Aardrijkskunde H1 Leerjaar 4 VWO | Leerdoelen
1. Welke indicatoren moet je gebruiken om welzijn, welvaart, demografische (alles
wat je kan meten), politieke en sociaal-culturele kenmerken te meten?:
a. bbp/hoofd
b. De samenstelling van de beroepsbevolking (hoe meer mensen er werken in
primaire sector, hoe armer het land is.)
c. VN-welzijnsindex: Dit gaat om:
i. Levensverwachting
ii. Analfabetisme
Deze index loopt van 0 tot 1. Nederland staat op 0,91 en Niger staat op 0,34.
Welzijn wordt ook bepaald door bijvoorbeeld toegankelijkheid van
Schoon water, gezondheid, onderwijs, voedsel en beschikbaarheid.
2. Waarom is bbp/hoofd een slechte maatstaf
a. De koopkracht is overal anders. Met één euro kan je meer kopen in het ene
land dan het ander..
b. Informele sector. Veel mensen werken, maar het wordt niet bijgehouden.
Dat zorgt ervoor dat de uitkomst van BBP lager is dan het eigenlijk is.
c. Sociale ongelijkheid. Verschillen in ontwikkelingskansen en inkomen zijn bij
iedereen anders. Deze verschillen komen veel voor in semi-periferie landen
voor.
d. Regionale ongelijkheid. Onrechtvaardige verschillen in welvaart en
ontwikkeling tussen gebieden.
3. Hoe ziet het wereldbeeld eruit van die
indicatoren?:
- De Welvaart is de wereld is slecht
verdeeld en de inkomensverschillen
nemen toe. De landen kan je
verdelen in 3 groepen: Centrum,
Semi-Periferie en Periferie.
Centrumlanden zijn erg rijk en
‘besturen’ de wereld. Semi-perifere landen zijn opweg naar de ‘centrum’. Zij
zitten tussen centrum en periferie in. Dat zijn ontwikkelingslanden. Zij zijn
nog niet ontwikkeld en lopen achter in de wereld, op het gebied van alles.
- (Primaire sector) Periferie landen leveren grondstoffen (Grondstoffen).
- (Secundaire sector) Semi-periferie landen verwerken naar eindproduct
(Halffabricaat)
- (Tertiaire sector) Centrumlanden leveren diensten (Eindproducten).
***Vuistregels: Hoe meer mensen werkzaam zijn in de landbouw, hoe armer het land
Hoe minder mensen werkzaam zijn in de landbouw, hoe rijker het land
, Bevolkingsdichtheid op de wereld:
- De gemiddelde dichtheid op de wereld is ongeveer 50 mensen per km2. Aan de
bevolkingsspreiding kun je zien dat de grootste concentraties aan de randen van
de continenten, in kustvlaktes, langs rivieren en in vruchtbare gebieden liggen.
***Vuistregels: Hoe meer je inzoomt, hoe meer details zichtbaar zijn.
- Het spreidingspatroon is een momentopname: Factoren zijn:
- Verschil in natuurlijke groei
- Migratie
- De verklaring van de bevolkingsspreiding is een mix van natuurlijke en
sociaal-politieke factoren:
- De natuurlijke mogelijkheden; dus een geschikt klimaat, vruchtbare grond
en beschikbaarheid van water. Ook moet het gebied niet te bergachtig zijn.
- De ligging; dus gebieden die gunstig liggen ten opzichte van de
economische kerngebieden (zijn vaak erg dichtbevolkt, zoals Nederland).
- Het koloniale verleden; in vrijwel alle vroeger gekoloniseerde gebieden
leven mensen langs de kust.
- Cultuur:
- De cultuurelementen zijn taal en godsdienst. Culturen worden vanuit
buitenaf beïnvloed.
- De spreiding vanuit het kerngebied van cultuurelementen noem je diffusie
(cultuurverspreiding). Vaak wordt hierbij een nieuwe cultuurelement
aangepast aan de bestaande cultuurelement - acceleratie.
Factoren van cultuurspreiding:
- Toerisme
- Migratie
- Communicatiemiddelen
- Sociale media
- Handel
- veroveringen
- Kolonisatie
- De manier waarop een staat wordt bestuurd, blijkt uit het politieke stelsel. Gelet op
democratische gehalte, onderscheiden we hierin 3 vormen.
- Democratie. De burger hebben kiesrecht
- Beperkte democratie. In deze landen wordt het volk sterk gecontroleerd door
de centrale overheid. Vaak maar 2 tot 3 partijen die gekozen zijn door
overheid. Ook zijn uitslagen gemanipuleerd en gaat het niet altijd eerlijk.
- Dictatuur. Het land wordt bestuurd door een klein groepje of zelfs een dictator.
Mensen hebben geen rechten.
- Het vroegere bipolaire systeem met VS en Sovjet-Unie is nu een multipolair, er zijn
veel grootmachten er bijgekomen, zoals, EU, China etc. Om het te compenseren
vormen kleine landen samen een band: samenwerkingsverbanden.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur 1940T. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.