeeld, ook in onze gedachte afspeeld
wat is aandacht?
traditionele visie vanuit informatieverwerkingstheorie:
● mensen zijn informatieverwerkende wezens
● er is een massieve parallelle (langs alle kanten) en continue input van zintuiglijke informatie
● de verwerkingsmogelijkheden zijn gelimiteerd en niet in staat om alles te verwerken
● er bestaan mechanisme om de informatie te filteren, selecteren, blokkeren of onderdrukken
● aandacht is een manier om een massieve parallelle input om te zetten in een gelimiteerde/seriële input die kan
verwerkt worden
de processen die een rol spelen in het selecteren van relevante info door te filteren, selecteren, blokkeren of
onderdrukken = aandachtsprocessen
er moet dus ergens een filtering gebeuren om info te verwerken of te onderdrukken
, standaard geheugenmodel
selectie speelt zich af vanuit het sensorisch geheugen naar
het KTG/werkgeheugen.
sensorisch geheugen houdt de informatie heel kort bij om die dan door te sturen naar het werkgeheugen.
selectieve aandacht = vermogen om zich te richten op bepaalde kenmerken vd omgeving met uitsluiting van
andere (filteren, selecteren, blokkeren of onderdrukken)
capaciteit = beperkte resources (mentale energie) → hoeveel brandstof is er en wat maakt
een taak belastend.
→ sommige dubbeltaken wel goed gaan en andere niet
hoe gebeurd die selectie, op basis van wat?
filteren:
tussen sensorisch geheugen en KTG een filter staat, die bepaald als we die instellen om onze aandacht te richten
op bepaalde informatie, dat die informatie dan ook doorgelaten wordt en andere informatie geblokkeerd wordt.
we hebben een filter die we kunnen inschakelen en die bepaald dus welke info er doorgestuurd wordt van
sensorisch geheugen naar KTG en daar tot op betekenisniveau verwerkt te kunnen worden.
onderzocht via dichotische luistertaak:
proefpersonen een hoofdtelefoon op waar er in ene oor een andere boodschap verteld werd dan in het andere oor.
opdracht was dan om de opdracht in het rechteroor te volgen naar te luisteren/na te zeggen en de andere te
negeren. Men ging spelen met de informatie in het niet geattendeerde oor (negeren). Ging van stem veranderen,
achterstevoren,.. om te zien welke info toch door die filter geraakte en welke niet.
oor dat ze moesten volgen daarvan konden ze het verhaal mooi navertellen. Het oor dat ze moesten negeren, ze
konden hoogstens zeggen iemand een verhaal horen vertellen, en een paar veranderingen. (niet op niveau van
inhoud)
dit heeft men ook in een labo herdaan met verschillende proefpersonen, iedere keer kwam hetzelfde terug.
Enkel het oor waarvan men met volle aandacht naar aan het luisteren was, daar kwam de inhoud van de boodschap
echt binnen, kon men veel over vertellen. (de inhoud,taal,veranderingen)
één oor: geschaduwde/geattendeerde boodschap
ander oor: niet geattendeerde boodschap
wat kan er waargenomen worden in het niet geattendeerde oor? (oppervlakkige veranderingen, fysieke eig.)
● was er een stem?
● was er een verandering in stemhoogte?
● veranderde de stem in een toon?
wat werd niet waargenomen in niet-geattendeerd oor? (info tot op betekenisniveau kwam door mits aandacht)
● inhoud van boodschap
● taal vd boodschap
● verandering taal van de boodschap