Verschil tussen middeleeuwen en Grieken: de methoden in de middeleeuwen waren niet
langer op empirie en pragmatiek gegrondvest maar op de bijbel.
Renaissance: competitieve paragone-gedachte
College 7: Kunst(en) en wetenschap (deel 2)
Barok & Classicisme – De ontdekking van de rede en gevoel
17de eeuw tot de 20ste eeuw deze les
Werken die de beste zijn om een onderwerp uit te leggen of vertalen
De ontdekking en de herontdekking van de rede
17de eeuw gekenmerkt door de barok en classicisme (twee stijlen om hun verhaal te
vertellen)
Een drang naar de rede (zakelijk naar de wereld kijken en zaken idealiseren/
dramatiseren/ poëtiseren)
Titiaan aan de grondslag van dat klassieke
Nicolas Poussin. Et in Arcadia ego, 1637–38. Musée du Louvre, Parijs.
Beeldend weergeven
Contact met de klassieken
Door lijn en ratio te actualiseren, rationeel nadenken over kunst
Primaire kleuren (geel,blauw,groen,geel)
Zo exact proberen weergegeven
Graftombe met dat opschrift, zelf ik in die onbekende plak kan de dood vinden
(onzeker)
Nadenken over wat ze beeldend willen weergeven
Typisch classicistisch werk
Anthony van Dyck. Amor door de Tijd gekortwiekt, ca. 1630–32. Musée Jacquemart-André,
Parijs.
Een barok kunstwerk
Inzetten op kleur en emotie (minder kleur hier maar veel dramatiek, opwekken van
een gevoel)
Een poëtische dimensie
De penseelstreep is veel vluchtiger en sneller, waziger
Liefde die door de tijd haar vleugels gekortwiekt ziet
Ut pictura poesis ut poesis pictura (vanuit een gedicht tot een schilderij komen)
Een wisselwerking tussen beelden en talen
Anthony van Dyck. Amaryllis en Mirtillo, 1631–32. Sammlung Graf von Schönborn,
Pommersfelden.
Men ging ook naar literatuur kijken
Beinvloeden door wat men leert/leest of waar men kennis over heeft <
boekdrukkunst
Antieke verhalen + eigentijdse verhalen
Een verhaal dat hij heeft gelezen beeldend weergegeven gevoelens opwekken
Gianlorenzo Bernini. Apollo en Daphne, 1622–25. Galleria Borghese, Rome.
, Theodoor van Thulden. Apollo en Daphne, 1636-38. Museo Nacional del Prado, Madrid.
Principe van paragone
(kunsten naar elkaar kijken en met elkaar in een wedstrijd gaan/ wedijveren)
Lam Gods = vb paragone
VT een slordiger werk dan B
Hetzelfde werk van andere meesters maar toch op zeer verschillende manieren
Kijken naar elkaar, vergelijken, inspireren
[Otto van Veen (Vaenius)]. Physicae et theologicae conclusiones, 1621. The British Library,
Londen. Vaenius voltooide dit boekje
Hoe deze fenomenen omzetten in een schilderwerk
Zuivere emperie/ observatie + geinspireerd in het occulte
Hoe tot de kern van de waarheid komen in het inzicht van de wereld
Verdiepen in het occulte, mystiek koppelen aan de kennis van de wereld (bijbel)
Gedachten rond de schapping van de wereld
Niet zonder gevaar en daarom meestal anoniem
Super Figura Humana Discursus Cabalisticus. Kopie naar Rubens’ ‘Theoretisch Notitieboek’ in
het De Ganay Manuscript. Koning Boudewijnstichting, in permanent bruikleen aan het
Rubenshuis, Antwerpen, fol. 104r.
Rubens als leerling van Otto
Notitieboekje
Bladzijde over de menselijke figuur, natuur
Joodse mystiek
Jozef Linnig. Het huis van Frans Floris, 19e eeuw. Geaquarelleerde pentekening. Museum
Plantin-Moretus, Antwerpen.
Letterlijk : etaleren van kunst
Een huis waarin hij via zijn gevel zijn kennis wou laten zien door kunst te etaleren in
zijn gevel
Jezelf een bepaalde positie geven
Verwijzing naar de 7 kunsten (geen vrije kunst) maar dan als deugden die te maken
hebben met die kunsten
Een bedrieglijk schilderij
Etaleren van kennis = tonen dat je er kennis van hebt
Het atelier van Rubens, met op de gevel trompe-l’oeilschilderingen van bas-reliëfs en een
schilderij dat te drogen hangt. Detail uit Jacob Harrewijn (naar Jacques van Croes), Het huis
van Rubens, 1692. Gravure. Rubenshuis, Antwerpen.
Voorliefde van de klassieken + schilderkunst etaleren
Schilderijen van beeldhouwkunsten
Een vorm van paragone = aantonen dat schilderkunst beter is (dan beeldhouw)
Peter Paul Rubens en Jan Breughel I. Allegorie van het Gezicht, uit de reeks De zintuigen,
1617. Museo Nacional del Prado, Madrid.
Virtuositeit + de kennis van de schildenaar
Elementen, beeld, hoe men naar dingen kijken, beetje als een etalage van je kennis